Proverbios 1
1 Palabras sabias de Salomón, hijo de David, rey de Israel.
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 Para tener conocimiento de la enseñanza sabia; para ser claro acerca de las palabras de la razón:
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 Para ser entrenado en los caminos de la sabiduría, en la rectitud y en juzgar el comportamiento verdadero y recto:
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 Para hacer sagaces a los ingenuos, y para darle al joven conocimiento, y un propósito serio:
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 El hombre sabio, al escuchar, obtendrá un mayor aprendizaje, y los actos del hombre de buen sentido serán guiados sabiamente:
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 Para obtener el sentido de dichos sabios, y de las palabras de los sabios y sus dichos secretos.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 El temor del Señor es el comienzo del conocimiento; pero los necios no tienen uso para la sabiduría y la enseñanza.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Hijo mío, presta oído al entrenamiento de tu padre, y no abandones la enseñanza de tu madre:
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 Porque serán corona de gracia para tu cabeza, y adornos de cadenas alrededor de tu cuello.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Hijo mío, si los pecadores te sacarán del camino correcto, no vayas con ellos.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 Si dicen: Ven con nosotros; hagamos designios contra el bien, esperando en secreto a los rectos, sin causa;
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
12 Los tragaremos vivos a los hombres rectos, como se traga la muerte a quienes caen en el sepulcro; (Sheol h7585)
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 Los bienes de gran precio serán nuestros, nuestras casas estarán llenas de riqueza;
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 Aproveche tu oportunidad con nosotros, y todos tendremos una bolsa de dinero:
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 Hijo mío, no vayas con ellos; mantén tus pies alejados de sus caminos:
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 Porque sus pies corren tras el mal, y se apresuran a quitarle la vida a un hombre.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 En verdad, para nada sirve la red extendida ante los ojos del pájaro:
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 Y están secretamente esperando su sangre y preparándose destrucción para sí mismos.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Tal es el destino de todos los que van en busca de ganancias; le quita la vida a sus dueños.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 La sabiduría está clamando en la calle; su voz es fuerte en los lugares abiertos;
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 Sus palabras están sonando en los lugares de reunión, y en las puertas de la ciudad:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 ¿Hasta cuándo, ustedes simples, las cosas necias serán queridas para ustedes? y es un placer para los que odian la autoridad? ¿Cuánto tiempo los tontos seguirán odiando el conocimiento?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Vuélvanse a mis correcciones: mira, enviaré el flujo de mi espíritu sobre ustedes, y les haré saber mis palabras.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Porque tus oídos estaban cerrados a mi voz; nadie prestó atención a mi mano estirada;
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 Ustedes rechazaron mis consejos, y no tendrían nada que ver con mis correcciones:
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 En el día de tu angustia me reiré; Y me burlaré de tu miedo;
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 Cuando te sobreviene tu temor, como tormenta, y tu angustia como viento impetuoso; cuando el dolor y la tristeza vienen sobre ti.
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Entonces no daré respuesta a sus clamores; buscándome temprano, no me verán:
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Porque aborrecieron el conocimiento, y no entregaron sus corazones al temor de Jehová:
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 No deseaban mi enseñanza, y mis palabras de protesta no fueron nada para ellos.
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 Así que el fruto de su camino será su alimento, y con los designios de sus corazones se llenarán.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Porque el retorno de lo simple de la enseñanza será la causa de su muerte, y la paz de los necios será su destrucción.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Pero el que me escuchará tomará su descanso a salvo, viviendo en paz sin temor al mal.
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
