< Proverbios 1 >

1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
O NA olelo akamai a Solomona ke keiki a Davida ke alii o ka Iseraela.
2 Para conocer sabiduría y castigo; para entender las razones prudentes;
He mea ia e ike ai i ka noiau a me ke aoia mai, E hoomaopopo i na olelo e naauao ai;
3 para recibir el castigo de prudencia, justicia, juicio y equidad;
E loaa'i ka ike e akamai ai, Ma ka pono a me ka hoopono, a me ka pololei;
4 para dar prudencia a los simples, y a los jóvenes inteligencia y consejo.
E haawi i ka maalea i ka poe naaupo, A me ka ike, a me ka noonoo i ke kanaka ui.
5 Si el sabio los oyere, aumentará la doctrina; y el entendido adquirirá consejo;
E hoolohe ka mea naauao, a mahuahua ka ike, E loaa no i ka mea i aoia'i ka ike o naauao ai;
6 para entender parábola y declaración; palabras de sabios, y sus enigmas.
E ike i ka olelo akamai a me ka hoakaka ana o ia mea, I na olelo a ka poe naauao, a me ka lakou olelo pohihi.
7 El principio del conocimiento es el temor del SEÑOR; los locos despreciaron la sabiduría y el castigo.
O ka makau ia Iehova, oia ka hoomaka ana o ka ike; A o ka naauao. a me ke aoia mai, ua hoowahawahaia e ka poe lapuwale.
8 Oye, hijo mío, el castigo de tu padre, y no deseches la ley de tu madre;
E kuu keiki, e hooloke mai i ke ao ana a kou makuakane, Aole hoi e haalele i ke kanawai o kou maku wahine;
9 porque aumento de gracia serán a tu cabeza, y protección a tu cuello.
No ka mea, he mea nani ia no kou poo, He mau lei hoi no kou a-i.
10 Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
E kuu keiki, ina e hoowale wale mai ka poe hewa ia oe, Mai ae aku oe.
11 Si dijeren: Ven con nosotros, espiemos a alguno para matarle, acechemos al inocente sin razón;
Ina lakou e olelo mai, E, e hele pu kakou, E hoohalua no ke koko, E hoohalua wale i ka mea hala ole;
12 los tragaremos vivos como el sepulcro, y enteros, como los que caen en un abismo; (Sheol h7585)
E moni ola ia lakou me he malu make, E moni okoa hoi e like me ka poe e haule ana i ka lua: (Sheol h7585)
13 hallaremos riquezas de toda clase, llenaremos nuestras casas de despojos;
E loaa ia kakou ka waiwai maikai he nui, E hoopiha i ko kakou mau hale me ka waiwai pio;
14 echa tu suerte entre nosotros; tengamos todos una bolsa,
E hailona pu oe me makou i kou kuleana, I hookahi hipuu na kakou a pau:
15 hijo mío, no andes en camino con ellos; aparta tu pie de sus veredas;
E kuu kiekie e, mai hele pu oe mo lakou ma ke ala; E haalele kou wawae i ko lakou mau kuamoo;
16 porque sus pies correrán al mal, e irán presurosos a derramar sangre.
No ka mea, holo kiki ko lakou wawae i ka hewa, Wikiwiki hoi lakou i ka hookahe koko.
17 Porque en vano se tenderá la red ante los ojos de toda ave;
Make hewa no ke kau ana i ka hei, Ma ke alo o na mea eheu a pau.
18 mas ellos a su propia sangre espían, y a sus propias almas ponen asechanza.
Moe malu lakou no ko lakou koko; Makaala hoi no na uhane o lakou.
19 Tales son las sendas de todo el que codicia la ganancia, la cual prenderá la vida de sus poseedores.
Pela ka aoao o ka poe makee waiwai a pau, E kaili ana i ke ola o ka mea nona ia.
20 La sabiduría clama de fuera; en las plazas da su voz;
Hea ae la ka naauao mawaho; Pane mai kona leo ma ke alanui;
21 clama en los principales lugares de concurso; en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
Ma ka welau o na ala oia e kahea mai ai: Ma na kahua o na puka kulanakauhale kana olelo ana, I mai la,
22 ¿Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los locos aborrecerán la ciencia?
Pehea ka loihi, e ka poe ike ole, E makemake ai oukou i ka naaupo? A oukou hoi, e ka poe hoowahawaha, E makemake ai i ka hoowahawaha ana? A o oukou, e ka poe naaupo, e inaina aku ai i ka naauao?
23 Volveos a mi reprensión; he aquí yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
E huli mai oukou i ka'u ao ana; Aia hoi e niuini aku au i ko'u Uhane maluna o oukou. E hoike aku hoi ia oukou i ka'u mau olelo.
24 Por cuanto llamé, y no quisisteis; extendí mi mano, y no hubo quien escuchase;
I ko'u wa i hea aku ai, hoole mai oukou; Kikoo aku la au i ko'u lima, aohe mea i manao mai;
25 antes desechasteis todo consejo mío, y no quisisteis mi reprensión;
Haalele oukou i ko'u mau manao a pau, Aole hoi oukou i makemake i ka'u ao ana:
26 también yo me reiré en vuestra calamidad, y me burlaré cuando os viniere lo que teméis;
Nolaila, i ko oukou popilikia e akaaka au, E hoowahawaha au i ka hiki ana o ko oukou makau;
27 cuando viniere como una destrucción lo que teméis, y vuestra calamidad llegare como un torbellino; cuando sobre vosotros viniere tribulación y angustia.
A hiki mai ko oukou makau me he mea ino la, A hookokoke mai ko oukou popilikia me he puahiohio la, A loohia oukou e ka pilihua a me ke kaumaha:
28 Entonces me llamarán, y no responderé; me buscarán de mañana, y no me hallarán;
Alaila, e hea mai lakou ia'u, aole au e pane aku; E imi koke lakou ia'u aole e loaa mai;
29 por cuanto aborrecieron el conocimiento, y no escogieron el temor del SEÑOR,
No ka mea, hoowahawaha lakou i ka ike, A o ka makau ia Iehova, aole lakou i koho mai;
30 ni quisieron mi consejo, y menospreciaron toda reprensión mía.
Aole o lakou makemake i ka'u ao ana; Manao ino hoi i ka'u mau olelo a pau.
31 Comerán, pues, del fruto de su camino, y de sus consejos se hartarán.
Nolaila, e ai lakou i ka hua o ko lakou aoao iho, A ma ko ka manao ana o lakou e maona ai.
32 Porque el reposo de los ignorantes los matará, y la prosperidad de los locos los echará a perder.
No ka mea, o ka haalele ana aku o ka poe naaupo, oia ko lakou pepehiia mai, A o ka noho nanea ana o ka poe lapuwale, o ko lakou make ia.
33 Mas el que me oyere, habitará confiadamente, y vivirá reposado del temor del mal.
Aka, o ka mea hoolohe mai ia'u. e noho oluolu no ia, E noho no ia me ka makau ole i ka poino.

< Proverbios 1 >