Proverbios 14
1 LA mujer sabia edifica su casa: mas la necia con sus manos la derriba.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 El que camina en su rectitud teme á Jehová: mas el pervertido en sus caminos lo menosprecia.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 En la boca del necio está la vara de la soberbia: mas los labios de los sabios los guardarán.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Sin bueyes el granero está limpio: mas por la fuerza del buey hay abundancia de pan.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 El testigo verdadero no mentirá: mas el testigo falso hablará mentiras.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Busca el escarnecedor la sabiduría, y no [la halla]: mas la sabiduría al hombre entendido es fácil.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Vete de delante del hombre necio, porque [en él] no advertirás labios de ciencia.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 La ciencia del cuerdo es entender su camino: mas la indiscreción de los necios es engaño.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 Los necios se mofan del pecado: mas entre los rectos hay favor.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 El corazón conoce la amargura de su alma; y extraño no se entrometerá en su alegría.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 La casa de los impíos será asolada: mas florecerá la tienda de los rectos.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Hay camino que al hombre parece derecho; empero su fin son caminos de muerte.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Aun en la risa tendrá dolor el corazón; y el término de la alegría es congoja.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 De sus caminos será harto el apartado de razón: y el hombre de bien [estará contento] del [suyo].
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 El simple cree á toda palabra: mas el avisado entiende sus pasos.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 El sabio teme, y se aparta del mal: mas el necio se arrebata, y confía.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 El que presto se enoja, hará locura: y el hombre malicioso será aborrecido.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 Los simples heredarán necedad: mas los cuerdos se coronarán de sabiduría.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Los malos se inclinarán delante de los buenos, y los impíos á las puertas del justo.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 El pobre es odioso aun á su amigo: pero muchos son los que aman al rico.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Peca el que menosprecia á su prójimo: mas el que tiene misericordia de los pobres, es bienaventurado.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 ¿No yerran los que piensan mal? Misericordia empero y verdad [alcanzarán] los que piensan bien.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 En toda labor hay fruto: mas la palabra de los labios solamente empobrece.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 Las riquezas de los sabios son su corona: [mas] es infatuación la insensatez de los necios.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 El testigo verdadero libra las almas: mas el engañoso hablará mentiras.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 En el temor de Jehová está la fuerte confianza; y esperanza tendrán sus hijos.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 El temor de Jehová es manantial de vida, para apartarse de los lazos de la muerte.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 En la multitud de pueblo está la gloria del rey: y en la falta de pueblo la flaqueza del príncipe.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 El que tarde se aira, es grande de entendimiento: mas el corto de espíritu engrandece el desatino.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 El corazón apacible es vida de las carnes: mas la envidia, pudrimiento de huesos.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 El que oprime al pobre, afrenta á su Hacedor: mas el que tiene misericordia del pobre, lo honra.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Por su maldad será lanzado el impío: mas el justo en su muerte tiene esperanza.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 En el corazón del cuerdo reposa la sabiduría; y es conocida en medio de los necios.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 La justicia engrandece la nación: mas el pecado es afrenta de las naciones.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 La benevolencia del rey es para con el ministro entendido: mas su enojo [contra] el que [lo] avergüenza.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
