Proverbios 23
1 Cuando tomes asiento en la fiesta con un gobernante, piensa con cuidado en lo que tiene delante;
Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
2 Y controla tu hambre, si tienes un fuerte deseo de comer.
Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
3 No desees su alimento delicado, porque es el pan del engaño.
Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
4 No te preocupes por obtener riqueza; deja que termine tu deseo de dinero.
Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
5 ¿Se te alzan los ojos? se ha ido: porque la riqueza se harán alas, como un águila en vuelo hacia el cielo.
I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
6 No tomes la comida del que tiene ojos perversos, ni tengas ningún deseo por su delicada carne;
Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
7 porque como los pensamientos de su corazón son, así es él: Toma comida y bebida, él te dice; pero su corazón no está contigo.
Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
8 El alimento que has tomado lo vomitarás, y tus palabras agradables serán desperdiciadas.
Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
9 No digas nada al oído de un hombre necio, porque no valorará la sabiduría de tus palabras.
Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
10 No dejes que se mueva el lindero de la viuda, y no vayas a los campos de los que no tienen padre;
Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
11 Porque su salvador es fuerte, y él tomará su causa contra ti.
Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
12 Da tu corazón a la enseñanza, y tus oídos a las palabras del conocimiento.
Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
13 No retires el entrenamiento del niño: porque incluso si le das golpes con la vara, no será la muerte para él.
Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si tu corazón se vuelve sabio, yo también, me alegraré de corazón;
Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
16 Y mis pensamientos en mí estarán llenos de alegría cuando tus labios digan lo correcto.
I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
17 No tengas envidia de pecadores en tu corazón, sino guarda en el temor de Jehová todo el día;
Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
18 Porque sin duda hay un futuro, y tu esperanza no será cortada.
Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
19 Escucha, hijo mío, y sé sabio, guiando tu corazón de la manera correcta.
Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
20 No estés entre los que se entregan al vino, ni entre los que se sacian de la carne:
Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
21 Porque los que se deleitan en la bebida y la fiesta, tendrán necesidad; y por amor al sueño, un hombre estará pobremente vestido.
Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
22 Escucha a tu padre, de quien eres hijo, y no menosprecies a tu madre cuando sea vieja.
Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
23 Consigue para ti lo que es verdad, y no lo dejes ir por dinero; obtener sabiduría y enseñanza y buen sentido.
Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
24 El padre del hombre recto se alegrará, y el que tiene un hijo sabio tendrá gozo por causa de él.
Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
25 Dejen que su padre y su madre se alegren, que la que te dio a luz se alegren.
Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 Hijo mío, dame tu corazón, y tus ojos se deleiten en mis caminos.
Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
27 Porque una mujer prostituta es un profundo hoyo, y una mujer mala es un pozo estrecho y profundo.
Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
28 Sí, ella está esperando secretamente como una bestia por su alimento, y el engaño por ella se incrementa entre los hombres.
Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
29 ¿Quién dice, Oh! quien dice, ¡Ah! ¿Quién tiene argumentos violentos? quién tiene dolor? quién tiene heridas sin causa? y ojos oscuros?
Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
30 Aquellos que se sientan tarde sobre el vino: aquellos que buscan vino mezclado.
Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
31 Evita que tus ojos miren el vino cuando está rojo, cuando su color es brillante en la taza, cuando baja suavemente;
Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
32 Al final, su mordisco es como el de una serpiente, su herida como la herida de un serpiente venenosa.
Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
33 Tus ojos verán cosas extrañas, y dirás cosas retorcidas.
Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
34 Sí, serás como el que descansa en el mar o en la parte superior de un mástil.
I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
35 Ellos me han vencido, tú dirás: y no tengo dolor; me dieron golpes sin que los sintiera: ¿cuándo estaré despierto de mi vino? Voy a buscarlo de nuevo.
Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
