Proverbios 10

1 (Las parábolas de Salomón.) El hijo sabio alegra al padre; y el hijo loco es tristeza a su madre.

پەندەکانی سلێمان: کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام کوڕی گێل دڵتەنگییە بۆ دایکی.

2 Los tesoros de maldad no serán de provecho; mas la justicia libra de la muerte.

بێ سوودە گەنجینەی داهاتی ناڕەوایی، بەڵام ڕاستودروستی فریادەکەوێت لە مردن.

3 El SEÑOR no dejará hambrear el alma del justo; mas la iniquidad lanzará a los impíos.

یەزدان ناهێڵێت ڕاستودروستان تووشی برسیێتی بن، بەڵام ئارەزووی بەدکاران بەتاڵ دەکاتەوە.

4 La mano negligente hace pobre; mas la mano de los diligentes enriquece.

دەستی تەمبەڵ دەبێتە هۆی هەژاری، بەڵام دەستی کۆڵنەدەر دەوڵەمەندی بەدواوەیە.

5 El que recoge en el verano es hijo entendido; el que duerme en el tiempo de la siega es hijo que avergüenza.

ئەوەی لە هاوین کۆدەکاتەوە، کوڕێکی وریایە، بەڵام ئەو کوڕەی لە کاتی دروێنەدا دەخەوێت، مایەی شەرمەزارییە.

6 Bendita es la cabeza del justo; mas la boca de los impíos cubre la iniquidad.

بەرەکەت بۆ سەر ڕاستودروستانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

7 La memoria del justo será bendita; mas el nombre de los impíos hederá.

یادکردنەوەی ڕاستودروستان بۆ بەرەکەتە، بەڵام ناوی بەدکاران دەڕزێت.

8 El sabio de corazón recibirá los mandamientos; mas el que habla locuras caerá.

ئەوەی دڵی دانا بێت فەرمان وەردەگرێت، بەڵام گێلی زۆربڵێ وێران دەبێت.

9 El que camina en integridad, anda confiado; mas el que pervierte sus caminos, será quebrantado.

ئەوەی ڕێگای ڕاست بگرێت ئاسوودە دەبێت، بەڵام ئەوەی ڕێگای خوار بگرێت لێی ئاشکرا دەبێت.

10 El que guiña el ojo acarrea tristeza; y el que habla locuras caerá.

چاوقوچان دەبێتە هۆی ئازار، گێلی زۆربڵێش دەکەوێت.

11 Vena de vida es la boca del justo; mas la boca de los impíos cubre la iniquidad.

دەمی کەسی ڕاستودروست سەرچاوەی ژیانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

12 El odio despierta las rencillas; mas la caridad cubre todas las maldades.

ڕق ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام خۆشەویستی هەموو یاخیبوونێک دادەپۆشێت.

13 En los labios del prudente se halla sabiduría; y es vara a las espaldas del falto de entendimiento.

لە لێوەکانی تێگەیشتوو دانایی هەیە، کوتەکیش بۆ پشتی تێنەگەیشتووانە.

14 Los sabios guardan la sabiduría; mas la boca del loco es calamidad cercana.

داناکان زانیاری کۆدەکەنەوە، بەڵام دەمی گێل فەوتانێکی نزیکە.

15 Las riquezas del rico son su ciudad fuerte; y el desmayo de los pobres es su pobreza.

سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، بەڵام فەوتانی هەژاران نەدارییانە.

16 La obra del justo es para vida; mas el fruto del impío es para pecado.

کرێی کەسی ڕاستودروست ژیانە، بەڵام داهاتی بەدکار گوناهە.

17 Camino a la vida es guardar el castigo; mas el que deja la reprensión, yerra.

ئەوەی چاوی لە تەمبێکردنە لەسەر ڕێچکەی ژیانە، بەڵام ئەوەی واز لە سەرزەنشت بهێنێت گومڕا دەبێت.

18 El que encubre el odio es de labios mentirosos; y el que echa mala fama es loco.

ئەوەی ڕق بشارێتەوە لێوەکانی درۆ دەکەن، ئەوەی بوختان بڵاو بکاتەوە گێلە.

19 En las muchas palabras no falta rebelión; mas el que refrena sus labios es prudente.

قسەی زۆر بێ گوناه نابێت، بەڵام ئەوەی زمانی خۆی بگرێت وریایە.

20 Plata escogida es la lengua del justo; mas el entendimiento ( o corazón ) de los impíos es como nada.

زمانی کەسی ڕاستودروست زیوی پوختەکراوە، بەڵام دڵی بەدکاران کەم بەهایە.

21 Los labios del justo apacientan a muchos; mas los locos con falta de entendimiento mueren.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست ڕابەرایەتی زۆر کەس دەکەن، بەڵام گێلەکان بە تێنەگەیشتوویی دەمرن.

22 La bendición del SEÑOR es la que enriquece, y no añade tristeza con ella.

بەرەکەتی یەزدان دەوڵەمەندی بەدواوەیە و هیچ زەحمەتێکیش ناخاتە پاڵی.

23 Hacer abominación es como risa al loco; mas la sabiduría recrea al varón de entendimiento.

وەک پێکەنینە بۆ گێل بەدکاری کردن، بەڵام دانایی بۆ کەسی تێگەیشتوو.

24 Lo que el impío teme, eso le vendrá; mas Dios da a los justos lo que desean.

ئەوەی بەدکار لێی دەترسێت، بەسەری دێت، ئەوەی ڕاستودروستانیش ئارەزووی دەکەن، پێیان دەبەخشرێت.

25 Cuando pasare el torbellino, el malo no será; mas el justo, fundado para siempre.

وەک تێپەڕبوونی گەردەلوول خراپەکاریش ئاوا نامێنێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست هەتاهەتایە جێگیر دەبێت.

26 Como el vinagre a los dientes, y como el humo a los ojos, así es el perezoso a los que lo envían.

وەک سرکە بۆ ددان و دووکەڵ بۆ چاو، کەسی تەمبەڵیش بۆ ئەوانەی دەینێرن ئاوایە.

27 El temor del SEÑOR aumentará los días; mas los años de los impíos serán acortados.

لەخواترسی ڕۆژانی ژیانت زیاد دەکات، بەڵام ساڵانی بەدکاران کورت دەبێت.

28 La esperanza de los justos es alegría; mas la esperanza de los impíos perecerá.

هیوای ڕاستودروستان خۆشییە، بەڵام ئاواتی بەدکاران لەناودەچێت.

29 El camino del SEÑOR es fortaleza al perfecto; pero es espanto a los que obran maldad.

ڕێگای یەزدان پەناگایە بۆ ئەوانەی ڕێگای ڕاست بگرن، بەڵام لەناوچوونە بۆ ئەوانەی خراپە دەکەن.

30 El justo eternalmente no será removido; mas los impíos no habitarán la tierra.

کەسی ڕاستودروست هەرگیز نالەقێت، بەڵام خراپەکاران لە خاکەکە نیشتەجێ نابن.

31 La boca del justo producirá sabiduría; mas la lengua perversa será cortada.

دەمی کەسی ڕاستودروست دانایی لێ دەڕوێت، بەڵام زمانی درۆودەلەسە دەبڕدرێتەوە.

32 Los labios del justo conocerán la voluntad de Dios; mas la boca de los impíos habla perversidades.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست پەسەندیی دەزانن، بەڵام دەمی بەدکاران درۆودەلەسە.