Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
2 Para entender sabiduría y castigo: para entender las razones prudentes:
Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
3 Para recibir el castigo de prudencia, justicia, y juicio, y equidad:
Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
4 Para dar a los simples astucia, y a los mozos inteligencia y consejo.
Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
5 Oirá el sabio y aumentará la doctrina; y el entendido adquirirá consejo.
Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
6 Para entender parábola y declaración, palabras de sabios, y sus dichos oscuros.
Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
7 El principio de la sabiduría es el temor de Jehová: los insensatos despreciaron la sabiduría y la instrucción.
Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
8 Oye, hijo mío, el castigo de tu padre, y no deseches la ley de tu madre:
Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
9 Porque aumento de gracia serán a tu cabeza, y collares a tu cuello.
Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
10 Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
11 Si dijeren: Ven con nosotros, espiemos a la sangre: asechemos al inocente sin razón:
Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw; (Sheol h7585)
13 Hallaremos riquezas de todas suertes: henchiremos nuestras casas de despojos:
Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
14 Echa tu suerte entre nosotros: tengamos todos una bolsa:
Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
15 Hijo mío, no andes en camino con ellos: aparta tu pie de sus veredas:
Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
16 Porque sus pies correrán al mal; e irán presurosos a derramar sangre.
Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
17 Porque en vano se tenderá la red delante de los ojos de toda ave.
Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
18 Mas ellos a su sangre espían, y a sus almas asechan.
At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
19 Tales son las sendas de todo codicioso de codicia, la cual prenderá el alma de sus poseedores.
Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
20 La sabiduría clama de fuera: en las plazas da su voz:
Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
21 En las encrucijadas de los murmullos de gente clama: en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
22 ¿Hasta cuándo, o! simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los insensatos aborrecerán la ciencia?
Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
23 Volvéos a mi reprensión: he aquí que yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
24 Por cuanto llamé, y no quisisteis: extendí mi mano, y no hubo quien escuchase:
Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
25 Y desechasteis todo consejo mío, y no quisisteis mi reprensión:
Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
26 También yo me reiré en vuestra calamidad; y me burlaré cuando os viniere lo que teméis.
Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
27 Cuando viniere, como una destrucción, lo que teméis; y vuestra calamidad viniere como un torbellino: cuando viniere sobre vosotros tribulación y angustia:
Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
28 Entonces me llamarán, y no responderé: buscarme han de mañana, y no me hallarán:
Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
29 Por cuanto aborrecieron la sabiduría; y no escogieron el temor de Jehová:
Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
30 Ni quisieron mi consejo; y menospreciaron toda reprensión mía.
Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
31 Comerán pues del fruto de su camino; y de sus consejos se hartarán.
Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
32 Porque el reposo de los ignorantes los matará; y la prosperidad de los insensatos los echará a perder.
Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
33 Mas el que me oyere, habitará confiadamente; y vivirá reposado de temor de mal.
Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.
