San Mateo 5
1 Y viendo grandes multitudes de personas, subió al monte; y cuando se sentó, sus discípulos se le acercaron.
यीशु तैना हछे लोक लेइतां एक्की पहैड़ी पुड़ च़लो जेव, ते ज़ैखन तै शिखालनेरे लेइ बिश्शो त तैसेरे चेले तैस कां आए।
2 Y con estas palabras les dio enseñanza, diciendo:
तैखन यीशु तैन लोकन शिक्षा देने लगो,
3 Bienaventurados los pobres en espíritu; porque el reino de los cielos es de ellos.
“परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना ज़ानतन कि तैन परमेशरेरी ज़रूरते, किजोकि तै तैन पुड़ राज़ केरेलो।
4 Bienaventurados los que están tristes; porque ellos serán consolados.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना दुखी आन, किजोकि परमेशर तैन तस्सली देलो।
5 Bienaventurados los amables: porque la tierra será su herencia.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते ज़ैना नम्र आन, किजोकि परमेशर तैन, तैना सैरी बरकतां देलो ज़ैन केरो तैनी वादो कियोरोए।
6 Bienaventurados aquellos que tienen hambre y sed de justicia, porque ellos serán saciados.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना परमेशरेरी नज़री मां रोड़ी गल्लां केरनेरी बड़ी इच्छा रखतन, (ज़ेन्च़रे कोई ढ्लुखोरो खाने पीनेरी इच्छा रखते) तैन परमेशर अपनि मेर्ज़ी पुड़ च़लनेरे लेइ शक्ति देते।
7 Bienaventurados los que tienen misericordia; porque ellos recibirán misericordia.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना दया केरतन, किजोकि परमेशर भी तैन पुड़ दया केरेलो।
8 Bienaventurados los limpios de corazón, porque ellos verán a Dios.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैन केरे मन साफ आन, किजोकि तैन परमेशर दर्शन देलो।
9 Bienaventurados son los pacificadores, porque serán llamados hijos de Dios.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना शैनतरां कम्मां केरतन, किजोकि तैन जो परमेशरेरे बच्चे ज़ोले।
10 Bienaventurados los que son perseguidos por causa de la justicia, porque el reino de los cielos será suyo.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना परमेशरेरी नज़री मां रोड़ि गल्लां केरनेरे वजाई सेइं सताए गातन, किजोकि परमेशर तैन पुड़ राज़ केरते।”
11 Bienaventurado son cuando los hombres los insulten, y son crueles con ustedes, y dicen maldades contra ustedes falsamente, por mi culpa.
“परमेशर तुसन बरकत देलो, ज़ैखन लोक तुसन मेरे चेलो भोनेरे वाजाई सेइं तुश्शी तुहीन केरन ते स्तान ते झूठ ज़ोइतां हर किसमेरी बुरी गल्लां तुश्शे बारे मां ज़ोन।
12 Alégrense y gócense; porque su recompensa es grande en el cielo; porque así fueron atacados los profetas que fueron antes de ti.
तैखन तुस खुशी रेइयथ ते मघन भोइयथ, किजोकि परमेशरे ज़ैन इनाम स्वर्गे मां तुश्शे लेइ रख्खेरूए तैन बड़ू बड्डूए, किजोकि लोकेईं बड़े पेइले तैना नबी भी एन्च़रे सतोरे थिये।”
13 Ustedes son la sal de la tierra; pero si la sal perdiera su sabor, ¿con qué será salada? entonces es buena para nada más que para ser expulsada y aplastada por los hombres.
“तुस इस दुनियारे लोकां केरे लेइ लूनेरे ज़ेरे आथ, पन अगर लूनेरो स्वाद च़ेलि गाए, त फिरी दुबारां केन्च़रे तैसेरो स्वाद वापस आनेले? फिरी तैन कोन्ची कम्मेरू न राए, सुवाए बेइरोवं शारनेरां ते लोकां केरे पांवेइं सेइं ढ्लेन्च़ोनेरां।”
14 Ustedes son la luz del mundo. Una ciudad puesta sobre una colina no se puede esconder.
“तुस इस दुनियारे लोकां केरे लेइ लोअरे ज़ेरे आथ। ज़ैन नगर पहाड़े पुड़ बसते तैन कधे भी छ़ेप्पी न सके।
15 Y una luz ardiente no se pone debajo de una vasija, sino sobre su mesa; para que sus rayos puedan estar brillando sobre todos los que están en la casa.
लोक बलतो दीयो हेटी मां न रखन, पन तैस उच्ची ठैरी रखतन ताके घरेरे सैरी मैनन् लौ पुज़्ज़े।
16 Así también que su luz brille delante de los hombres, para que puedan ver sus buenas obras y glorificar a su Padre que está en los cielos.
ते एन्च़रे तुश्शी लौ मैन्हु केरे सामने एरी चमके, ताके तैना तुश्शां रोड़ां कम्मां हेरतां तुश्शे स्वर्गेरे बाजेरी तारीफ़ केरन।”
17 No se piense que he venido para poner fin a la ley o a los profetas. No he venido para su destrucción, sino para cumplirla.
“एन न बुझ़थ कि अवं मूसेरो कानून या नेबी केरे किताबन मां लिखोरी गल्लां रद केरने ओरोईं। अवं तैन रद केरने नईं बल्के पूरी केरने ओरोईं।
18 En verdad les digo, hasta que el cielo y la tierra lleguen a su fin, ni la letra más pequeña o jota será tomada de ninguna manera de la ley, hasta que todas las cosas estén cumplidas.
किजोकि अवं तुसन सेइं सच़ ज़ोताईं, कि ज़ां तगर धरती त अम्बर खतम न भोए, तांतगर परमेशरेरे कानूने मरां अक मात्रा या बिंदी भी न टलेली, ज़ां तगर सब किछ लिखोरू पूरू न भोए।
19 Cualquiera que quebrante uno de estos mandamientos más pequeños de estas leyes, y enseñe a los hombres a hacer lo mismo, será considerado él más pequeño en el reino de los cielos; pero el que guarda las leyes, y enseñe a otros a guardarlas, será nombrado grande en el reino de los cielos.
एल्हेरेलेइ ज़ै कोई इन निकड़े करां निकड़े हुक्मन मरां केन्ची एक्की ज़ेरे ट्लोड़ते ते होरन भी एन्ने केरनू शिखालते, तै स्वर्गेरे राज़्ज़े मां सेब्भन करां निकड़ो भोलो, पन ज़ै तैन हुक्मन पुड़ अमल केरते ते होरन भी एन हुक्मन पुड़ च़लनेरे बारे मां शिखालते त तै स्वर्गेरे राज़्ज़े मां बड्डो भोलो।
20 Porque les digo que si su justicia no es mayor que la justicia de los escribas y fariseos, nunca entrarán en el reino de los cielos.
किजोकि अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि ज़ां तगर तुस शास्त्री ते फरीसी लोकन करां रोड़े च़ारे कानूने न मन्नेले, तांतगर तुस स्वर्गेरे राज़्ज़े मां दाखल न भोइ सकतथ।”
21 Saben que en tiempos antiguos se dijo, no matarás; y, el que mata será culpable de juicio:
“तुसेईं शुनेरू थियूं कि परमेशरे इश्शे दादे-पड़दादन सेइं ज़ोरू थियूं, ‘खून नईं केरनो, ते ज़ै खून केरेलो त तैस आदालत सज़ा देली।’
22 Pero yo les digo que cualquiera que esté enojado con su hermano será culpable de juicio; y el que le dice a su hermano, Raca, será culpable ante el Sanedrín; y el que dice: Tú insensato, estará en peligro del infierno de fuego. (Geenna g1067)
पन मेरू ज़ोनू एने कि ज़ै कोई अपने ढ्लाए पुड़ क्रोध केरते, परमेशर तैसेरो इन्साफ केरेलो, ते ज़ै कोई अपने ढ्लाए जो निकम्मो ज़ोते त तैस भी महासभा मां जुवाब देनो पेनोए, ते ज़ै कोई अपने ढ्लाए जो ‘बेवकूफ’ ज़ोलो त परमेशर तैस नरकेरे अगारी सज़ा देलो। (Geenna g1067)
23 Si entonces estás haciendo una ofrenda en el altar y allí te viene a la mente que tu hermano tiene algo en tu contra,
एल्हेरेलेइ अगर तू अपनि च़ढ़तल मन्दरे मां आनस, ते तैड़ी तीं याद एज्जे कि मीं अपने ढ्लाए सेइं किछ गिलोए।
24 Mientras que tu ofrenda está todavía delante del altar, primero ve y haz las paces con tu hermano, luego ven y haz tu ofrecimiento.
त तू अपनि च़ढ़तल बलिदान च़ाढ़नेरि ठैरी पुड़ छ़ेडतां पेइले अपने ढ्लाए सेइं मेल-मलाप केरां, फिरी अपनि च़ढ़तल च़ैढ़ां।
25 Si alguien te demanda y te quiere llevar a juicio, Lleguen a un acuerdo rápidamente con él que tiene una causa contra ustedes, mientras ustedes está con él en el camino, para que no los entreguen ante el juez y el juez no los lleve a la policía y sean echados en prisión.
अगर कोई मैन्हु तीं पुड़ दाओ केरतां तीं आदालती मां नेनो चाते, त तू बत्तां तैस सेइं मेल-मिलाप केरां न त तैनी तू हाकिमे कां खड़ो केरनोस, ते तैनी तू सिपैहीएरे हवाले केरनोस ते सिपैहिए तू कैद केरतां छ़डनोस।
26 En verdad les digo, no saldrán de allí hasta que hayas pagado el último cuadrante.
अवं तुसन सेइं सच़ ज़ोताईं कि ज़ां तगर तू पाई-पाई न देलो त तांतगर तैट्ठां छुट्टी न सकेलो।”
27 Han sabido que se dijo: No cometerás adulterio.
“तुसेईं शुनेरू थियूं, कि ई हुक्म दित्तोरो थियो, ‘बदमाशी नईं केरनि।’
28 Pero yo les digo que todos los que tienen los ojos puestos en una mujer para desearla ya adulteró con ella en su corazón.
पन अवं तुसन इन भी ज़ोताईं कि ज़ै कोई केन्ची कुआन्शी पुड़ गेन्दी नज़रां सेइं तकते, तैनी अपने दिले मां पेइली तैस सेइं बदमाशी केरि छ़ड्डी।
29 Y si tu ojo derecho te hace caer en pecado, sácalo y échalo lejos de ti; porque es mejor sufrir la pérdida de una parte, que todo tu cuerpo ir al infierno. (Geenna g1067)
अगर तेरी देइनी अछ़ तीं पाप केरनेरे लेइ ठोकर खुवाए, त तैस केढतां शार, किजोकि तेरी पूरी जान नरके मां छ़ड्डे गाने करां तेरे लेइ एन्ने रोड़ूए कि तेरी जानी मरां अक अंग नाश भोए (Geenna g1067)
30 Y si tu diestra te hace caer en pecado, córtala y échala de ti; porque es mejor sufrir la pérdida de una parte, que todo tu cuerpo ir al infierno. (Geenna g1067)
अगर तेरो देइनो हथ तीं पाप केरनेरे लेइ ठोकर खुवाए त तैस केटतां शार, किजोकि तेरी पूरी जान नरकेरी अग्गी मां गाने करां तेरे लेइ एन्ने रोड़ूए कि तेरी जानी मरां अक अंग नाश भोए।” (Geenna g1067)
31 Una vez más, se dijo: Quienquiera que rechace a su esposa tiene que darle una declaración de divorcio por escrito:
“एन भी ज़ोरू थियूं, ‘ज़ै कोई अपनि कुआन्श शारे त एन ज़रूरीए कि फारख्ती लिखतां हावाले केरे।’
32 Pero yo les digo a usted que todos los que repudian a su esposa por cualquier otra causa, por inmoralidad sexual, la hace que ella adultere y el que se casa con la divorciada comete adulterio.
पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं, कि ज़ै कोई अपने कुआन्शी बदमैशरे अलावा होरि केन्ची गल्ली पुड़ फारख्ती दे, त तै तैस केरां बदमैशी केरवाते। ते ज़ै कोई तैस शैरोरी कुआन्शी सेइं ड्ला बनाते, त तै भी तैस सेइं बदमाशी केरते।”
33 También han oído que se dijo en tiempos pasados: No pronuncien falsos juramentos, sino que cumplan sus juramentos al Señor.
“तुसेईं शुनोरू, कि ई हुक्म दित्तोरो थियो, ‘झूठी कसम नईं केरनि, पन कसम प्रभुएरे लेइ पूरी केरथ।’
34 Pero yo les digo: No juren, no por el cielo, porque es el trono de Dios;
पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि कधे कसम न केरथ, न स्वर्गेरी, किजोकि तै परमेशरेरो तखत आए।
35 O por la tierra, porque es el lugar de descanso para su pie; o por Jerusalén, porque es la ciudad del gran Rey.
न ज़मीनारी किजोकि परमेशर तैड़ी पाव रखते, ते न यरूशलेम नगरेरी किजोकि तैन महा राज़ां केरू नगर आए।
36 No pueden hacer un juramento junto a su cabeza, porque no pueden hacer que un cabello sea blanco o negro.
ते न अपने दोग्गेरी कसम केरथ, किजोकि तुस अपनो अक बाल भी छ़ित्तो या कालो न केरि सकतथ।
37 Pero permitan que sus palabras sean simples, sí o no: y lo que sea más que esto procede del mal.
पन हांएरी ठैरी हाँ ते नाएरी ठैरी न ज़ोथ, किजोकि ज़ैन किछ एस करां जादे तैन बुरैई यानी शैतानेरे पासेरां आए।”
38 Ustedes han oído que fue dicho: Ojo por ojo, y diente por diente:
“तुसेईं शुनोरूए, कि मूसेरे कानूने मां लिखोरूए, कि अछ़्छ़रे बदले अछ़ ते दंतेरे बदले दंत।
39 Pero yo les digo: No resistan al que es malo; antes a cualquiera que te hiera en la mejilla derecha vuélvele también la otra.
पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि, बुरे मैन्हु करां बदलो न नेइयथ। अगर कोई तेरे देइनी खैखोड़ी पुड़ थप्पड़ बालो त तू बाएं पासो भी तैसेरे पासे रेख्खां।
40 Y si alguno va y te demanda y te quita el abrigo, deja que se lleve la túnica también.
ते अगर कोई मुकदमो केरतां तेरी कमीज़ नेनी चाए त तू कोट भी तैसेरे हवाले केरां।
41 Y quienquiera que te hace llevar carga por una milla, llevala dos.
ते अगर कोई सिपाई तीं भारो छ़ूने अक मील नेने चाए त तू दूई मील गेइयां।
42 Dale a quien te pida, y al que te quiera pedir prestado no se lo rehúses.
ज़ै कोई तीं करां किछ मग्गे, तैस दे। ते ज़ै कोई तीं करां ओधार मग्गे त तुत्तर न फिरेइयां।”
43 Ustedes sabes que fue dicho: Ten amor por tu prójimo y aborrece a tu enemigo.
“तुसेईं शुनोरूए, कि मूसेरे कानूने मां लिखोरूए, कि ‘अपने पड़ोसी सेइं अपनो ज़ेरो प्यार केरथ ते दुश्मने सेइं बैर रेखथ।’
44 Pero yo les digo: ten amor por tu enemigo, y ora por aquellos que te maldicen;
पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं, कि अपने दुश्मन सेइं प्यार केरा, ते ज़ैना तुसन सतातन तैन केरे लेइ प्रार्थना केरा।
45 Para que sean hijos de su Padre que está en los cielos; porque él hace salir su sol y alumbra sobre malos y buenos, y él envía lluvia sobre el hombre recto y sobre el pecador.
ज़ैस सेइं तुस अपने स्वर्गेरे बाजी केरे बच्चे बेनि सकतथ, ज़ै अपनो दिहाड़ो अपने रोड़े लोकन पुड़ चमकाते ते बुरे लोकन पुड़ भी, ते धेर्मी लोकन पुड़ झ़ड़ी देते ते बुरे लोकन पुड़ भी।
46 Porque si tienes amor por aquellos que te quieren, ¿qué crédito tienes? ¿los publicanos no hacen también lo mismo?
किजोकि अगर तुस तैन्ने लोकन सेइं प्यार केरथ ज़ैना तुसन सेइं प्यार केरतन त तुसन कुन इनाम मैलेलू? कुन चुंगी घिन्ने बाले भी एन्ने न केरन?”
47 Y si dices: Buen día, solo a tus hermanos, ¿qué haces más que los demás? No hacen también los gentiles lo mismo?
“ते अगर तुस सिर्फ अपने ढ्लान जो नमस्कार ज़ोथ, त तुस होरन करां जादे कुन केरतथ? कुन गैर कौमां केरे लोक ज़ैना परमेशरेरे कानूने न मनन् तैना भी एरू न केरन?
48 Entonces sean perfectos, así como su Padre en el cielo es perfecto.
तुसन तैन लोकन सेइं प्यार केरनेरी ज़रूरत आए, ज़ैना तुसन सेइं प्यार न केरन, एन्च़रां तुस सिद्ध भोले ज़ेन्च़रे स्वर्गे मां रानेबालो तुश्शो बाजी सिद्ध आए।”
