Proverbios 23
1 Cuando te asentares a comer con algún señor, considera bien lo que estuviere delante de ti:
Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
2 Y pon cuchillo a tu garganta, si tienes grande apetito.
Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
3 No codicies sus manjares delicados; porque es pan engañoso.
Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
4 No trabajes para ser rico: déjate de tu cuidado.
Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
5 ¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? porque hacerse han alas, como alas de águila; y volarán al cielo.
Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
6 No comas pan de hombre de mal ojo; ni codicies sus manjares.
Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
7 Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Decirte ha, come, y bebe: mas su corazón no está contigo.
Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
8 ¿Comiste tu parte? vomitarlo has; y perdiste tus suaves palabras.
La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
9 No hables en las orejas del insensato; porque menospreciará la prudencia de tus razones.
En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
10 No traspases el término antiguo, ni entres en la heredad de los huérfanos:
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
11 Porque el defensor de ellos es el Fuerte: el cual juzgará la causa de ellos contra ti.
Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
12 Aplica al castigo tu corazón; y tus orejas a las hablas de sabiduría.
Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
13 No detengas el castigo del muchacho; porque si le hirieres con vara, no morirá.
Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si sabio fuere tu corazón, también a mí se me alegrará el corazón.
Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
16 Mis entrañas también se alegrarán, cuando tus labios hablaren cosas rectas.
Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
17 No tenga envidia de los pecadores tu corazón: antes persevera en el temor de Jehová todo tiempo:
Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
18 Porque ciertamente hay fin; y tu esperanza no será cortada.
Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
19 Oye tú, hijo mío, y sé sabio, y endereza al camino tu corazón.
Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
20 No estés con los bebedores de vino, ni con los comedores de carne:
Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
21 Porque el bebedor y el comilón empobrecerán; y el sueño hará vestir vestidos rotos.
Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
22 Oye a tu padre, a aquel que te engendró; y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
23 Compra la verdad, y no la vendas: la sabiduría, el enseñamiento, y la inteligencia.
Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
24 Alegrando se alegrará el padre del justo; y el que engendró sabio, se regocijará con él.
Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
25 Alégrese tu padre y tu madre, y regocíjese la que te engendró.
Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
26 Dáme, hijo mío, tu corazón, y miren tus ojos por mis caminos:
Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
27 Porque sima profunda es la ramera, y pozo angosto la extraña.
Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
28 También ella, como robador, asecha; y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
29 ¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿para quién las quejas? ¿para quién las heridas de balde? ¿para quién los cardenales de los ojos?
Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
30 Para los que se detienen junto al vino; para los que van buscando la mistura.
Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
31 No mires al vino como es bermejo, como resplandezca su color en el vaso, como se entra suavemente.
Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
32 A su fin morderá como serpiente; y como basilisco dará dolor.
En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
33 Tus ojos mirarán las extrañas; y tu corazón hablará perversidades.
Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
34 Y serás como el que yace en medio de la mar; y como el que yace en cabo del mastelero.
Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
35 Y dirás hiriéronme, mas no me dolió: azotáronme, mas no lo sentí: cuando despertaré, aun lo tornaré a buscar.
Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
