Proverbios 26

1 Como la nieve en el verano, y la lluvia en la siega, así conviene al loco la honra.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 Como el gorrión en su vagar, y como la golondrina en su vuelo, así la maldición sin causa nunca vendrá.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 El látigo para el caballo, y el cabestro para el asno, y la vara para el cuerpo del loco.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 Nunca respondas al loco en conformidad a su locura, para que no seas tú también como él.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Responde al loco mostrándole su locura, para que no se estime sabio en su opinión.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 El que da un cargo al que no tiene facultad para ejercitarlo, es el que envía algo por mano del loco; y beberá el daño.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 Así como camina el cojo; es el proverbio en la boca del loco.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 Como quien liga la piedra en la honda, así es el que da honra al loco.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 Espinas hincadas en mano del embriagado, tal es el proverbio en la boca de los locos.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 El gran Dios cría todas las cosas; y al loco da la paga, y a los transgresores da el salario.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 Como perro que vuelve a su vómito, así el loco que repite su locura.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 ¿Has visto hombre sabio en su propia opinión? Más esperanza hay del loco que de él.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 Dice el perezoso: El león está en el camino; el león está en las calles.

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 Las puertas se revuelven en sus quicios; así el perezoso en su cama.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 Esconde el perezoso su mano en el seno; se cansa de volverla a su boca.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 Más sabio es el perezoso en su propia opinión que siete que le den consejo.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 El que pasando se deja llevar de la ira en pleito ajeno, es como el que toma al perro por las orejas.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 Como el que enloquece, y echa llamas, y saetas, y muerte,

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 tal es el hombre que daña a su amigo, y dice: Ciertamente lo hice por broma.

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 Sin leña se apaga el fuego; y donde no hay chismoso, cesa la contienda.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 El carbón para brasas, y la leña para el fuego; y el hombre rencilloso para encender contienda.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 Las palabras del chismoso parecen blandas; mas ellas entran hasta lo secreto del vientre.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 Como escoria de plata echada sobre el tiesto, son los labios enardecidos y el corazón malo.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 El que odia disimula con sus labios; mas en su interior maquina engaño.

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 Cuando hablare amigablemente, no le creas; porque siete abominaciones hay en su corazón.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 Aunque su odio se encubre en el desierto; su malicia será descubierta en la congregación.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 El que cavare sima, caerá en ella; y el que revuelva la piedra, a él volverá.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 La falsa lengua aborrece al que atormenta; y la boca lisonjera hace resbaladero.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.