Proverbios 22
1 De más estima es la buena fama que las muchas riquezas; y la buena gracia, que la plata y que el oro.
Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
2 El rico y el pobre se encontraron: a todos ellos hizo Jehová.
Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
3 El avisado ve el mal, y escóndese: mas los simples pasan, y reciben el daño.
Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
4 El salario de la humildad y del temor de Jehová, son riquezas, y honra, y vida.
Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
5 Espinas y lazos hay en el camino del perverso: el que guarda su alma se alejará de ellos.
Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
6 Instruye al niño en su carrera: aun cuando fuere viejo no se apartará de ella.
Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
7 El rico se enseñoreará de los pobres; y el que toma emprestado es siervo del que empresta.
Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
8 El que sembrare iniquidad, iniquidad segará; y la vara de su ira se acabará.
Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
9 El ojo misericordioso será bendito; porque dio de su pan al menesteroso.
Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
10 Echa al burlador, y saldrá la contienda; y cesará el pleito, y la vergüenza.
Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
11 El que ama la limpieza de corazón, y la gracia de sus labios, su compañero será el rey.
Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
12 Los ojos de Jehová miran por la ciencia; y las cosas del prevaricador pervierte.
Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
13 Dice el perezoso: El león está fuera: en mitad de las calles seré muerto.
Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
14 Sima profunda es la boca de las mujeres extrañas: aquel contra el cual Jehová tuviere ira, caerá en ella.
Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
15 La insensatez está ligada en el corazón del muchacho: mas la vara de la corrección la hará alejar de él.
Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
16 El que oprime al pobre para aumentarse él, y el que da al rico, ciertamente será pobre.
Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
17 Inclina tu oído, y oye las palabras de los sabios, y pon tu corazón a mi sabiduría:
Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
18 Porque es cosa deleitable, si las guardares en tus entrañas; y que juntamente sean ordenadas en tus labios.
Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
19 Para que tu confianza esté en Jehová, te las he hecho saber hoy a ti también.
Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
20 ¿No te he escrito tres veces en consejos y ciencia;
Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
21 Para hacerte saber la certidumbre de las razones verdaderas; para que respondas razones de verdad a los que enviaren a ti?
Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
22 No robes al pobre, porque es pobre: ni quebrantes en la puerta al afligido:
Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
23 Porque Jehová juzgará la causa de ellos; y robará su alma a los que los robaren.
Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
24 No te entremetas con el iracundo: ni te acompañes con el hombre enojoso.
Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
25 Porque no aprendas sus veredas, y tomes lazo para tu alma.
Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
26 No estés entre los que tocan la mano: entre los que fian por deudas.
Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
27 Si no tuvieres para pagar: ¿por qué quitarán tu cama de debajo de ti?
Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
28 No traspases el término antiguo que hicieron tus padres.
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
29 ¿Has visto hombre solícito en su obra? delante de los reyes estará: no estará delante de los de baja suerte.
Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
