Proverbios 3

1 Hijo mío, no te olvides de mi ley; y tu corazón guarde mis mandamientos;

ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە، فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە،

2 porque largura de días y años de vida y paz te aumentarán.

چونکە ڕۆژگاری درێژ و ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات.

3 Misericordia y verdad no te desamparen; átalas a tu cuello, escríbelas en la tabla de tu corazón;

با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە، بە ملتەوە گرێیان بدە، لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە.

4 y hallarás gracia y buena opinión en los ojos de Dios y de los hombres.

ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت لەلای خودا و خەڵک.

5 Fíate del SEÑOR de todo tu corazón, y no estribes en tu propia prudencia.

پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە.

6 Reconócelo en todos tus caminos, y él enderezará tus veredas.

لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە، ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات.

7 No seas sabio en tu propia opinión; teme al SEÑOR, y apártate del mal;

لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە، لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە.

8 porque será medicina a tu ombligo, y tuétano a tus huesos.

دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و خۆراک بۆ ئێسقانەکانت.

9 Honra al SEÑOR de tu sustancia, y de las primicias de todos tus frutos;

بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە، بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت.

10 y serán llenos tus alfolíes con abundancia, y tus lagares rebosarán de mosto.

ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری، قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ.

11 No deseches, hijo mío, el castigo del SEÑOR; ni te fatigues de su corrección;

ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە، ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە،

12 porque el SEÑOR castiga al que ama y quiere, como el padre al hijo.

چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت.

13 Bienaventurado el hombre que halló la sabiduría, y que saca a luz la inteligencia;

خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت،

14 porque su mercadería es mejor que la mercadería de la plata, y sus frutos más que el oro fino.

چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و بەرهەمیشی لە زێڕ.

15 Más preciosa es que las piedras preciosas; y todo lo que puedes desear, no se puede comparar a ella.

لە یاقووت بەهادارترە و هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای.

16 Largura de días trae en su mano derecha; en su izquierda riquezas y honra.

تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی.

17 Sus caminos son caminos deleitosos, y todas sus veredas paz.

ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین.

18 Ella es árbol de vida a los que de ella echan mano; y bienaventurados son los que la mantienen.

درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە، خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن.

19 El SEÑOR con sabiduría fundó la tierra; afirmó los cielos con inteligencia.

یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند، بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند.

20 Con su ciencia se partieron los abismos, y destilan el rocío los cielos.

بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون، هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند.

21 Hijo mío, no se aparten de tus ojos; guarda la sabiduría y el consejo;

ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە، ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە،

22 y serán vida a tu alma, y gracia a tu cuello.

دەبنە ژیان بۆ تۆ، ملوانکە بۆ جوانی گەردنت.

23 Entonces andarás por tu camino confiadamente, y tu pie no tropezará.

ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و ساتمە ناکەیت و ناکەویت.

24 Cuando te acostares, no tendrás temor; antes te acostarás, y tu sueño será suave.

کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت، ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت.

25 No tendrás temor del pavor repentino, ni de la ruina de los impíos cuando viniere;

نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت،

26 porque el SEÑOR será tu confianza, y él guardará tu pie para que no seas tomado.

چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت.

27 No detengas el bien de sus dueños, cuando tuvieres poder para hacerlo.

دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن، کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت.

28 No digas a tu prójimo: Ve, y vuelve, y mañana te daré; cuando tienes contigo qué darle.

بە کەس مەڵێ: «بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،» لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە.

29 No pienses mal contra tu prójimo, estando él confiado de ti.

پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە، لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە.

30 No pleitees con alguno sin razón, si él no te ha hecho agravio.

لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە، ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد.

31 No envidies al hombre injusto, ni escojas alguno de sus caminos.

بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە، هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە،

32 Porque el perverso es abominado del SEÑOR; mas su secreto es con los rectos.

چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە، بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە.

33 La maldición del SEÑOR está en la casa del impío; mas él bendecirá la morada de los justos.

نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە، بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات.

34 Ciertamente él escarnecerá a los escarnecedores, y a los humildes dará gracia.

هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات، بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان.

35 Los sabios heredarán la honra; mas los locos sostendrán deshonra.

داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن، بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن.