< San Mateo 23 >

1 Entonces Jesús dijo al pueblo y a sus discípulos:
Are xbꞌantaj we riꞌ, ri Jesús xubꞌij chike ri winaq xuqujeꞌ ri utijoxelabꞌ:
2 Los escribas y los fariseos tienen la autoridad de Moisés;
Rajawaxik chi ri aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xuqujeꞌ ri fariseos kakiya uchꞌobꞌik chiꞌwe jas kubꞌij ri taqanik rech ri Moisés.
3 Todas las cosas, entonces, que te dan órdenes de hacer, estas hagan y guarden; pero no tomes sus obras como su ejemplo, porque dicen y no hacen.
Rajawaxik kinimaj xuqujeꞌ kibꞌano ronojel ri kakibꞌij chiꞌwe. Are makibꞌan taj ri kakibꞌan aꞌreꞌ, rumal man kakibꞌan taj ri kakitzijoj.
4 Hacen leyes duras y ponen cargas pesadas en las espaldas de los hombres; que es imposible cargarlas pero ellos mismos ni con un dedo quieren tocarlas.
Kakiya nimaꞌq taq eqaꞌn cho kachaq nikꞌaj chik, man kakaj ta kꞌu aꞌreꞌ kakisalabꞌaj rukꞌ jun uwiꞌ kiqꞌabꞌ.
5 Pero todas sus obras las hacen para ser vistos por los hombres, porque ensanchan sus filacterias y los bordes de sus vestiduras,
Are kakaj kekaꞌyex kumal ri winaq, rumal cher kakikoj ri nimaꞌq taq filacterias xuqujeꞌ kakiwiqiqej ri katzꞌyaq.
6 Y lo que desean son los primeros lugares en las fiestas, y las principales sillas en las sinagogas,
Kekam xuqujeꞌ che ri kꞌolibꞌal ri nim uqꞌij xuqujeꞌ ri nabꞌe taq tem pa taq ri Sinagoga.
7 Y palabras de respeto en los mercados, y ser llamado por los hombres, Maestro.
Are kakaj kaya rutzil kiwach pa taq ri kꞌayibꞌal, utz kakito kabꞌix ajtij, chike.
8 Pero no puedes ser nombrado Maestro: porque uno es tu maestro, él Cristo, y todos ustedes son hermanos.
Man kiya ta kꞌu bꞌe kabꞌix ajtij chiꞌwe ix, rumal xa jun iwajtij kꞌolik, iwonojel iwachalal iwibꞌ.
9 Y no le den a nadie el nombre de padre en la tierra, porque uno es su Padre que está en el cielo.
Xuqujeꞌ mibꞌij itat che jun winaq chik ajuwachulew, rumal xa jun iTat ix kꞌolik, are ri kꞌo pa ri kaj.
10 Y no pueden ser nombrados maestros: porque uno es su maestro, el Cristo.
Miya bꞌe xuqujeꞌ kabꞌix ajtij chiꞌwe, rumal xa jun iwajtij kꞌolik, are ri Cristo.
11 Pero que el más grande de ustedes sea su servidor.
Ri sibꞌalaj nim uqꞌij chiꞌxoꞌl ix, kux na patanijel ke nikꞌaj chik.
12 Y cualquiera que se enaltece será humillado, y el que se humilla será enaltecido.
Jeriꞌ rumal cher ri kunimarisaj ribꞌ, kanitzꞌarisax na, are kꞌu ri kunitzꞌarisaj ribꞌ, kanimarisax na uqꞌij.
13 Pero una maldición está sobre ustedes, escribas y fariseos, ¡hipócritas! porque están cerrando el reino de los cielos contra los hombres; pues no entran ustedes mismos, y ni dejan entrar a los que están entrando.
¡Kꞌax iwe aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xuqujeꞌ fariseos, ix kawach! Kitzꞌapij ri kaj chikiwach nikꞌaj winaq chik, man kixok ta ix, xuqujeꞌ man kiya ta bꞌe chike ri kakaj koꞌkik.
14 ! Ay! De ustedes maestros de la ley y fariseos hipócritas! Porque le quitan las casas a las viudas, y para disimularlo hacen largas oraciones. Por eso ustedes recibirán mayor castigo.
/¡Kꞌax iwe fariseos xuqujeꞌ aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik! Kimaj ri kachoch ri malkaꞌnibꞌ, xuqujeꞌ kijaluj chi kibꞌan chꞌawem cho ri Dios, kibꞌan tuqutaq taq ichꞌawem rech kixkil ri winaq. Rumal kꞌu waꞌ kꞌax na kabꞌan chuqꞌatik tzij pa iwiꞌ./
15 ! Ay de ustedes, escribas y fariseos, hipócritas! porque recorren la tierra y el mar para obtener un discípulo y, al tenerlo, lo convierten en el doble de un hijo del infierno que ustedes. (Geenna g1067)
¡Kꞌax iwe aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik, xuqujeꞌ ri ix fariseos, ix kawach! Kiqꞌaxaj tinimit xuqujeꞌ cho chuchꞌekik jun tereneꞌl iwe, are kixkwin chuchꞌekik ri tereneꞌl iwe riꞌ, tajin kibꞌan che chi kux kebꞌ mul chiꞌwech ix taqal che keꞌ pa ri tyoꞌnel qꞌaqꞌ. (Geenna g1067)
16 ! Ay! de ustedes, guías ciegos, que dicen: Cualquiera que jura por el Templo, no es nada; pero quien hace un juramento por el oro del Templo, él es deudor.
¡Kꞌax iwe moy taq kꞌamal bꞌe! We kꞌo jun kunaꞌtaj jun jastaq pa ri ubꞌiꞌ ri Templo, maj kel riꞌ che, we kꞌu kunaꞌtaj jun jastaq pa ri ubꞌiꞌ ri qꞌana pwaq ri kꞌo pa ri Templo, kajatꞌitaj kan riꞌ rukꞌ ri utzij.
17 Necios y ciegos: ¿cuál es mayor, el oro, o el Templo que santifica el oro?
¡Moy taq winaq, maj iwetaꞌmabꞌal! ¿Jachin nim uqꞌij, la are ri qꞌana pwaq, o are ri Templo ri kutyoxirisaj ri qꞌana pwaq?
18 Y cualquiera que hiciere un juramento junto al altar, no es nada; pero quien hace un juramento por la ofrenda que está sobre él, es deudor.
Ix xuqujeꞌ kibꞌij: “We kꞌo jun winaq kubꞌij jun jastaq pa ubꞌiꞌ ri tzujbꞌal sipanik, maj kel riꞌ, we kꞌu kꞌo jun kubꞌij jun jastaq pa ubꞌiꞌ ri sipanik ri kuya choch ri tzujbꞌal sipanik, kajatꞌitaj na riꞌ rukꞌ ri utzij.”
19 Ciegos! ¿cuál es mayor, la ofrenda o el altar que santifica la ofrenda?
¡Ix moy! ¿Jachin nim uqꞌij, ri sipanik o are ri tzujbꞌal sipanik ri katyoxirisan ri sipanik?
20 Entonces él, que hace un juramento junto al altar, jura por él altar y sobre todas las cosas que están sobre él.
Jeriꞌ xapachin ri kubꞌij jun jastaq pa ri ubꞌiꞌ ri tzujbꞌal sipanik, man xaq xwi ta kubꞌij pa ubꞌiꞌ ri tzujbꞌal, xane pa ubꞌiꞌ ronojel ri kꞌo puꞌwiꞌ ri tzujbꞌal sipanik.
21 Y el que hace juramento junto al Templo, jura por el Templo y por él que lo habita.
Ri winaq ri kubꞌij jun jastaq pa ri ubꞌiꞌ ri Templo, man xaq xwi ta kubꞌij pa ri ubꞌiꞌ ri Templo, xane tajin kubꞌij pa ubꞌiꞌ ri Dios, rumal cher are ri Dios kꞌo pa ri Templo.
22 Y el que hace el juramento por el cielo, jura por él trono de Dios, y por el que está sentado sobre él.
Ri kubꞌij jun jastaq pa ubꞌiꞌ ri kaj, tajin kubꞌij pa ubꞌiꞌ ri utꞌuyulibꞌal ri Dios, xuqujeꞌ pa ri ubꞌiꞌ ri Dios rumal cher Areꞌ tꞌuyul chilaꞌ.
23 ¡Ay! De ustedes escribas y fariseos, hipócritas! porque ustedes hacen que los hombres den un décimo de todo tipo de plantas de olor dulce, pero no piensan en las cosas más importantes de la ley, la justicia, la misericordia y la fe; Esto es lo que deben de hacer sin dejar de hacer lo otro.
¡Kꞌax iwe ix aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xuqujeꞌ fariseos, ix kawach! Kiya ri ulajujil ri menta, ri anis, xuqujeꞌ ri comino. Itzaqom kꞌu kanoq ri taqanik ri nim uqꞌij jetaq ri sukꞌal, ri bꞌanoj toqꞌobꞌ, ri utzilal. Choqꞌaqꞌ wi ubꞌanik waꞌ we nikꞌaj riꞌ jacha we nikꞌaj chik riꞌ.
24 Guías ciegos, que sacan una mosca de su bebida, pero se tragan el camello.
Moy taq kꞌamal taq bꞌe. Kichaꞌ na ri nitzꞌ us, kibꞌiqꞌ kꞌu bꞌik ri kamey.
25 !Ay¡ de ustedes, escribas y fariseos, hipócritas! porque limpian el exterior de la taza y del plato, pero por dentro están llenos de robo y de injusticia.
¡Kꞌax iwe ix aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xuqujeꞌ fariseos, ix kawach! Kichꞌajchꞌobꞌej ri rij ri qumubꞌal xuqujeꞌ ri ipalaꞌt, are kꞌu ri upam nojinaq che elaqꞌ xuqujeꞌ etzelal.
26 Fariseo ciego, primero limpia el interior del vaso y del plato, para que el exterior sea igual de limpio.
Moy laj fariseo, nabꞌe chachꞌajchꞌobꞌej ri upam ri aqumubꞌal xuqujeꞌ ri apalaꞌt, jeriꞌ kachꞌajchꞌojir riꞌ ri upam xuqujeꞌ ri rij.
27 ¡Ay! de ustedes, escribas y fariseos, hipócritas! porque ustedes son como los sepulcros blanqueados, que se blanquean, y parecen hermosos por fuera, pero por dentro están llenos de huesos de muertos y de toda inmundicia.
¡Kꞌax iwe ix aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xuqujeꞌ fariseos, ix kawach! Jer ix kꞌo muqbꞌal taq kaminaqibꞌ, saq iwij. Jeꞌl kakaꞌy ri iwij, ri ipam nojinaq che qꞌayinaq taq kibꞌaqil kaminaqibꞌ.
28 Así también ustedes ante los hombres parecen estar llenos de justicia, pero dentro de ustedes están llenos de hipocresía y de maldad.
Ix sukꞌ kixkaꞌy chiꞌwij, pa iwanimaꞌ ixnojinaq che kawachil xuqujeꞌ etzelal.
29 ¡Ay! de ustedes, escribas y fariseos, hipócritas! porque pusiste construcciones para albergar los cadáveres de los profetas, y adornan los monumentos de los justos, y dijiste:
¡Kꞌax iwe ix aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xuqujeꞌ fariseos, ix kawach! Kiyak tzꞌaq naꞌtabꞌal ke ri e qꞌalajisal taq utzij ri Dios, xuqujeꞌ kiwiqiqej ri tzꞌibꞌatal wi ri kibꞌiꞌ ri e sukꞌ taq winaq.
30 Si hubiéramos vivido en los días de nuestros padres, no habríamos ayudado a matar a los profetas.
Xuqujeꞌ kibꞌij we ta uj kꞌo uj che ri qꞌij ri xekꞌojiꞌ ri e qatat qanan, riꞌ man uj jun ta chikikamisaxik ri e qꞌalajisal taq utzij ri Dios.
31 Para que sean testigos en contra de ustedes mismos de que son hijos de los que mataron a los profetas.
Ix kachiꞌl kꞌut ri winaq riꞌ rumal kibꞌij chi ix kijaꞌl ri winaq ri xekamisan ri e qꞌalajisal taq utzij ri Dios.
32 Completa, pues, lo que empezaron tus padres!
¡Xa junmul chitzꞌaqatisaj ri xkibꞌan ri itat inan ojer!
33 Serpientes, vástagos de serpientes, ¿cómo serán guardados del castigo del infierno? (Geenna g1067)
¡Ix kumatz, ix kalkꞌwaꞌl taq kumatz! ¿Jachin katoꞌw iwiꞌ rech man kixeꞌ taj pa ri qꞌaqꞌ? (Geenna g1067)
34 Por lo tanto he aquí, les envío profetas, sabios y escribas; a algunos de ustedes los matarán, y los crucificaran, y a algunos de ustedes los azotarán en sus sinagogas, y los perseguirán de pueblo en pueblo.
Rumal riꞌ keꞌntaq na loq qꞌalajisal taq utzij ri Dios, achyabꞌ ri kꞌo ketaꞌmabꞌal xuqujeꞌ aꞌjtijabꞌ. E kꞌo kiꞌkamisaj na chike e nikꞌaj chik kiꞌrip na, e nikꞌaj chik kerapux na pa taq ri Sinagoga, xuqujeꞌ koꞌqotax na pa taq ri tinimit.
35 Para que venga sobre ustedes toda la sangre de los justos, que se ha derramado sobre la tierra desde la sangre de Abel el justo. hasta la sangre de Zacarías, hijo de Berequías, al cual mataron entre el templo y el altar.
Jeriꞌ ix kixux na aꞌjmakibꞌ rumal cher kikamisaxik winaq ri maj kimak, waꞌ xchapleꞌtaj loq rukꞌ ri ukamikal ri Abel, xtoqꞌiꞌ rukꞌ ri ukamikal ri Zacarías ukꞌojol ri Berequías, ri xikamisaj pa ri Templo chuxoꞌl ri Tyoxalaj kꞌolibꞌal xuqujeꞌ ri tzujbꞌal rech ri tzujbꞌal sipanik.
36 En verdad les digo, todas estas cosas vendrán en esta generación.
Qas tzij kinbꞌij chiꞌwe chi ix kixtojow na ri kꞌaxal ri xkibꞌan kanoq ri itat inan.
37 ¡Jerusalén, Jerusalén, que matas a los profetas, y apedreas a los que te son enviados! Una y otra vez quise juntar a tus hijos como un pájaro toma a sus crías bajo sus alas, ¡y no quisiste!
¡Winaq aꞌj Jerusalén, winaq aꞌj Jerusalén, ix ri kiꞌkamisaj ri e qꞌalajisal taq utzij ri Dios, xuqujeꞌ kibꞌan che abꞌaj ri winaq ri ketaq loq iwukꞌ! Sibꞌalaj kꞌi mul xwaj xeꞌnmulij riꞌ iwalkꞌwaꞌl jetaq kubꞌan jun atiꞌt akꞌ are kuꞌmulij ri ral pa ri uxikꞌ, man xawaj ta kꞌut.
38 Mira, tu casa está abandonada.
Rumal riꞌ maj jun winaq kakanaj na kanoq pa ri iwachoch.
39 Porque les digo desde ahora, no me verán hasta que digan: Bendito el que viene en el nombre del Señor.
Xuqujeꞌ kinbꞌij chiꞌwe chi man kiwil ta chi na nuwach kꞌa kuriq na ri qꞌij are kibꞌij: Tewchiꞌtal ubꞌiꞌ ri petinaq pa ri ubꞌiꞌ ri Ajawxel.

< San Mateo 23 >