< Proverbios 22 >

1 DE más estima es la buena fama que las muchas riquezas; y la buena gracia más que la plata y el oro.
Hou aduna gala. Afae da di da moloi hou hamobeba: le, eno dunu da dima nodosa. Eno da di da bagade gagusu dunu agoai ba: mu. Di da moloi hamobeba: le, eno dunu da dima nodosa, amo logoga masa: ne ilegema.
2 El rico y el pobre se encontraron: á todos ellos hizo Jehová.
Bagade gagui dunu amola hame gagui dunu, ela da hisu hisu. Be hou afadafa da defele. Amo da Hina Gode da ela defele Hi hamoi.
3 El avisado ve el mal, y escóndese: mas los simples pasan, y reciben el daño.
Molole dawa: su dunu da mosolasu mabe noga: le ba: sa, amola amo fisima: ne noga: le gagagulasa. Be noga: le hame dawa: su dunu da mosolasu amo ganodini ahoa, amola fa: no e da bagade gogosiane da: i diosa.
4 Riquezas, y honra, y vida, [son] la remuneración de la humildad [y] del temor de Jehová.
Hina Godema nabasu hou hamoma, amola gasa fi hou mae hamoma. Amasea, di da bagade gaguiwane ba: mu, dunu eno da dima nodomu, amola di da ode bagohame esalumu.
5 Espinas [y] lazos hay en el camino del perverso: el que guarda su alma se alejará de ellos.
Wadela: i hamosu dunu da esalusu logoga ahoasea, sani bagohame ba: sa. Di da dia esalusu amoma asigi galea, amo saniga dasa: besa: le, segasa: ima.
6 Instruye al niño en su carrera: aun cuando fuere viejo no se apartará de ella.
Dia mano da moloiwane esaloma: ne, ema hou noga: le olelema. Amasea, e da amo hou mae gogolele, ea bogosu amoga doaga: mu.
7 El rico se enseñoreará de los pobres; y el que toma prestado, siervo es del que empresta.
Hame gagui dunu da bagade gagui dunu ilia bidi mae lale udigili hawa: hamosu dunu agoai galebe. Nowa dunu da enoma muni bu imunusa: lasea, e da amo muni iasu dunu amo ea udigili hawa: hamosu dunu esala.
8 El que sembrare iniquidad, iniquidad segará: y consumiráse la vara de su ira.
Di da moloi hame hou, hawa: agoane sagasea, se nabasu da sono agoane heda: le, se nabasu da gamibi agoai ba: mu. Amola amo sagai da hame dialumu.
9 El ojo misericordioso será bendito, porque dió de su pan al indigente.
Di da mae hihini, dia ha: i manu mogili hame gagui dunuma iasea, di da hahawane ba: mu.
10 Echa fuera al escarnecedor, y saldrá la contienda, y cesará el pleito y la afrenta.
Dilia gasa fi dunu sefasima. Amasea, dilia da sia: ga gegesu amola dunu eno ilia dio amoma lasagole sia: su, amo bu hame ba: mu.
11 El que ama la limpieza de corazón, [por] la gracia de sus labios su amigo será el rey.
Nowa da hadigi ida: iwane asigi dawa: su amo hanai galea, amola asigidafa sia: hanai galea, amo dunuma hina bagade da dogolegemu.
12 Los ojos de Jehová miran por la ciencia; mas él trastorna las cosas de los prevaricadores.
Hina Gode da dafawane sia: momagele legesa. Be E da ogogosu dunu ilia sia: wadela: lesisa.
13 Dice el perezoso: El león está fuera; en mitad de las calles seré muerto.
Hihi dabuli dunu e da eso huluane diasu ganodini fawane esala. E da amane sia: sa, “Na da gadili ahoasea, laione wa: me da na medole legemu galebe!”
14 Sima profunda es la boca de las extrañas: aquel contra el cual estuviere Jehová airado, caerá en ella.
Inia uda adole lasu hou da sani agoane diala. Hina Gode da wadela: i hou hamosu dunu ilima ougi bagade gala, amola agoai dunu da amo saniga hedolo sa: imu.
15 La necedad está ligada en el corazón del muchacho; [mas] la vara de la corrección la hará alejar de él.
Mano huluane da dawa: hamedene, udigili hou hamonana. Be ili fada: i dawa: ma: ne fasea da ilia hou bu hahamomu.
16 El que oprime al pobre para aumentarse él, y que da al rico, ciertamente [será] pobre.
Dia udigili iasu amo bagade gagui dunuma iasea, o di bagade gaguma: ne hame gagui dunu ilia liligi lasea, amola ilima banenesisia, di amola da fa: no hame gagui dunu agoai ba: mu.
17 Inclina tu oído, y oye las palabras de los sabios, y pon tu corazón á mi sabiduría:
Nabima! Amasea, na da bagade dawa: su dunu ilia olelebe amo dima olelemu. Ilia olelebe amo noga: le hogoi helema.
18 Porque es cosa deleitable, si las guardares en tus entrañas; y que juntamente sean ordenadas en tus labios.
Amola di da amo olelebe noga: le dawa: sea, amola eno dunuma olelemusa: dawa: sea, di da hahawane ba: mu.
19 Para que tu confianza sea en Jehová, te [las] he hecho saber hoy á ti también.
Na da amo olelebe wali dima olelemu. Bai di noga: le nabalu, Hina Gode dafawaneyale dawa: mu, amo na da hanai galebe.
20 ¿No te he escrito tres veces en consejos y ciencia,
Na da dima olelema: ne, sia: 30 agoane dedei dagoi. Amo sia: ganodini dawa: ma: ne sia: , sisasu sia: amola fada: i sia: da dedei dagoi.
21 Para hacerte saber la certidumbre de las razones verdaderas, para que puedas responder razones de verdad á los que á ti enviaren?
Amo sia: da dima dafawanedafa hou olelemu. Amasea, di da enoga dafawane hou hogoi helema: ne asunasisia, di da amo ea bai bu gaguli misunu.
22 No robes al pobre, porque es pobre, ni quebrantes en la puerta al afligido:
Hame gagui dunu da gasa hameba: le, ilia hou mae banenesima. Amola asaboi gasa hame dunu ilima fofada: sea, ilia hou mae banenesima.
23 Porque Jehová juzgará la causa de ellos, y despojará el alma de aquellos que los despojaren.
Bai Hina Gode da ili fidima: ne ilimagale fofada: mu. Amola nowa dunu da amo asaboi hame gagui dunu ilima beda: ma: ne medole legemusa: sia: sea, Hina Gode da amo dunu beda: ma: ne medole legemusa: sia: mu.
24 No te entrometas con el iracundo, ni te acompañes con el hombre de enojos;
Dilia gasa fi nimi bagade dunu amo maedafa dogolegema.
25 Porque no aprendas sus maneras, y tomes lazo para tu alma.
Di da amaiwane hou lasa: besa: le amola dia hou bu afadenemu hamedeiwane ba: sa: besa: le amo maedafa dogolegema.
26 No estés entre los que tocan la mano, entre los que fían por deudas.
Dunu eno da liligi lale bidi mae iawane fa: no imunu sia: sea, di da ea udigili lai amo dabe imunusa: mae sia: ma
27 Si no tuvieres para pagar, ¿por qué han de quitar tu cama de debajo de ti?
Di da fa: no amo dabe imunu da hamedei ba: sea, se nabimu. Amola ilia dia liligi huluane amola dia diaheda: su amolawane, amo dabeyale lamu.
28 No traspases el término antiguo que pusieron tus padres.
Musa: fi dunu ilia soge alalo ilegesu, amo maedafa gua: ma.
29 ¿Has visto hombre solícito en su obra? delante de los reyes estará; no estará delante de los de baja suerte.
Nowa dunu da noga: idafa hawa: hamosu hamosea, e da dunu oda bagohame ilia hou baligisa. Amola e da hina bagade dunu ilima gilisimu defele ba: sa.

< Proverbios 22 >