Proverbios 6
1 HIJO mío, si salieres fiador por tu amigo, si tocaste tu mano por el extraño,
И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
2 Enlazado eres con las palabras de tu boca, y preso con las razones de tu boca.
Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
3 Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate, ya que has caído en la mano de tu prójimo: ve, humíllate, y asegúrate de tu amigo.
У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
4 No des sueño á tus ojos, ni á tus párpados adormecimiento.
Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
5 Escápate como el corzo de la mano [del cazador], y como el ave de la mano del parancero.
6 Ve á la hormiga, oh perezoso, mira sus caminos, y sé sabio;
И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
7 La cual no teniendo capitán, ni gobernador, ni señor,
Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
8 Prepara en el verano su comida y allega en el tiempo de la siega su mantenimiento.
Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
9 Perezoso, ¿hasta cuándo has de dormir? ¿cuándo te levantarás de tu sueño?
И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
10 Un poco de sueño, un poco de dormitar, y cruzar por un poco las manos para reposo:
Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
11 Así vendrá tu necesidad como caminante, y tu pobreza como hombre de escudo.
Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
12 El hombre malo, el hombre depravado, anda en perversidad de boca;
Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
13 Guiña de sus ojos, habla con sus pies, indica con sus dedos;
У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
14 Perversidades hay en su corazón, anda pensando mal en todo tiempo; enciende rencillas.
Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
15 Por tanto su calamidad vendrá de repente; súbitamente será quebrantado, y no [habrá] remedio.
Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
16 Seis cosas aborrece Jehová, y aun siete abomina su alma:
Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
17 Los ojos altivos, la lengua mentirosa, las manos derramadoras de sangre inocente,
Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
18 El corazón que maquina pensamientos inicuos, los pies presurosos para correr al mal,
Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
19 El testigo falso que habla mentiras, y el que enciende rencillas entre los hermanos.
Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
20 Guarda, hijo mío, el mandamiento de tu padre, y no dejes la enseñanza de tu madre:
И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
21 Atalos siempre en tu corazón, enlázalos á tu cuello.
Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
22 Te guiarán cuando anduvieres; cuando durmieres te guardarán; hablarán contigo cuando despertares.
Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
23 Porque el mandamiento es antorcha, y la enseñanza luz; y camino de vida las reprensiones de la enseñanza:
Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
24 Para que te guarden de la mala mujer, de la blandura de la lengua de la extraña.
Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
25 No codicies su hermosura en tu corazón, ni ella te prenda con sus ojos:
Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
26 Porque á causa de la mujer ramera [es reducido el hombre] á un bocado de pan; y la mujer caza la preciosa alma del varón.
Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
27 ¿Tomará el hombre fuego en su seno, sin que sus vestidos se quemen?
Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
28 ¿Andará el hombre sobre las brasas, sin que sus pies se abrasen?
Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
29 Así el que entrare á la mujer de su prójimo; no será sin culpa cualquiera que la tocare.
Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
30 No tienen en poco al ladrón, cuando hurtare para saciar su alma teniendo hambre:
Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
31 Empero tomado, paga las setenas, da toda la sustancia de su casa.
Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
32 Mas el que comete adulterio con la mujer, es falto de entendimiento: corrompe su alma el que tal hace.
Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
33 Plaga y vergüenza hallará; y su afrenta nunca será raída.
У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
34 Porque los celos son el furor del hombre, y no perdonará en el día de la venganza.
Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
35 No tendrá respeto á ninguna redención; ni querrá [perdonar], aunque multipliques los dones.
Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
