Proverbios 22
1 Un buen nombre es más deseable que una gran riqueza, y ser respetado es mejor que la plata y el oro.
Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.
2 El hombre rico y el pobre se encuentran cara a cara: el Señor es el creador de todos ellos.
Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.
3 El hombre agudo ve el mal y se cubre: el simple sigue recto y se mete en problemas.
Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.
4 La recompensa de un espíritu apacible y el temor del Señor es riqueza, honor y vida.
Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.
5 Espinas y redes están en el camino del perverso: el que vigila su alma estará lejos de ellos.
Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.
6 Si un niño es entrenado de la manera correcta, incluso cuando sea viejo no se apartará.
Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.
7 El hombre de riquezas tiene dominio sobre los pobres, y el que se endeuda es siervo de su acreedor.
Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.
8 Al plantar la semilla del mal, el hombre recibirá el grano del dolor, y la vara de su ira se romperá.
Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.
9 El bondadoso tendrá bendición, porque da de su pan a los pobres.
Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.
10 Envía al hombre de soberbia, y la discusión saldrá; verdaderamente la lucha y la vergüenza llegarán a su fin.
Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.
11 Aquel cuyo corazón es limpio es querido por el Señor; por la gracia de sus labios, el rey será su amigo.
Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.
12 Los ojos del Señor guardan el conocimiento, pero por él los actos del falso hombre serán revocados.
La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.
13 El que odia el trabajo dice: Hay un león fuera. Me matarán en las calles.
Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.
14 La boca de las mujeres malas es un hoyo profundo: aquel con quien el Señor está enojado, descenderá a él.
La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.
15 Los caminos insensatos están profundamente arraigados en el corazón de un niño, pero la vara del castigo los alejará de él.
Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.
16 El que es cruel con los pobres con el propósito de aumentar su ganancia, y el que da al hombre rico, solo tendrá necesidad.
Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.
17 Inclina tu oído para oír mis palabras, y deja que tu corazón reflexione sobre el conocimiento.
Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;
18 Porque es una delicia guardarlos en tu corazón, tenerlos listos en tus labios.
Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.
19 Para que tu fe esté en el Señor, te la he aclarado hoy, aun a ti.
Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.
20 ¿No he escrito por ti treinta dichos, con sabias sugerencias y conocimiento,
Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,
21 para hacerte ver cuán ciertas son las palabras verdaderas, para que puedas dar una respuesta verdadera a aquellos que te hacen preguntas?
Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?
22 No quites la propiedad del pobre porque es pobre, o seas cruel con los oprimidos cuando vengan ante el juez:
Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;
23 Porque el Señor dará apoyo a su causa, y quitará la vida a los que le toman sus bienes.
Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.
24 No seas amigo de un hombre que se enoja; no vayas en compañía de un hombre enojado:
Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;
25 Por temor a aprender sus caminos y hacer una red lista para tu alma.
Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.
26 No seas de los que se dan la mano en un acuerdo, ni de los que se hacen fiadores de las deudas:
Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.
27 si no tienes con qué pagar, te quitará la cama.
Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.
28 No se mueva la antigua señal que tus padres pusieron en su lugar.
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.
29 ¿Has visto a un hombre experto en su negocio? él tomará su lugar antes que los reyes; su lugar no estará entre personas bajas.
Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.
