< Marcos 7 >

1 Y se juntaron a él los fariseos y algunos de los escribas que habían venido de Jerusalén,
Hambu atahori Farisi ro meser agama bubꞌueꞌ esa rema mia Yerusalem, fo randaa ro Yesus.
2 Y vieron que algunos de sus discípulos tomaban su pan con manos sucias, es decir, sin lavar.
Atahori Farisi naa ra toꞌu rahereꞌ sira adat Yahudi na. Onaꞌ a, mete ma atahori rae raa, musi safe lima na tungga adat hihii-nanau na. Mete ma baliꞌ mia pasar, sira musi rariu dei. Losa-losa sira bua dapu na boe o, onaꞌ a huraꞌ, pinggaꞌ, nggalas, ceret, basa se musi safe tungga adat hihii na, dei fo pake raa. Mete ma hambu atahori Yahudi laen nda tungga adat naa sa, atahori Farisi ra ramanasa. Naa de, leleꞌ ara mete-rita Yesus mana tungga nara raa nda safe lima nara tungga adat hihii na, ara ramanasa. Basa ma ara rema fee salaꞌ neu Yesus rae, “Saa de mana tungga mara raa, nda safe lima nara sa? Naa, sira labꞌan basa hita adat na mia bei-baꞌi tara!”
3 Ahora bien, los fariseos y todos los judíos no toman comida sin lavarse las manos con cuidado, manteniendo la vieja tradición de nuestros antepasados:
4 Y cuando vienen del mercado, no toman alimento hasta que sus manos se lavan; y varias otras reglas que hay, que les han dado para mantener - lavado de tazas y ollas y recipientes de bronce.
5 Y los fariseos y los escribas le preguntaron: ¿Por qué tus discípulos no guardan las reglas de nuestros antepasados, sino que toman su pan con las manos sucias?
6 Y él dijo: Bien dijo Isaías de lo hipocrita que son ustedes, como está escrito, Esta gente me honra con sus labios
Te Yesus nataa nae, “Hei ia ra memaꞌ atahori mana oꞌolaꞌ laen, tao laen! Mia dalahulu naa Baꞌi Yesaya suraꞌ hela Lamatualain hara-lii na oi, ‘Atahori ia ra koa-kio Au, no akaꞌ bafa a, te nda no rala nara sa. Sira tao taꞌo naa, o parsuma a. Sira nda fadꞌuli Au hihii ngga sa, te sira tungga akaꞌ a atahori hihii na. Hei onaꞌ naa boe.
7 Pero su culto es inútil, su adoración es en vano, mientras que ellos enseñan doctrinas de los mandamientos de los hombres.
8 Echando a un lado los mandamientos de Dios, para seguir las reglas de los hombres.
Hei lao hela Lamatualain hihii na, fo tungga atahori adat na. Hei memaꞌ mahine mara seli tao onaꞌ a naa!
9 Y les dijo: Verdaderamente has apartado los mandamientos de Dios, para guardar las tradiciones de los hombres.
10 Porque Moisés dijo: Honra a tu padre y a tu madre, y el que maldiga de padre o madre, que tenga el castigo de la muerte.
Lele uluꞌ a Baꞌi Musa nafadꞌe Lamatualain parenda na nae, ‘Fee hadat neu hei papa-mama mara.’ Ma oi, ‘Mete ma atahori se rarai eni papa-mama na, musi hukun misa e.’
11 Pero ustedes dicen: Si un hombre le dice a su padre o a su madre: no puedo ayudarte porque todo lo que tengo: es Corbán, es decir, dado a Dios,
Lamatualain nanori taꞌo naa, te hei minori fea. Hei mae, ‘Mete ma atahori helu basa fee buas esa neu Lamatualain, mae eni papa-mama na doidꞌoso rae mate o, te buas naa nda bole pake tulu-fali neu se sa, huu helu basa fee neu Lamatualain ena.’
12 También afirman que quien dice esto ya no están obligados hacer nada por su padre o su madre;
13 Hacen que la palabra de Dios no tenga efecto, la invalidan según su tradición, que han transmitido: y muchas otras cosas que hacen.
Naa de, Au ufadꞌe basa faꞌ ra, hei nggari Lamatualain hihii na, de nggati no atoran feuꞌ. Hei nggati basa atoran naeꞌ taꞌo naa ena.”
14 Volviéndose otra vez al pueblo, les dijo: Escúchenme todos, y entiendan mis palabras.
Basa ma, Yesus noꞌe atahori laen sia naa, de nae, “Pasa ndiki mara dei, fo mihine.
15 Nada de lo que entra de fuera del hombre lo contamina, pero las cosas que salen del corazon hombre son las que contaminan al hombre.
Saa fo masoꞌ nisiꞌ teiꞌ a rala, naa nda tao nanggenggeo atahori sa. Te saa fo kalua dea neu, naa mana tao nanggenggeo.
16 [Si alguno tiene oídos para oír, oiga].
[Seka mandikiꞌ, rena matalolole o!”]
17 Y cuando él había entrado en la casa lejos de todo el pueblo, sus discípulos le hicieron preguntas sobre el dicho.
Basa ma Yesus no mana tungga nara lao hela atahori ra, de masoꞌ risiꞌ ume sa rala. Boe ma mana tungga nara ratane nekendandaaꞌ naa sosoa na.
18 Y él les dijo: ¿Tienen tan poca sabiduría, tampoco no entienden? ¿No ven que todo lo que entra a un hombre de fuera no puede hacerlo impuro,
Yesus nataa nae, “Hei o nda mihine sa, do? Sosoa na taꞌo ia: saa fo atahori raa, naa maloleꞌ. Te saa fo kalua, naa nda maloleꞌ sa.
19 Porque no va al corazón sino al estómago y sale con el desperdicio? Él dijo esto, haciendo que toda la comida esté limpia.
Saa fo hita taa, masoꞌ nisiꞌ tei tara, basa naa kalua seluꞌ fali. (Lamatuaꞌ Yesus hihii na oi atahori bole raa sudꞌiꞌ saa. Nda ena-ai sa.)
20 Y él dijo: Lo que sale del hombre, eso contamina al hombre.
Saa fo kalua mia atahori rala na, naa fo tao nanggenggeo losa Lamatualain melu-mudꞌu eni, boe ma nda nau naꞌabꞌue no e sa.
21 Porque desde adentro, desde el corazón de los hombres, vienen malos pensamientos y placeres inmundos,
Dedꞌea deꞌulakaꞌ naeꞌ kalua mia atahori rala nara! Sama onaꞌ dudꞌuꞌa deꞌulaka, hohongge, nemenaꞌo, tisa atahori,
22 La toma de bienes y de vida, la fe quebrantada entre marido y mujer, el deseo de riqueza, maldad, engaño, pecados de la carne, palabras de enojo, soberbia, actos necios.
bare-naꞌo, deꞌulakaꞌ, lelekoꞌ, tungga hihii na, dale loleꞌ, olaꞌ natudꞌa atahori, koao, nda nahine hadat sa, ma langga fatu.
23 Todos estos males vienen de adentro, y contaminan al hombre.
Basa deꞌulakaꞌ naa ra, kalua mia atahori rala nara. Naa, mana tao nalutu se. Lamatualain melu-mudꞌu se bee.”
24 Y se fue de allí a la tierra de Tiro y Sidón. Y entró en una casa, deseando que nadie lo supiera; y no pudo guardarla en secreto.
Basa boe, Yesus se lao hela mamanaꞌ naa, de risiꞌ kamboꞌ esa nara na Tirus. Losa naa, ara masoꞌ risiꞌ ume esa, huu Yesus nda nau atahori bubꞌuluꞌ Eni sia naa sa. Te Eni nda bisa keke sa.
25 Pero una mujer, cuya hija tenía un espíritu inmundo, que había tenido noticias de él, vino enseguida y se puso a sus pies.
Sa naa hambu mama esa nda atahori Yahudi sa. Bꞌonggi eni mia Fenesia sia propensi Siria. Ana rena Yesus nema, ana neu noꞌe Yesus fo oi hendi nitu mia ana feto na.
26 Ahora la mujer era griega, sirofenicia de nacimiento, y le rogó que le echara fuera el espíritu maligno en su hija.
27 Y él le dijo: Deja que los niños coman primero, porque no es correcto tomar el pan de los hijos y dárselo a los perros.
Te Yesus nggari dedꞌeat nae, “Anaꞌ ra musi raa raꞌahuluꞌ, dei fo nggari lena na neu busa!” (No hihii maꞌafuniꞌ, Yesus musi tulu-fali Eni atahori Yahudi nara dei, dei fo bisa tulu-fali atahori feaꞌ ra).
28 Pero ella le respondió: Sí, Señor; hasta los perros que están debajo de la mesa toman los pedazos que los niños dejan caer.
Te mama naa naselu nae, “Tebꞌe, Papa! Te busa sia mei a raeꞌ, naa nanaat mana tudꞌa mia anaꞌ a pinggan.” (No hihiiꞌ na, leleꞌ anaꞌ ra raa, busa o hambu naa boe. Mae Yesus tulu-fali Eni atahori nara, Eni o musi mete atahori feaꞌ ra boe.)
29 Y él le dijo: Por esta palabra sigue tu camino; el espíritu malo ha salido de tu hija.
Rena taꞌo naa, Yesus nafadꞌe nae, “Wei! Mama olaꞌ ndaa lao esaꞌ! De mama baliꞌ leo, te nitu a lao hela mama ana na ena.”
30 Y ella se fue a su casa, y vio a la niña en la cama, y el espíritu malo salió.
Basa ma, mama naa baliꞌ. Losa ume, ana na mana sunggu masambetaꞌ. Nitu a memaꞌ lao hela e.
31 Y otra vez salió de Tiro, y vino por Sidón al mar de Galilea, por la región de Decápolis.
Basa ma, Yesus lao hela kambo Tirus, tungga dala tasi suu na seli kambo Sidꞌon. Mia naa, ara lao rakandoo losa dano Galilea. Basa ma ara lao risiꞌ nusaꞌ esa no kamboꞌ sanahulu fo roꞌe rae ‘Dekapolis’.
32 Y vinieron a él con uno que estaba sordo y mudo; y le pidieron que le pusiera las manos encima.
Sa naa hambu atahori esa mabꞌobꞌeꞌ ma mbakeꞌ. Nono nara rendi e nisiꞌ Yesus. Ara roꞌe Yesus tao lima neu langga na fo nahai e.
33 Y lo apartó del pueblo en privado, y metió sus dedos en sus oídos, y puso saliva en la lengua del hombre con su dedo;
Boe ma Yesus lao hela atahori naeꞌ naa ra, de mesaꞌ ne neu no atahori naa. Yesus mbau lima uꞌu na neu atahori naa ndiki na ruꞌa se rala. Basa ma, Ana tao miru neu lima uꞌu na, de nggama atahori naa maa na.
34 Y levantando los ojos al cielo, respiró hondo, y le dijo: Efata, es decir, sé abierto.
Ana oroꞌa mbali lalai ata, lea hahae naruꞌ, basa ma parenda nae, “Efata” (sosoa na oi “Tabuka leon!”)
35 Y se le abrieron los oídos, y las cuerdas vocales se soltaron y empezó hablar claramente.
Ana olaꞌ taꞌo naa, boe ma atahori naa ndiki na rena neuꞌ ena. Ma maa baraꞌaiꞌ na, bangganaꞌu neuꞌ ena, losa ana olaꞌ malole.
36 Y les dio órdenes de no dar noticias de ello a nadie; pero cuanto más hizo este pedido, tanto más lo hicieron público.
Basa ma, ruꞌa se baliꞌ risiꞌ atahori naeꞌ naa ra. Yesus ai se nae, “Rena! Hei afiꞌ mifadꞌe atahori mae, Au uhaiꞌ atahori ia ena.” Mae Yesus ena-ai se, te ara dui sia bee-bꞌee.
37 Y se llenaron de asombro, diciendo: Todo lo ha hecho bien; los sordos oyen otra vez y los mudos hablan.
Atahori mana rena dudꞌuit naa ra, ndindiiꞌ a. De ara ola-olaꞌ rae, “Mana seli! Atahori ia tao basa e, dadꞌi malole. Atahori mbakeꞌ rena. Atahori mabꞌobꞌeꞌ ola-olaꞌ.”

< Marcos 7 >