Proverbios 24

1 No tengan envidia de los hombres malvados, ni ningún deseo de estar con ellos:

به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی،

2 porque el propósito de sus corazones es la destrucción, y sus labios están hablando de causar problemas.

زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند.

3 La construcción de una casa es por sabiduría, y por la razón se fortalece:

خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد،

4 Y por el conocimiento, sus habitaciones están llenas de todas las cosas queridas y agradables.

اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود.

5 El sabio es fuerte; y un hombre de conocimiento aumenta la fortaleza.

آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید.

6 Porque guiándote sabiamente, vencerás en la guerra; y en varios guías sabios está la victoria.

پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد.

7 La sabiduría está fuera del poder del insensato: mantiene su boca cerrada en el lugar público.

نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

8 Aquel cuyo propósito es malo será nombrado hombre de malos designios.

کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد.

9 El propósito del necio es el pecado; y el que odia a la autoridad es repugnante para los demás.

نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

10 Si cedes en el día de la angustia, tu fuerza es pequeña.

اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی.

11 Sé el salvador de los que son entregados a la muerte, y no retires la ayuda de aquellos que están cayendo en la destrucción.

از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن.

12 Si dices: Mira, no teníamos conocimiento de esto: ¿no lo piensa el probador de corazones? y el que guarda tu alma, ¿no lo sabe? ¿Y no dará a cada hombre la recompensa de su trabajo?

نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد.

13 Hijo mío, toma miel, porque es bueno; y la miel que fluye, que es dulce a tu gusto:

پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت.

14 Así que deja que tu deseo sea sabiduría: si la tienes, habrá un futuro, y tu esperanza no será cortada.

15 No hagas planes malvados, oh malhechor, contra los campos del hombre recto, o envíes destrucción sobre su lugar de reposo:

ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن،

16 Porque un hombre recto, después de haber caído siete veces, se levantará otra vez; pero los malos caerán en él mal.

زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد.

17 No te alegres por la caída de tu adversario, y no se alegre tu corazón por su caída:

وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو،

18 Por temor de que el Señor lo vea, y pueda ser malo a sus ojos, y su ira se aleje de él.

زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد!

19 No te preocupes por los malvados, ni tengas envidia de los pecadores:

به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز،

20 Porque no habrá futuro para el malvado; la luz de los pecadores será apagada.

زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد.

21 Hijo mío, teme al Señor y al rey; no tengas nada que ver con los inestables:

پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو،

22 porque su caída vendrá repentinamente; y ¿quién tiene conocimiento de la ruina que viene de ambos?

کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟

23 Estos son más dichos de los sabios: Tener preferencia por la posición de una persona cuando se juzga no es bueno.

قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

24 El que dice al malvado, eres recto, será maldecido por los pueblos y aborrecido por las naciones.

هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد،

25 Pero aquellos que le castigan les irá bien, y una bendición de bien vendrá sobre ellos.

ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید.

26 Él es como si diera un beso con sus labios cuando da una respuesta correcta.

جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است.

27 Pon en orden tu trabajo afuera, y prepáralo en el campo; y después de eso, ve a la construcción de tu casa.

اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده.

28 No seas un testigo falso contra tu prójimo, o deja que tus labios digan falso testimonio.

علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور.

29 No digas: haré con él lo que me ha hecho; Le daré al hombre la recompensa de su trabajo.

نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.»

30 Fui por el campo del que odia el trabajo y por la viña del hombre sin sentido;

از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛

31 Y todo estaba lleno de espinas, y cubierto de plantas deshechas, y su muro de piedra se quebró.

همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود.

32 Luego mirándolo, pensé: lo vi, y obtuve enseñanza de él.

با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم:

33 Un poco de sueño, un poco de descanso, un poco de doblar las manos en el sueño:

کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

34 Entonces la pérdida caerá sobre ti como un forajido, y tu necesidad como un hombre armado.

و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.