Proverbios 22

1 De más estima es la buena fama que las muchas riquezas; y la buena gracia, que la plata y que el oro.

ناوبانگی چاک لە دەوڵەمەندی گەورە خوازراوترە، ڕێزیش لە زێڕ و زیو باشترە.

2 El rico y el pobre se encontraron: a todos ellos hizo Jehová.

دەوڵەمەند و هەژار لەمەدا یەکدەگرنەوە، دروستکەری هەردووکیان یەزدانە.

3 El avisado ve el mal, y escóndese: mas los simples pasan, y reciben el daño.

ژیر خراپە دەبینێت و خۆی دەشارێتەوە، بەڵام ساویلکە مل پێوەدەنێت و سزا دەدرێ.

4 El salario de la humildad y del temor de Jehová, son riquezas, y honra, y vida.

پاداشتی بێفیزی و لەخواترسی دەوڵەمەندی و ڕێزداری و ژیانە.

5 Espinas y lazos hay en el camino del perverso: el que guarda su alma se alejará de ellos.

چقڵ و تەڵە لە ڕێگای پیاوی خواردایە، بەڵام ئەوەی خۆی بپارێزێت لێی دوور دەکەوێتەوە.

6 Instruye al niño en su carrera: aun cuando fuere viejo no se apartará de ella.

منداڵ لەسەر ئەو ڕێگایە ڕابهێنە کە پێویستە بیگرێت، پیریش بێت لێی لا نادات.

7 El rico se enseñoreará de los pobres; y el que toma emprestado es siervo del que empresta.

دەوڵەمەند بەسەر هەژاردا حوکم دەکات، قەرزاریش کۆیلەی خاوەن قەرزە.

8 El que sembrare iniquidad, iniquidad segará; y la vara de su ira se acabará.

ئەوەی ناڕەوایی بچێنێت دروێنەی خراپە دەکات، کوتەکی تووڕەییشی دەفەوتێت.

9 El ojo misericordioso será bendito; porque dio de su pan al menesteroso.

ئەوەی چاوتێر بێت بەرەکەتدار دەبێت، چونکە لە نانی خۆی دەداتە هەژار.

10 Echa al burlador, y saldrá la contienda; y cesará el pleito, y la vergüenza.

گاڵتەجاڕ دەربکە، ناکۆکی دەڕوات، دووبەرەکی و ڕیسواییش نامێنێت.

11 El que ama la limpieza de corazón, y la gracia de sus labios, su compañero será el rey.

ئەوەی حەزی لە دڵپاکی بێت و قسەی شیرین بێت، پاشا دەبێتە دۆستی.

12 Los ojos de Jehová miran por la ciencia; y las cosas del prevaricador pervierte.

چاوی یەزدان چاودێری زانیاری دەکات، بەڵام قسەی ناپاکان سەرەوژێر دەکات.

13 Dice el perezoso: El león está fuera: en mitad de las calles seré muerto.

تەمبەڵ دەڵێت: «شێرێک لە دەرەوەیە! ئەگەر بچمە گۆڕەپانەکان دەکوژرێم!»

14 Sima profunda es la boca de las mujeres extrañas: aquel contra el cual Jehová tuviere ira, caerá en ella.

دەمی ژنی بەدڕەوشت چاڵێکی قووڵە، ئەوەی بەر تووڕەیی یەزدان بکەوێت دەکەوێتە ناوی.

15 La insensatez está ligada en el corazón del muchacho: mas la vara de la corrección la hará alejar de él.

گێلی بە دڵی منداڵەوە گرێدراوە، بەڵام گۆچانی تەمبێکردن دووری دەخاتەوە لێی.

16 El que oprime al pobre para aumentarse él, y el que da al rico, ciertamente será pobre.

ئەوەی زۆرداری لە هەژار بکات بۆ ئەوەی بۆ خۆی زیاد بکات و ئەوەی بە دەوڵەمەند ببەخشێت، بێگومان هەردووکیان بەرەو نەبوونییە.

17 Inclina tu oído, y oye las palabras de los sabios, y pon tu corazón a mi sabiduría:

گوێ شل بکە و قسەی دانایان ببیستە، دڵت بدە زانیاری من،

18 Porque es cosa deleitable, si las guardares en tus entrañas; y que juntamente sean ordenadas en tus labios.

چونکە جوانە ئەگەر لە ناختدا هەڵیبگریت و تێکڕا لەسەر لێوەکانت بچەسپێن.

19 Para que tu confianza esté en Jehová, te las he hecho saber hoy a ti también.

بۆ ئەوەی پشتبەستنت بە یەزدان بێت، ئەمڕۆ تۆ فێر دەکەم، بەڵێ تۆ.

20 ¿No te he escrito tres veces en consejos y ciencia;

ئایا سی پەندم بۆ نەنووسیوی سەبارەت بە ڕاوێژ و زانیاری،

21 Para hacerte saber la certidumbre de las razones verdaderas; para que respondas razones de verdad a los que enviaren a ti?

بۆ ئەوەی دروستی قسەی ڕاستیت فێر بکەم، هەتا وەڵامە ڕاستییەکان بدەیتەوە ئەوانەی کە تۆیان ناردووە؟

22 No robes al pobre, porque es pobre: ni quebrantes en la puerta al afligido:

هەژار تاڵان مەکە لەبەر هەژارییەکەی و نەبوون وردوخاش مەکە لە دادگا،

23 Porque Jehová juzgará la causa de ellos; y robará su alma a los que los robaren.

چونکە یەزدان بەرگری لە کێشەکەیان دەکات و ئەوانەی تاڵانیان دەکەن گیانیان تاڵان دەکات.

24 No te entremetas con el iracundo: ni te acompañes con el hombre enojoso.

مەبە برادەری کەسی تووڕە، هاوڕێیەتی کەسی هەڵچوو مەکە،

25 Porque no aprendas sus veredas, y tomes lazo para tu alma.

نەوەک لە ڕێچکەی ئەوان ڕابێیت، خۆت تووشی تەڵە بکەیت.

26 No estés entre los que tocan la mano: entre los que fian por deudas.

لەوانە مەبە کە تەوقە دەکەن، دەستەبەری قەرزی خەڵک مەکە.

27 Si no tuvieres para pagar: ¿por qué quitarán tu cama de debajo de ti?

ئەگەر نەتبوو بیدەیتەوە، بۆچی نوێنەکەی ژێرت ببردرێت.

28 No traspases el término antiguo que hicieron tus padres.

سنووری کۆن مەگوازەوە، ئەوەی باوباپیرانت دایانناوە.

29 ¿Has visto hombre solícito en su obra? delante de los reyes estará: no estará delante de los de baja suerte.

ئایا ئەو کەسەت بینیوە بە دەستوبردە لە کارەکەی؟ لەبەردەم پاشاکان ڕادەوەستێت، نەک لەبەردەم خەڵکی بێ ناوبانگ.