Proverbios 23
1 Cuando te sentares a comer con algún señor, considera bien lo que estuviere delante de ti;
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 y pon cuchillo a tu garganta, si tienes gran apetito.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 No codicies sus manjares, porque es pan engañoso.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 No trabajes por ser rico; desiste de tu propia sabiduría.
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 ¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? Porque se harán alas, como alas de águila, y volarán al cielo.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 No comas pan de hombre de mal ojo, ni codicies sus manjares;
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; mas su corazón no está contigo.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 ¿Comiste tu parte? La vomitarás; y perderás tus suaves palabras.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 No hables a oídos del loco; porque menospreciará la prudencia de tus razones.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 No traspases el término antiguo, ni entres en la heredad de los huérfanos;
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 porque el redentor de ellos es el Fuerte, el cual juzgará la causa de ellos contra ti.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Aplica tu corazón al castigo, y tus oídos a las palabras de sabiduría.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 No detengas el castigo del niño; porque si lo hirieres con vara, no morirá.
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, también a mí se me alegrará el corazón;
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 mis entrañas también se alegrarán, cuando tus labios hablaren cosas rectas.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 No tenga tu corazón envidia de los pecadores, antes persevera en el temor del SEÑOR todo tiempo;
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 porque ciertamente hay fin, y tu esperanza no será cortada.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Oye tú, hijo mío, y sé sabio, y endereza tu corazón al camino.
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 No estés con los borrachos de vino, ni con los glotones de carne;
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 porque el bebedor y el comilón empobrecerán; y el sueño hará vestir vestidos rotos.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Oye a tu padre, a aquel que te engendró; y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Compra la verdad, y no la vendas; la sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 Mucho se alegrará el padre del justo; y el que engendró sabio se gozará con él.
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 Alégrense tu padre y tu madre, y gócese la que te dio a luz.
26 Dame, hijo mío, tu corazón, y miren tus ojos por mis caminos.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 Porque sima profunda es la ramera, y pozo angosto la extraña.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 También ella, como robador, acecha, y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 ¿Para quién será el ay? ¿Para quién el ay? ¿Para quién las rencillas? ¿Para quién las quejas? ¿Para quién las heridas en balde? ¿Para quién lo amoratado de los ojos?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 Para los que se detienen junto al vino, para los que van buscando la mixtura.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 No mires al vino cuando rojea, cuando resplandece su color en el vaso, se entra suavemente;
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 mas al fin morderá como serpiente, y como basilisco dará dolor.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Tus ojos mirarán las extrañas, y tu corazón hablará perversidades.
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 Y serás como el que duerme en medio del mar, y como el que se acuesta junto al timón.
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 Y dirás: Me hirieron, mas no me dolió; me azotaron, mas no lo sentí; cuando despertare, aun lo volveré a buscar.
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
