Proverbios 23
1 Cuando te asentares a comer con algún señor, considera bien lo que estuviere delante de ti:
Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
2 Y pon cuchillo a tu garganta, si tienes grande apetito.
At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
3 No codicies sus manjares delicados; porque es pan engañoso.
Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
4 No trabajes para ser rico: déjate de tu cuidado.
Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
5 ¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? porque hacerse han alas, como alas de águila; y volarán al cielo.
Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
6 No comas pan de hombre de mal ojo; ni codicies sus manjares.
Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
7 Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Decirte ha, come, y bebe: mas su corazón no está contigo.
Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
8 ¿Comiste tu parte? vomitarlo has; y perdiste tus suaves palabras.
Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
9 No hables en las orejas del insensato; porque menospreciará la prudencia de tus razones.
Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
10 No traspases el término antiguo, ni entres en la heredad de los huérfanos:
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
11 Porque el defensor de ellos es el Fuerte: el cual juzgará la causa de ellos contra ti.
Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
12 Aplica al castigo tu corazón; y tus orejas a las hablas de sabiduría.
Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
13 No detengas el castigo del muchacho; porque si le hirieres con vara, no morirá.
Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
Iyong hahampasin siya ng pamalo, at ililigtas mo ang kaniyang kaluluwa sa Sheol. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si sabio fuere tu corazón, también a mí se me alegrará el corazón.
Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
16 Mis entrañas también se alegrarán, cuando tus labios hablaren cosas rectas.
Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
17 No tenga envidia de los pecadores tu corazón: antes persevera en el temor de Jehová todo tiempo:
Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
18 Porque ciertamente hay fin; y tu esperanza no será cortada.
Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
19 Oye tú, hijo mío, y sé sabio, y endereza al camino tu corazón.
Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
20 No estés con los bebedores de vino, ni con los comedores de carne:
Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
21 Porque el bebedor y el comilón empobrecerán; y el sueño hará vestir vestidos rotos.
Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
22 Oye a tu padre, a aquel que te engendró; y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
23 Compra la verdad, y no la vendas: la sabiduría, el enseñamiento, y la inteligencia.
Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
24 Alegrando se alegrará el padre del justo; y el que engendró sabio, se regocijará con él.
Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
25 Alégrese tu padre y tu madre, y regocíjese la que te engendró.
Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
26 Dáme, hijo mío, tu corazón, y miren tus ojos por mis caminos:
Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
27 Porque sima profunda es la ramera, y pozo angosto la extraña.
Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
28 También ella, como robador, asecha; y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
29 ¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿para quién las quejas? ¿para quién las heridas de balde? ¿para quién los cardenales de los ojos?
Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
30 Para los que se detienen junto al vino; para los que van buscando la mistura.
Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
31 No mires al vino como es bermejo, como resplandezca su color en el vaso, como se entra suavemente.
Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
32 A su fin morderá como serpiente; y como basilisco dará dolor.
Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
33 Tus ojos mirarán las extrañas; y tu corazón hablará perversidades.
Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
34 Y serás como el que yace en medio de la mar; y como el que yace en cabo del mastelero.
Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
35 Y dirás hiriéronme, mas no me dolió: azotáronme, mas no lo sentí: cuando despertaré, aun lo tornaré a buscar.
Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.
