Proverbios 6

1 Hijo mío, si salieres fiador por tu amigo, si prometiste al extraño,

ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،

2 enlazado eres con las palabras de tu boca, y preso con las razones de tu boca.

ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،

3 Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate, porque has caído en la mano de tu prójimo; ve, humíllate, y esfuerza tu prójimo.

ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.

4 No des sueño a tus ojos, ni a tus párpados adormecimiento.

خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.

5 Escápate como la gacela de la mano del cazador, y como el ave de la mano del parancero.

وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.

6 Ve a la hormiga, oh perezoso, mira sus caminos, y sé sabio;

ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.

7 la cual no teniendo capitán, ni gobernador, ni señor,

بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،

8 prepara en el verano su comida y en el tiempo de la siega allega su mantenimiento.

بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.

9 Perezoso, ¿hasta cuándo has de dormir? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?

ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟

10 Tomando un poco de sueño, cabeceando otro poco, y cruzado los brazos otro poco para volver a dormir;

کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

11 así vendrá tu necesidad como caminante, y tu pobreza como hombre de escudo.

ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

12 El hombre perverso es varón inicuo, anda en perversidad de boca;

کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،

13 guiña con sus ojos, habla con sus pies, enseña con sus dedos;

چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،

14 perversidades hay en su corazón, anda pensando mal en todo tiempo; enciende rencillas.

فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.

15 Por tanto su calamidad vendrá de repente; súbitamente será quebrantado, y no habrá remedio.

لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.

16 Seis cosas aborrece el SEÑOR, y aun siete abomina su alma:

شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:

17 Los ojos altivos, la lengua mentirosa, las manos derramadoras de sangre inocente,

چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،

18 el corazón que maquina pensamientos inicuos, los pies presurosos para correr al mal,

دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،

19 el testigo falso que habla mentiras, y el que enciende rencillas entre los hermanos.

شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.

20 Guarda, hijo mío, el mandamiento de tu padre, y no dejes la ley de tu madre;

ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.

21 átala siempre en tu corazón, enlázala a tu cuello.

هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.

22 Te guiará cuando anduvieres; cuando durmieres te guardará; hablará contigo cuando despertares.

لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،

23 Porque el mandamiento es candela, y la enseñanza luz; y camino de vida las reprensiones del castigo;

چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،

24 para que te guarden de la mala mujer, de la blandura de la lengua de la extraña.

بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.

25 No codicies su hermosura en tu corazón, ni ella te prenda con sus ojos;

لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،

26 porque a causa de la mujer ramera es reducido el hombre a un bocado de pan; y la mujer caza la preciosa alma del varón.

چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.

27 ¿Tomará el hombre fuego en su seno, sin que sus vestidos se quemen?

ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟

28 ¿Andará el hombre sobre las brasas, sin que sus pies se quemen?

یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟

29 Así el que entrare a la mujer de su prójimo; no será sin culpa cualquiera que la tocare.

ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.

30 No tienen en poco al ladrón, aún cuando hurtare para saciar su alma teniendo hambre;

سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.

31 tomado, paga siete veces; da toda la sustancia de su casa.

هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.

32 Mas el que comete adulterio con la mujer, es falto de corazón; corrompe su alma el que tal hace.

بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.

33 Plaga y vergüenza hallará; y su afrenta nunca será raída.

تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،

34 Porque el celo sañudo del varón no perdonará en el día de la venganza;

چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،

35 no tendrá respeto a ninguna redención; ni querrá perdonar, aunque multipliques el cohecho.

چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.