Proverbios 24

1 No tengas envidia de los hombres malos: ni desees estar con ellos.

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

2 Porque su corazón piensa en robar; e iniquidad hablan sus labios.

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

3 Con sabiduría se edificará la casa; y con prudencia se afirmará.

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

4 Y con ciencia las cámaras se henchirán de todas riquezas preciosas y hermosas.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

5 El hombre sabio es fuerte; y el hombre entendido es valiente de fuerza.

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

6 Porque con industrias harás la guerra; y la salud está en la multitud de los consejeros.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

7 Alta está para el insensato la sabiduría: en la puerta no abrirá su boca.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

8 Al que piensa mal hacer, al tal, hombre de malos pensamientos le llamarán.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

9 El mal pensamiento del insensato es pecado; y abominación a los hombres el burlador.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

10 Si fueres flojo en el día de trabajo, tu fuerza será angosta.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

11 ¿Detenerte has de escapar los que son tomados para la muerte, y los que son llevados al degolladero?

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

12 Si dijeres: Ciertamente no lo supimos: ¿el que pesa los corazones no lo entenderá? El que mira por tu alma él lo conocerá, el cual dará al hombre según sus obras.

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

13 Come, hijo mío, de la miel, porque es buena; y del panal dulce a tu paladar:

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

14 Tal será el conocimiento de la sabiduría a tu alma, si la hallares; y al fin tu esperanza no será cortada.

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

15 O! impío, no aseches a la tienda del justo: no saquees su acostadero:

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

16 Porque siete veces cae el justo, y se torna a levantar: mas los impíos caerán en el mal.

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

17 Cuando cayere tu enemigo, no te huelgues; y cuando tropezare, no se alegre tu corazón:

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

18 Porque Jehová no lo mire, y le desagrade; y aparte de sobre él su enojo.

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

19 No te entremetas con los malignos, ni tengas envidia de los impíos:

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

20 Porque para el malo no habrá buen fin; y la candela de los impíos será apagada.

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

21 Teme a Jehová, hijo mío, y al rey: no te entremetas con los inmutadores:

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

22 Porque su quebrantamiento se levantará de repente: ¿y el quebrantamiento de ambos quién lo comprenderá?

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

23 También estas cosas pertenecen a los sabios. Tener respeto a personas en el juicio, no es bueno.

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

24 El que dijere al malo, justo eres: los pueblos le maldecirán, y las naciones le detestarán:

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

25 Mas los que le reprenden, serán agradables; y sobre ellos vendrá bendición de bien.

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

26 Los labios serán besados, del que responde palabras rectas.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

27 Apareja de fuera tu obra, y dispónela en tu heredad; y después edificarás tu casa.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

28 No seas testigo sin causa contra tu prójimo; y no lisonjees con tus labios.

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

29 No digas: Como me hizo, así le haré: daré el pago al varón según su obra.

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

30 Pasé junto a la heredad del hombre perezoso, y junto a la viña del hombre falto de entendimiento.

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

31 Y he aquí que por toda ella habían ya crecido espinas, ortigas habían ya cubierto su superficie, y su cerca de piedra estaba ya destruida.

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

32 Y yo miré, y púse lo en mi corazón: lo ví, y recibí enseñanza.

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

33 Tomando un poco de sueño, cabeceando otro poco, poniendo mano sobre mano otro poco para volver a dormir:

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

34 Vendrá como caminante, tu necesidad; y tu pobreza como hombre de escudo.

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.