Proverbios 23
1 CUANDO te sentares á comer con algún señor, considera bien lo que estuviere delante de ti;
Катта әрбаб билән һәмдәстихан болсаң, Алдиңдики ким екәнлигини убдан ойлан.
2 Y pon cuchillo á tu garganta, si tienes gran apetito.
Иштийиң яман болса, Гелиңға пичақ тәңләп турғандәк өзүңни тарт.
3 No codicies sus manjares delicados, porque es pan engañoso.
Униң назу-немәтлирини тама қилма, Улар адәм алдайдиған тамақлардур.
4 No trabajes por ser rico; pon coto á tu prudencia.
Бай болимән дәп өзүңни упратма; Өзүңниң зеһниңни бу ишқа қаратма.
5 ¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? porque hacerse han alas, como alas de águila, y volarán al cielo.
[Байлиқларға] көз тикишиң биләнла, улар йоқ болиду; Пул-мал дәрвәқә өзигә қанат ясап, Худди бүркүттәк асманға учуп кетәр.
6 No comas pan de [hombre de] mal ojo, ni codicies sus manjares:
Ач көзниң ненини йемә, Униң есил назу-немәтлирини тама қилма;
7 Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; mas su corazón no está contigo.
Чүнки униң көңли қандақ болғандәк, өзиму шундақ. У ағзида: — Қени, алсила, ичсилә! — десиму, Бирақ көңлидә сени ойлиғини йоқ.
8 Vomitarás la parte que tú comiste, y perderás tus suaves palabras.
Йегән бир жутум таамниму қусуветисән, Униңға қилған чирайлиқ сөзлириңму бекарға кәткән болиду.
9 No hables á oídos del necio; porque menospreciará la prudencia de tus razones.
Ахмаққа йол көрситип салма, Чүнки у әқил сөзлириңни көзгә илмас.
10 No traspases el término antiguo, ni entres en la heredad de los huérfanos:
Қедимдә бекиткән йәрниң пасил ташлирини йөткимә, Житимларниң етизлириғиму аяқ басма;
11 Porque el defensor de ellos es el Fuerte, el cual juzgará la causa de ellos contra ti.
Чүнки уларниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучиси интайин күчлүктур; У Өзи улар үчүн үстүңдин дәва қилар.
12 Aplica tu corazón á la enseñanza, y tus oídos á las palabras de sabiduría.
Несиһәткә көңүл қой, Илим-билимләргә қулақ сал.
13 No rehuses la corrección del muchacho: [porque] si lo hirieres con vara, no morirá.
Балаңға тәрбийә бериштин еринмә; Әгәр таяқ билән урсаң, у өлүп кәтмәйду;
Сән уни таяқ билән урсаң, Бәлким уни тәһтисарадин қутқузивалисән. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, también á mí se me alegrará el corazón;
И оғлум, дана болсаң, Мениң қәлбим қанчә хуш болар еди!
16 Mis entrañas también se alegrarán, cuando tus labios hablaren cosas rectas.
Ағзиңда орунлуқ сөзләр болса, ич-ичимдин шатлинимән.
17 No tenga tu corazón envidia de los pecadores, antes [persevera] en el temor de Jehová todo tiempo:
Гуна садир қилғучиларға рәшк қилма, Һәрдайим Пәрвәрдигардин әймиништә турғин;
18 Porque ciertamente hay fin, y tu esperanza no será cortada.
Шундақ қилғиниңда җәзмән көридиған яхши күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
19 Oye tú, hijo mío, y sé sabio, y endereza tu corazón al camino.
И оғлум, сөзүмгә қулақ селип дана бол, Қәлбиңни [Худаниң] йолиға башлиғин.
20 No estés con los bebedores de vino, ni con los comedores de carne:
Мәйхорларға арилашма, Нәпси яман гөшхорлар билән барди-кәлди қилма;
21 Porque el bebedor y el comilón empobrecerán: y el sueño hará vestir vestidos rotos.
Чүнки һарақкәш билән нәпси яман ахирида йоқсуллуқта қалар, Ғәпләт уйқисиға патқанларға җәндә кийимни кийгүзәр.
22 Oye á tu padre, á aquel que te engendró; y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
Сени тапқан атаңниң сөзини аңла, Анаң қериғанда униңға һөрмәтсизлик қилма.
23 Compra la verdad, y no la vendas; la sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.
Һәқиқәтни сетивал, Уни һәргиз сетивәтмә. Даналиқ, тәрбийә вә йорутулушниму ал.
24 Mucho se alegrará el padre del justo: y el que engendró sabio se gozará con él.
Һәққаний балиниң атиси чоң хошаллиқ тапар; Дана оғулни тапқан атиси униңдин хурсән болар.
25 Alégrense tu padre y tu madre, y gócese la que te engendró.
Ата-анаңни сөйүндүрүп, Сени туққан анаңни хуш қил.
26 Dame, hijo mío, tu corazón, y miren tus ojos por mis caminos.
И оғлум, қәлбиңни маңа тапшур; Көзлириңму һаятлиқ йоллиримға тикилсун!
27 Porque sima profunda es la ramera, y pozo angosto la extraña.
Чүнки паһишә аял чоңқур оридур, Бузуқ ят аял тар зиндандур;
28 También ella, como robador, acecha, y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
Улар қарақчидәк мөкүвелип, Инсанийәт арисидики вапасизларни көпәйтәр.
29 ¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿para quién las quejas? ¿para quién las heridas en balde? ¿para quién lo amoratado de los ojos?
Кимдә азап бар? Кимдә дәрд-әләм? Ким җедәл ичидә қалар? Ким налә-пәряд көтирәр? Ким сәвәпсиз ярилинар? Кимниң көзи қизирип кетәр?
30 Para los que se detienen mucho en el vino, para los que van buscando la mistura.
Дәл шарап үстидә узун олтарған, Әбҗәш шараптин тетишқа алдириған мәйхорлар!
31 No mires al vino cuando rojea, cuando resplandece su color en el vaso: éntrase suavemente;
Шарапниң әҗайип қизиллиғиға, униң җамдики җулалиғиға, Кишиниң гелидин шундақ силиқ өткәнлигигә мәптун болуп қалма!
32 [Mas] al fin como serpiente morderá, y como basilisco dará dolor:
Ахирида у зәһәрлик иландәк чеқивалиду, Оқ иландәк нәштирини санҗийду.
33 Tus ojos mirarán las extrañas, y tu corazón hablará perversidades.
Көз алдиңда ғәлитә мәнзириләр көрүниду, Ағзиңдин қалаймиқан сөзләр чиқиду.
34 Y serás como el que yace en medio de la mar, ó como el que está en la punta de un mastelero.
Худди деңиз-океанларда ләйләп қалғандәк, Йәлкәнлик кеминиң мома яғичи үстидә ятқандәк болисән.
35 [Y dirás]: Hiriéronme, mas no me dolió; azotáronme, mas no lo sentí; cuando despertare, aun lo tornaré á buscar.
Сән чоқум: — Бириси мени урди, лекин мән яриланмидим! Бириси мени таяқ билән урди, бирақ ағриғини сәзмидим!» — дәйсән. Бирақ сән йәнә: «Һошумға кәлсәмла, мән йәнила шарапни издәймән! — дәйсән.
