Proverbios 17
1 Mejor es un bocado seco, y en paz, que la casa de contienda llena de sacrificios de fiesta.
Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
2 El siervo prudente se enseñoreará del hijo que deshonra, y entre los hermanos compartirá la herencia.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
3 El crisol para la plata, y la hornaza para el oro; mas el SEÑOR prueba los corazones.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
4 El malo está atento al labio inicuo; y el mentiroso escucha a la lengua maldiciente.
Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
5 El que escarnece al pobre, afrenta a su Hacedor; y el que se alegra en la calamidad ajena, no quedará sin castigo.
Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
6 Corona de los viejos son los hijos de los hijos; y la honra de los hijos, sus padres.
Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
7 No conviene al loco la altilocuencia; ¡cuánto menos al príncipe el labio mentiroso!
Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
8 Piedra preciosa es el cohecho en ojos de sus dueños; a donde quiera que se vuelve, da prosperidad.
Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
9 El que cubre la prevaricación, busca el amor; mas el que reitera el asunto, aparta los amigos.
Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
10 Aprovecha la reprensión en el entendido, más que cien azotes en el loco.
Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
11 El rebelde no busca sino mal; y mensajero cruel será enviado contra él.
Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
12 Mejor es que se encuentre un hombre con una osa a la cual han robado sus cachorros, que con un loco en su locura.
Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
13 El que da mal por bien, no se apartará el mal de su casa.
Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
14 Soltar las aguas ( hablar precipitadamente ) es el principio de la contienda; pues, antes que se revuelva el pleito, déjalo.
Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
15 El que justifica al impío, y el que condena al justo, ambos por igual son abominación al SEÑOR.
Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
16 ¿De qué sirve el precio en la mano del loco para comprar sabiduría, no teniendo corazón para entender?
Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
17 En todo tiempo ama el amigo; mas el hermano para la angustia es nacido.
Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
18 El hombre falto de entendimiento toca la mano, fiando a otro delante de su amigo.
Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
19 La prevaricación ama el que ama pleito; y el que alza su portada, quebrantamiento busca.
Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
20 El perverso de corazón nunca hallará bien; y el que revuelve con su lengua, caerá en mal.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
21 El que engendra al loco, para su tristeza lo engendra; y el padre del loco no se alegrará.
Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
22 El corazón alegre hará bien como una medicina; mas el espíritu triste seca los huesos.
Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
23 El impío toma dádiva en secreto para pervertir las veredas del derecho.
Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
24 En el rostro del entendido aparece la sabiduría; mas los ojos del loco manifiestan su locura hasta el cabo de la tierra.
Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
25 El hijo loco es enojo a su padre, y amargura a la que lo engendró.
Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
26 Ciertamente no es bueno condenar al justo, ni herir a los príncipes por hacer lo recto.
Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
27 El que detiene sus palabras tiene sabiduría; y de espíritu valioso es el hombre entendido.
Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
28 Aun el loco cuando calla, es contado por sabio; el que cierra sus labios es entendido.
Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
