Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 Para conocer sabiduría y castigo; para entender las razones prudentes;
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 para recibir el castigo de prudencia, justicia, juicio y equidad;
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 para dar prudencia a los simples, y a los jóvenes inteligencia y consejo.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 Si el sabio los oyere, aumentará la doctrina; y el entendido adquirirá consejo;
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 para entender parábola y declaración; palabras de sabios, y sus enigmas.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 El principio del conocimiento es el temor del SEÑOR; los locos despreciaron la sabiduría y el castigo.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Oye, hijo mío, el castigo de tu padre, y no deseches la ley de tu madre;
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 porque aumento de gracia serán a tu cabeza, y protección a tu cuello.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 Si dijeren: Ven con nosotros, espiemos a alguno para matarle, acechemos al inocente sin razón;
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 hallaremos riquezas de toda clase, llenaremos nuestras casas de despojos;
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 echa tu suerte entre nosotros; tengamos todos una bolsa,
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 hijo mío, no andes en camino con ellos; aparta tu pie de sus veredas;
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 porque sus pies correrán al mal, e irán presurosos a derramar sangre.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 Porque en vano se tenderá la red ante los ojos de toda ave;
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 mas ellos a su propia sangre espían, y a sus propias almas ponen asechanza.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Tales son las sendas de todo el que codicia la ganancia, la cual prenderá la vida de sus poseedores.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 La sabiduría clama de fuera; en las plazas da su voz;
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 clama en los principales lugares de concurso; en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 ¿Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los locos aborrecerán la ciencia?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Volveos a mi reprensión; he aquí yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Por cuanto llamé, y no quisisteis; extendí mi mano, y no hubo quien escuchase;
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 antes desechasteis todo consejo mío, y no quisisteis mi reprensión;
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 también yo me reiré en vuestra calamidad, y me burlaré cuando os viniere lo que teméis;
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 cuando viniere como una destrucción lo que teméis, y vuestra calamidad llegare como un torbellino; cuando sobre vosotros viniere tribulación y angustia.
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Entonces me llamarán, y no responderé; me buscarán de mañana, y no me hallarán;
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 por cuanto aborrecieron el conocimiento, y no escogieron el temor del SEÑOR,
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 ni quisieron mi consejo, y menospreciaron toda reprensión mía.
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 Comerán, pues, del fruto de su camino, y de sus consejos se hartarán.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Porque el reposo de los ignorantes los matará, y la prosperidad de los locos los echará a perder.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Mas el que me oyere, habitará confiadamente, y vivirá reposado del temor del mal.
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
