< Proverbios 14 >
1 La mujer sabia edifica su casa: mas la insensata con sus manos la derriba.
Ko ta te wahine whakaaro nui he hanga i tona whare; ko ta te wahine wairangi, ko ona ringa hei wahi iho.
2 El que camina en su rectitud, teme a Jehová: mas el pervertido en sus caminos, le menosprecia.
Ko te tangata e haere ana i runga i tona tika, e wehi ana i a Ihowa; ko te tangata he parori ki ona ara e whakahawea ana ki i ia.
3 En la boca del insensato está la vara de la soberbia: mas los labios de los sabios los guardarán.
Kei te mangai o te wairangi he patu whakapehapeha; ma nga ngutu ia o te hunga whakaaro nui ratou ka ora ai.
4 Sin bueyes, el alfolí está limpio: mas por la fuerza del buey hay abundancia de panes.
Ki te kahore he kau, ka ma te takotoranga kai; ma te kaha ia o te kau ka nui ai nga hua.
5 El testigo verdadero, no mentirá: mas el testigo falso hablará mentiras.
E kore te kaiwhakaatu pono e teka; ka puaki ia te teka i te kaiwhakaatu teka.
6 Buscó el burlador la sabiduría, y no la halló: mas la sabiduría al hombre entendido es fácil.
E rapu ana te tangata whakahi i te whakaaro nui, heoi kahore e kitea e ia; ki te tangata matau ia he mama noa te matauranga.
7 Vete de delante del hombre insensato: pues no le conociste labios de ciencia.
Haere atu ki te aroaro o te kuware, ina kahore e kitea e koe he ngutu matau ona.
8 La ciencia del cuerdo es entender su camino: mas la insensatez de los fatuos es engaño.
Ko te whakaaro nui o te tangata tupato, he matau ki tona ara; ko te wairangi o nga kuware, he tinihanga.
9 Los insensatos hablan pecado; mas entre los rectos hay amor.
Ko ta nga wairangi he kata ki te he: na kei te hunga tika te whakaaro pai.
10 El corazón conoce la amargura de su alma; y extraño no se entremeterá en su alegría.
E mohio ana te ngakau ki tona ake mamae, e kore ano hoki tona koa e pikitia e te tangata ke.
11 La casa de los impíos será asolada: mas la tienda de los rectos florecerá.
Ka whakangaromia te whare o te hunga kino: ka tupu ia te teneti o te hunga tika.
12 Hay camino que al hombre le parece derecho: mas su salida es caminos de muerte.
He huarahi ano tera e tika ana ki ta te tangata titiro, ko tona mutunga ia ko nga huarahi ki te mate.
13 Aun en la risa tendrá dolor el corazón; y la salida de la alegría es congoja.
Ahakoa e kata ana, e mamae ana te ngakau; a, ko te mutunga o te koa, he pouri.
14 De sus caminos será harto el apartado de razón; y el hombre de bien se apartará de él.
Ko te tangata i te ngakau tahuri ke, ka makona i ona ara ake: a ko te tangata pai ka makona i tana ake ano.
15 El simple cree a toda palabra: mas el entendido entiende sus pasos.
Ko ta te kuware he whakapono ki nga kupu katoa; tena ko te tangata tupato, ka ata titiro ki tana hikoi.
16 El sabio teme, y apártase del mal: mas el insensato enójase, y confía.
E wehi ana te tangata whakaaro nui, ka neke atu i te kino; ko te kuware ia ka whakahi, ka tohe.
17 El que de presto se enoja, hará locura; y el hombre de malos pensamientos será aborrecido.
Ko te tangata riri wawe ka mahi i te wairangi; ka kinongia ano hoki te tangata i nga rauhanga kino.
18 Los simples heredarán la insensatez: mas los cuerdos se coronarán de sabiduría.
He wairangi te whakarerenga iho mo nga kuware; ko te tangata tupato ia ka karaunatia ki te matauranga.
19 Los malos se inclinaron delante de los buenos; y los impíos, a las puertas del justo.
E piko ana te hunga kino ki te aroaro o te hunga pai; a ko te hunga he ki nga kuwaha o te tangata tika.
20 El pobre es odioso aun a su amigo: mas los que aman al rico, son muchos.
E kinongia ana te rawakore e tona hoa ake nei ano; he tokomaha ia nga tangata e aroha ana ki te tangata taonga.
21 El pecador menosprecia a su prójimo: mas el que tiene misericordia de los pobres, es bienaventurado.
Ko te tangata e whakahawea ana ki tona hoa, e hara ana; ko te tangata ia e atawhai ana ki nga rawakore, ka hari.
22 ¿No yerran, los que piensan mal? mas los que piensan bien tendrán misericordia, y verdad.
He teka ianei e kotiti ke ana nga kaiwhakatakoto i te kino? He atawhai ia, he pono, kei nga kaihanga i te pai.
23 En todo trabajo hay abundancia: mas la palabra de los labios solamente empobrece.
He hua to nga mauiuitanga katoa; tena ko te korero o nga ngutu e ahu ana ki te rawakore.
24 La corona de los sabios es sus riquezas: mas la insensatez de los fatuos su fatuidad.
Hei karauna mo nga whakaaro nui o ratou taonga; ko te wairangi ia o nga kuware, he wairangi kau.
25 El testigo verdadero libra las almas: mas el engañoso hablará mentiras.
Ka ora nga wairua i te kaiwhakaatu pono: ko te tangata korero teka ia e mea ana kia tinihanga.
26 En el temor de Jehová está la fuerte confianza; y allí sus hijos tendrán esperanza.
U tonu, kaha tonu te whakaaro ina wehi ki a Ihowa; ka whai rerenga atu ano hoki ana tamariki.
27 El temor de Jehová es manadero de vida, para ser apartado de los lazos de la muerte.
He puna ora te wehi ki a Ihowa, e mahue ai nga reti o te mate.
28 En la multitud del pueblo está la gloria del rey; y en la falta del pueblo, la flaqueza del príncipe.
Ma te nui o te iwi ka whai honore ai te kingi; ma te kore o te iwi ka taka ai te rangatira.
29 El que tarde se aira, es grande de entendimiento: mas el corto de espíritu, engrandece la locura.
He matauranga nui to te tangata manawanui; ko te tangata riri wawe ia, e whakaneke ake ana ia i te wairangi.
30 El corazón blando es vida de las carnes: mas la envidia, pudrimiento de huesos.
He ora ki nga kikokiko te ngakau ora; ko te hae ia, he pirau ki nga wheua.
31 El que oprime al pobre, afrenta a su hacedor: mas el que tiene misericordia del pobre, le honra.
Ko te tangata e tukino ana i te ware, he tawai tana ki tona Kaihanga; ko te tangata ia e atawhai ana i te rawakore, e whakahonore ana i a ia.
32 Por su maldad será lanzado el impío: mas el justo, en su muerte tiene esperanza.
E uakina iho ana te tangata kino i runga i tona he; ko te tangata tika ia ka whai tumanakohanga i tona matenga.
33 En el corazón del cuerdo reposará la sabiduría; y en medio de los insensatos es conocida.
Ka noho te whakaaro nui ki te ngakau o te tangata matau; engari ko te mea kei te wahi ki roto o nga kuware e whakaaturia ana.
34 La justicia engrandece la gente: mas el pecado es afrenta de las naciones.
Ma te tika ka kake ai te iwi; ma te hara ia ka ingoa kino ai nga iwi.
35 La benevolencia del rey es para con el siervo entendido: mas el que le avergüenza, es su enojo.
Ka manako te kingi ki te pononga mahara; a ka riri ki te tangata i takea ai te whakama.