Proverbios 6

1 Hijo mío, si salieres fiador por tu amigo, si prometiste al extraño,

ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

2 enlazado eres con las palabras de tu boca, y preso con las razones de tu boca.

و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

3 Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate, porque has caído en la mano de tu prójimo; ve, humíllate, y esfuerza tu prójimo.

تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

4 No des sueño a tus ojos, ni a tus párpados adormecimiento.

خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

5 Escápate como la gacela de la mano del cazador, y como el ave de la mano del parancero.

بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

6 Ve a la hormiga, oh perezoso, mira sus caminos, y sé sabio;

ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

7 la cual no teniendo capitán, ni gobernador, ni señor,

آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

8 prepara en el verano su comida y en el tiempo de la siega allega su mantenimiento.

ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

9 Perezoso, ¿hasta cuándo has de dormir? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?

اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

10 Tomando un poco de sueño, cabeceando otro poco, y cruzado los brazos otro poco para volver a dormir;

کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

11 así vendrá tu necesidad como caminante, y tu pobreza como hombre de escudo.

و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

12 El hombre perverso es varón inicuo, anda en perversidad de boca;

آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

13 guiña con sus ojos, habla con sus pies, enseña con sus dedos;

و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

14 perversidades hay en su corazón, anda pensando mal en todo tiempo; enciende rencillas.

و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

15 Por tanto su calamidad vendrá de repente; súbitamente será quebrantado, y no habrá remedio.

بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

16 Seis cosas aborrece el SEÑOR, y aun siete abomina su alma:

هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

17 Los ojos altivos, la lengua mentirosa, las manos derramadoras de sangre inocente,

18 el corazón que maquina pensamientos inicuos, los pies presurosos para correr al mal,

19 el testigo falso que habla mentiras, y el que enciende rencillas entre los hermanos.

20 Guarda, hijo mío, el mandamiento de tu padre, y no dejes la ley de tu madre;

ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

21 átala siempre en tu corazón, enlázala a tu cuello.

سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

22 Te guiará cuando anduvieres; cuando durmieres te guardará; hablará contigo cuando despertares.

اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

23 Porque el mandamiento es candela, y la enseñanza luz; y camino de vida las reprensiones del castigo;

زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

24 para que te guarden de la mala mujer, de la blandura de la lengua de la extraña.

نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

25 No codicies su hermosura en tu corazón, ni ella te prenda con sus ojos;

دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

26 porque a causa de la mujer ramera es reducido el hombre a un bocado de pan; y la mujer caza la preciosa alma del varón.

زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

27 ¿Tomará el hombre fuego en su seno, sin que sus vestidos se quemen?

آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

28 ¿Andará el hombre sobre las brasas, sin que sus pies se quemen?

آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

29 Así el que entrare a la mujer de su prójimo; no será sin culpa cualquiera que la tocare.

همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

30 No tienen en poco al ladrón, aún cuando hurtare para saciar su alma teniendo hambre;

اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

31 tomado, paga siete veces; da toda la sustancia de su casa.

با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

32 Mas el que comete adulterio con la mujer, es falto de corazón; corrompe su alma el que tal hace.

اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

33 Plaga y vergüenza hallará; y su afrenta nunca será raída.

او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

34 Porque el celo sañudo del varón no perdonará en el día de la venganza;

زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

35 no tendrá respeto a ninguna redención; ni querrá perdonar, aunque multipliques el cohecho.

او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.