Proverbios 22
1 De más estima es la buena fama que las muchas riquezas; y la buena gracia, que la plata y que el oro.
Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
2 El rico y el pobre se encontraron: a todos ellos hizo Jehová.
Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
3 El avisado ve el mal, y escóndese: mas los simples pasan, y reciben el daño.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
4 El salario de la humildad y del temor de Jehová, son riquezas, y honra, y vida.
Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
5 Espinas y lazos hay en el camino del perverso: el que guarda su alma se alejará de ellos.
Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
6 Instruye al niño en su carrera: aun cuando fuere viejo no se apartará de ella.
Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
7 El rico se enseñoreará de los pobres; y el que toma emprestado es siervo del que empresta.
Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
8 El que sembrare iniquidad, iniquidad segará; y la vara de su ira se acabará.
Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
9 El ojo misericordioso será bendito; porque dio de su pan al menesteroso.
Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
10 Echa al burlador, y saldrá la contienda; y cesará el pleito, y la vergüenza.
Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
11 El que ama la limpieza de corazón, y la gracia de sus labios, su compañero será el rey.
Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
12 Los ojos de Jehová miran por la ciencia; y las cosas del prevaricador pervierte.
Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
13 Dice el perezoso: El león está fuera: en mitad de las calles seré muerto.
Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
14 Sima profunda es la boca de las mujeres extrañas: aquel contra el cual Jehová tuviere ira, caerá en ella.
Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
15 La insensatez está ligada en el corazón del muchacho: mas la vara de la corrección la hará alejar de él.
Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
16 El que oprime al pobre para aumentarse él, y el que da al rico, ciertamente será pobre.
Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
17 Inclina tu oído, y oye las palabras de los sabios, y pon tu corazón a mi sabiduría:
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
18 Porque es cosa deleitable, si las guardares en tus entrañas; y que juntamente sean ordenadas en tus labios.
Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
19 Para que tu confianza esté en Jehová, te las he hecho saber hoy a ti también.
Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
20 ¿No te he escrito tres veces en consejos y ciencia;
Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
21 Para hacerte saber la certidumbre de las razones verdaderas; para que respondas razones de verdad a los que enviaren a ti?
Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
22 No robes al pobre, porque es pobre: ni quebrantes en la puerta al afligido:
Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
23 Porque Jehová juzgará la causa de ellos; y robará su alma a los que los robaren.
PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 No te entremetas con el iracundo: ni te acompañes con el hombre enojoso.
Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
25 Porque no aprendas sus veredas, y tomes lazo para tu alma.
Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
26 No estés entre los que tocan la mano: entre los que fian por deudas.
Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
27 Si no tuvieres para pagar: ¿por qué quitarán tu cama de debajo de ti?
Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
28 No traspases el término antiguo que hicieron tus padres.
Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
29 ¿Has visto hombre solícito en su obra? delante de los reyes estará: no estará delante de los de baja suerte.
Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
