Proverbios 30

1 Palabras de Agur, hijo de Jaqué: La profecía que dijo el varón a Itiel, a Itiel y a Ucal.

Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.

2 Ciertamente más rudo soy yo que ninguno, ni tengo entendimiento de hombre.

Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.

3 Yo ni aprendí sabiduría, ni conozco la teología.

Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.

4 ¿Quién subió al cielo, y descendió? ¿Quién encerró los vientos en sus puños? ¿Quién ató las aguas en un paño? ¿Quién afirmó todos los términos de la tierra? ¿Cuál es su nombre, y el nombre de su hijo, si sabes?

Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?

5 Toda palabra de Dios es limpia; es escudo a los que en él esperan.

Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.

6 No añadas a sus palabras, para que no te reprenda, y seas hallado mentiroso.

Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.

7 Dos cosas te he demandado; no me las niegues antes que muera:

Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.

8 Vanidad y palabra mentirosa aparta de mí; no me des pobreza ni riquezas; manténme del pan de mi juicio;

Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;

9 para que no me sacie, y te niegue, y diga, ¿Quién es el SEÑOR? O no sea que siendo pobre, hurte, y blasfeme el nombre de mi Dios.

Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].

10 No acuses al siervo ante su señor, para que no te maldiga, y peques.

Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.

11 Hay generación que maldice a su padre, y a su madre no bendice.

[Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.

12 Hay generación limpia en su opinión, y nunca se ha limpiado su inmundicia.

[Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.

13 Hay generación cuyos ojos son altivos, y cuyos párpados son alzados.

[Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.

14 Hay generación cuyos dientes son espadas, y sus muelas cuchillos, para devorar de la tierra a los pobres, y de entre los hombres a los menesterosos.

[Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.

15 La sanguijuela tiene dos hijas que se llaman, dame, dame. Tres cosas hay que nunca se sacian; aun la cuarta nunca dice, basta:

Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.

16 El sepulcro, y la matriz estéril, la tierra que no se sacie de aguas, y el fuego que jamás dice: Basta. (Sheol h7585)

Grób, niepłodne łono, ziemia niesyta wody i ogień, [który] nie mówi: Dość. (Sheol h7585)

17 El ojo que escarnece a su padre, y menosprecia la enseñanza de la madre, los cuervos lo saquen del río, y lo devoren los hijos del águila.

Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.

18 Tres cosas me son ocultas; aun tampoco sé la cuarta:

Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:

19 El rastro del águila en el aire; el rastro de la culebra sobre la peña; el rastro de la nave en medio del mar; y el rastro del hombre en la doncella.

Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.

20 Tal es el rastro de la mujer adúltera, come, y limpia su boca, y dice: No he hecho maldad.

Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.

21 Por tres cosas se alborota la tierra, y la cuarta no puede sufrir:

Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:

22 Por el siervo cuando reinare; y por el loco cuando se saciare de pan;

Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;

23 por la mujer aborrecida cuando se casare; y por la sierva cuando heredare a su señora.

Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.

24 Cuatro cosas son de las más pequeñas de la tierra, y las mismas son más sabias que los sabios:

Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:

25 Las hormigas, pueblo no fuerte, y en el verano preparan su comida;

Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;

26 los conejos, pueblo no fuerte, y ponen su casa en la piedra;

Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;

27 las langostas, no tienen rey, y salen todas acuadrilladas;

Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;

28 la araña, ase con las manos, y está en palacios de rey.

Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.

29 Tres cosas hay de hermoso andar, y la cuarta pasea muy bien:

Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:

30 El león, fuerte entre todos los animales, que no vuelve atrás por nadie;

Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;

31 el lebrel ceñido de lomos; asimismo el macho cabrío; y el rey contra el cual ninguno se levanta.

Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.

32 Si caíste, fue porque te enalteciste; y si mal pensaste, pon el dedo sobre la boca.

Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.

33 Ciertamente el que exprime la leche, sacará manteca; y el que recio se suena las narices, sacará sangre; y el que provoca la ira, causará contienda.

Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.