Proverbios 1
1 LOS proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 Para entender sabiduría y doctrina; para conocer las razones prudentes;
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 Para recibir el consejo de prudencia, justicia, y juicio y equidad;
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 Para dar sagacidad á los simples, y á los jóvenes inteligencia y cordura.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 Oirá el sabio, y aumentará el saber; y el entendido adquirirá consejo;
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 Para entender parábola y declaración; palabras de sabios, y sus dichos oscuros.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 El principio de la sabiduría es el temor de Jehová: los insensatos desprecian la sabiduría y la enseñanza.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Oye, hijo mío, la doctrina de tu padre, y no desprecies la dirección de tu madre:
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 Porque adorno de gracia serán á tu cabeza, y collares á tu cuello.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 Si dijeren: Ven con nosotros, pongamos asechanzas á la sangre, acechemos sin motivo al inocente;
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 Hallaremos riquezas de todas suertes, henchiremos nuestras casas de despojos;
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 Echa tu suerte entre nosotros; tengamos todos una bolsa:
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 Hijo mío, no andes en camino con ellos; aparta tu pie de sus veredas:
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 Porque sus pies correrán al mal, é irán presurosos á derramar sangre.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Porque en vano se tenderá la red ante los ojos de toda ave;
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 Mas ellos á su propia sangre ponen asechanzas, y á sus almas tienden lazo.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Tales son las sendas de todo el que es dado á la codicia, [la cual] prenderá el alma de sus poseedores.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 La sabiduría clama de fuera, da su voz en las plazas:
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 Clama en los principales lugares de concurso; en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 ¿Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los insensatos aborrecerán la ciencia?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Volveos á mi reprensión: he aquí yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Por cuanto llamé, y no quisisteis; extendí mi mano, y no hubo quien escuchase;
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 Antes desechasteis todo consejo mío, y mi reprensión no quisisteis:
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 También yo me reiré en vuestra calamidad, y me burlaré cuando [os] viniere lo que teméis;
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 Cuando viniere como una destrucción lo que teméis, y vuestra calamidad llegare como un torbellino; cuando sobre vosotros viniere tribulación y angustia.
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Entonces me llamarán, y no responderé; buscarme han de mañana, y no me hallarán:
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 Por cuanto aborrecieron la sabiduría, y no escogieron el temor de Jehová,
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 Ni quisieron mi consejo, y menospreciaron toda reprensión mía:
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 Comerán pues del fruto de su camino, y se hartarán de sus consejos.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 Porque el reposo de los ignorantes los matará, y la prosperidad de los necios los echará á perder.
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 Mas el que me oyere, habitará confiadamente, y vivirá reposado, sin temor de mal.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
