Proverbios 23
1 Cuando tomes asiento en la fiesta con un gobernante, piensa con cuidado en lo que tiene delante;
Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
2 Y controla tu hambre, si tienes un fuerte deseo de comer.
At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
3 No desees su alimento delicado, porque es el pan del engaño.
Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
4 No te preocupes por obtener riqueza; deja que termine tu deseo de dinero.
Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
5 ¿Se te alzan los ojos? se ha ido: porque la riqueza se harán alas, como un águila en vuelo hacia el cielo.
Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
6 No tomes la comida del que tiene ojos perversos, ni tengas ningún deseo por su delicada carne;
Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
7 porque como los pensamientos de su corazón son, así es él: Toma comida y bebida, él te dice; pero su corazón no está contigo.
Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
8 El alimento que has tomado lo vomitarás, y tus palabras agradables serán desperdiciadas.
Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
9 No digas nada al oído de un hombre necio, porque no valorará la sabiduría de tus palabras.
Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
10 No dejes que se mueva el lindero de la viuda, y no vayas a los campos de los que no tienen padre;
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
11 Porque su salvador es fuerte, y él tomará su causa contra ti.
Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
12 Da tu corazón a la enseñanza, y tus oídos a las palabras del conocimiento.
Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
13 No retires el entrenamiento del niño: porque incluso si le das golpes con la vara, no será la muerte para él.
Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
Iyong hahampasin siya ng pamalo, at ililigtas mo ang kaniyang kaluluwa sa Sheol. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si tu corazón se vuelve sabio, yo también, me alegraré de corazón;
Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
16 Y mis pensamientos en mí estarán llenos de alegría cuando tus labios digan lo correcto.
Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
17 No tengas envidia de pecadores en tu corazón, sino guarda en el temor de Jehová todo el día;
Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
18 Porque sin duda hay un futuro, y tu esperanza no será cortada.
Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
19 Escucha, hijo mío, y sé sabio, guiando tu corazón de la manera correcta.
Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
20 No estés entre los que se entregan al vino, ni entre los que se sacian de la carne:
Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
21 Porque los que se deleitan en la bebida y la fiesta, tendrán necesidad; y por amor al sueño, un hombre estará pobremente vestido.
Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
22 Escucha a tu padre, de quien eres hijo, y no menosprecies a tu madre cuando sea vieja.
Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
23 Consigue para ti lo que es verdad, y no lo dejes ir por dinero; obtener sabiduría y enseñanza y buen sentido.
Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
24 El padre del hombre recto se alegrará, y el que tiene un hijo sabio tendrá gozo por causa de él.
Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
25 Dejen que su padre y su madre se alegren, que la que te dio a luz se alegren.
Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
26 Hijo mío, dame tu corazón, y tus ojos se deleiten en mis caminos.
Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
27 Porque una mujer prostituta es un profundo hoyo, y una mujer mala es un pozo estrecho y profundo.
Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
28 Sí, ella está esperando secretamente como una bestia por su alimento, y el engaño por ella se incrementa entre los hombres.
Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
29 ¿Quién dice, Oh! quien dice, ¡Ah! ¿Quién tiene argumentos violentos? quién tiene dolor? quién tiene heridas sin causa? y ojos oscuros?
Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
30 Aquellos que se sientan tarde sobre el vino: aquellos que buscan vino mezclado.
Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
31 Evita que tus ojos miren el vino cuando está rojo, cuando su color es brillante en la taza, cuando baja suavemente;
Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
32 Al final, su mordisco es como el de una serpiente, su herida como la herida de un serpiente venenosa.
Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
33 Tus ojos verán cosas extrañas, y dirás cosas retorcidas.
Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
34 Sí, serás como el que descansa en el mar o en la parte superior de un mástil.
Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
35 Ellos me han vencido, tú dirás: y no tengo dolor; me dieron golpes sin que los sintiera: ¿cuándo estaré despierto de mi vino? Voy a buscarlo de nuevo.
Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.
