< Proverbios 23 >

1 Cuando tomes asiento en la fiesta con un gobernante, piensa con cuidado en lo que tiene delante;
Ki te noho tahi korua ko te rangatira ki te kai, ata whakaaroa marietia tera i tou aroaro:
2 Y controla tu hambre, si tienes un fuerte deseo de comer.
Whakapakia he maripi ki tou korokoro, ki te mea he tangata kakai koe.
3 No desees su alimento delicado, porque es el pan del engaño.
Kaua e hiahia ki ana mea reka: he kai tinihanga hoki era.
4 No te preocupes por obtener riqueza; deja que termine tu deseo de dinero.
Kaua e taruke ki te mea taonga: kati tau mea ki tou matauranga.
5 ¿Se te alzan los ojos? se ha ido: porque la riqueza se harán alas, como un águila en vuelo hacia el cielo.
E anga mai ranei ou kanohi ki taua mea korekore nei? He pono hoki ka whai parirau te taonga, koia ano kei te ekara, rere ana whaka te rangi.
6 No tomes la comida del que tiene ojos perversos, ni tengas ningún deseo por su delicada carne;
Kaua e kainga te kai a te tangata kanohi kino, kei minamina hoki koe ki ana mea reka.
7 porque como los pensamientos de su corazón son, así es él: Toma comida y bebida, él te dice; pero su corazón no está contigo.
Ko tana hoki e mea ai i roto i a ia, pera tonu ia: E kai, e inu; koia tana kupu ki a koe; kahore ia ona ngakau ki a koe.
8 El alimento que has tomado lo vomitarás, y tus palabras agradables serán desperdiciadas.
Ko te kongakonga i kainga e koe, ka ruakina e koe, ka maumauria ano hoki au kupu reka.
9 No digas nada al oído de un hombre necio, porque no valorará la sabiduría de tus palabras.
Kaua e korero ki nga taringa o te kuware; ka whakahawea hoki ia ki te whakaaro nui o au kupu.
10 No dejes que se mueva el lindero de la viuda, y no vayas a los campos de los que no tienen padre;
Kei whakanekehia e koe te rohe tawhito; kei haere koe ki nga mara a te pani:
11 Porque su salvador es fuerte, y él tomará su causa contra ti.
No te mea he kaha to ratou kaiwhakaora; ka tohea e ia ta ratou tohe ki a koe.
12 Da tu corazón a la enseñanza, y tus oídos a las palabras del conocimiento.
Anga atu tou ngakau ki te ako, me ou taringa ki nga kupu o te matauranga.
13 No retires el entrenamiento del niño: porque incluso si le das golpes con la vara, no será la muerte para él.
Kaua e tohungia te whiu ki te tamaiti: ki te patua hoki ia e koe ki te rakau, e kore ia e mate.
14 Dale golpes con la vara, y mantén su alma a salvo del inframundo. (Sheol h7585)
Tatatia ia e koe ki te rakau, a ka whakaorangia e koe tona wairua i te reinga. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si tu corazón se vuelve sabio, yo también, me alegraré de corazón;
E taku tama, ki te whakaaro nui tou ngakau, ka koa hoki toku ngakau, ae ra, toku nei ano:
16 Y mis pensamientos en mí estarán llenos de alegría cuando tus labios digan lo correcto.
Ae ra, ka hari oku whatumanawa, ina korero ou ngutu i nga mea tika.
17 No tengas envidia de pecadores en tu corazón, sino guarda en el temor de Jehová todo el día;
Kei hae tou ngakau ki te hunga hara; engari kia wehi koe ki a Ihowa, a pau noa te ra.
18 Porque sin duda hay un futuro, y tu esperanza no será cortada.
He pono hoki tera ano he whakautu; e kore ano hoki tau i tumanako ai e hatepea atu.
19 Escucha, hijo mío, y sé sabio, guiando tu corazón de la manera correcta.
Whakarongo ra, e taku tama, kia whai whakaaro hoki koe, a whakatikaia tou ngakau i te ara.
20 No estés entre los que se entregan al vino, ni entre los que se sacian de la carne:
Kei uru ki te hunga kakai waina; ki te hunga pukukai kikokiko:
21 Porque los que se deleitan en la bebida y la fiesta, tendrán necesidad; y por amor al sueño, un hombre estará pobremente vestido.
No te mea ka tutuki tahi te tangata inu raua ko te tangata kakai ki te rawakore; he tawhetawhe hoki te kakahu a te momoe mo te tangata.
22 Escucha a tu padre, de quien eres hijo, y no menosprecies a tu madre cuando sea vieja.
Whakarongo ki tou papa nana koe; kaua hoki e whakahawea ki tou whaea ina ruruhi ia.
23 Consigue para ti lo que es verdad, y no lo dejes ir por dinero; obtener sabiduría y enseñanza y buen sentido.
Hokona te pono, kaua hoki e whakawhitiwhitia; ae ra, te whakaaro nui, te ako hoki, me te matauranga.
24 El padre del hombre recto se alegrará, y el que tiene un hijo sabio tendrá gozo por causa de él.
Nui atu hoki te koa o te papa o te tangata tika; a, ko te tangata e whanau he tama whakaaro nui mana, ka hari ia ki a ia.
25 Dejen que su padre y su madre se alegren, que la que te dio a luz se alegren.
Kia hari tou papa raua ko tou whaea, ina, kia koa te wahine i whanau ai koe.
26 Hijo mío, dame tu corazón, y tus ojos se deleiten en mis caminos.
E taku tama, homai tou ngakau ki ahau, kia manako ano hoki ou kanohi ki aku ara.
27 Porque una mujer prostituta es un profundo hoyo, y una mujer mala es un pozo estrecho y profundo.
No te mea he rua hohonu te wahine kairau; he poka kuiti te wahine ke.
28 Sí, ella está esperando secretamente como una bestia por su alimento, y el engaño por ella se incrementa entre los hombres.
Ae ra, ka whanga ia ano he kaipahua, a ka whakatokomahatia e ia nga tangata poka ke.
29 ¿Quién dice, Oh! quien dice, ¡Ah! ¿Quién tiene argumentos violentos? quién tiene dolor? quién tiene heridas sin causa? y ojos oscuros?
Ko wai e aue? Ko wai e tangi? Ko wai e totohe? Ko wai e ngangautia? Ko wai e maru, he mea takekore? Ko wai e whero tonu ona kanohi?
30 Aquellos que se sientan tarde sobre el vino: aquellos que buscan vino mezclado.
Ko te hunga e noho roa ana ki te waina; ko te hunga e haere ana ki te rapu i te waina whakaranu.
31 Evita que tus ojos miren el vino cuando está rojo, cuando su color es brillante en la taza, cuando baja suavemente;
Kaua e titiro ki te waina i te mea e whero ana, ina puta tona kara i roto i te kapu, ina mania tona heke.
32 Al final, su mordisco es como el de una serpiente, su herida como la herida de un serpiente venenosa.
Tona tukunga iho ano he nakahi e ngau ana, koia ano kei te wero a te neke.
33 Tus ojos verán cosas extrañas, y dirás cosas retorcidas.
E kite hoki ou kanohi i nga mea rereke, a ka puta he kupu rereke i tou ngakau.
34 Sí, serás como el que descansa en el mar o en la parte superior de un mástil.
Ae ra, ka rite koe ki te tangata e takoto ana i waenga moana, ki te tangata ranei e takoto ana i te tihi o te rewa.
35 Ellos me han vencido, tú dirás: y no tengo dolor; me dieron golpes sin que los sintiera: ¿cuándo estaré despierto de mi vino? Voy a buscarlo de nuevo.
A ka mea koe, Patua ana ahau e ratou, a kihai ahau i mamae; tatatia ana ahau e ratou, a kihai ahau i mohio: a hea ahau ara ake ai? Ka rapua ano e ahau.

< Proverbios 23 >