< Hechos 1 >

1 Hemos hablado primero, oh Téofilo, de todas las cosas que Jesús comenzó a hacer, y a enseñar,
Loqꞌalaj wach chꞌabꞌeꞌn Teófilo: Pa ri nabꞌe nuwuj ri xintzꞌibꞌaj chawe, xintzijon chirij ronojel ri xubꞌan ri Jesús xuqujeꞌ ri xukꞌutu.
2 Hasta el día en que, después de haber dado mandamientos por el Espíritu Santo a los apóstoles que escogió, fue recibido arriba:
Kꞌa pa ri qꞌij are xkꞌam bꞌik chikaj are xyaꞌtaj kan ri utaqanik chike ri utijoxelabꞌ rukꞌ ri utobꞌanik ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel.
3 A los cuales, después de haber padecido, se mostró también vivo con muchas pruebas infalibles, apareciéndoseles por cuarenta días, y hablándoles del reino de Dios.
Are xkꞌastaj uwach, xukꞌut ribꞌ chikiwach ri uꞌtaqoꞌn, xubꞌan mayijabꞌal taq jastaq rech xukꞌut chikiwach chi qas xkꞌastaj uwach. Kawinaq qꞌij xukꞌut ribꞌ chkiwach xutzijoj ri rajawarem ri Dios chike.
4 Y juntándolos, les mandó, que no se fuesen de Jerusalem, mas que esperasen la promesa del Padre, que oísteis, dice, de mí.
Are kꞌo kukꞌ xubꞌij chike: Man kixel ta na bꞌik pa Jerusalén, xane chiwayeꞌj na ri ubꞌim loq kan ri nuTat, ri nutzijom chiꞌwe.
5 Porque Juan a la verdad bautizó con agua, mas vosotros seréis bautizados con el Espíritu Santo no muchos días después de estos.
Rumal cher ri Juan xubꞌan qasanaꞌ rukꞌ jaꞌ, are kꞌu ri ix man kanajtin ta na kabꞌan iqasanaꞌ rukꞌ ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel.
6 Entonces los que se habían juntado le preguntaron, diciendo: ¿Señor, restituirás el reino a Israel en este tiempo?
Are kimulim kibꞌ ri e taqoꞌn, xkita che ri Jesús: Ajawxel, ¿la che kꞌu we qꞌotaj riꞌ kakoj la ri taqanel pa ri tinimit Israel?
7 Y les dijo: No es vuestro saber los tiempos, o las sazones que el Padre puso en su sola potestad;
Xubꞌij ri Jesús chike: Man yaꞌtal ta chiꞌwe ix kiwetaꞌmaj ri qꞌotaj xuqujeꞌ ri qꞌij are kubꞌan na ri karaj ri Dios.
8 Mas recibiréis la virtud del Espíritu Santo que vendrá sobre vosotros, y me seréis testigos en Jerusalem, y en toda Judea, y Samaria, y hasta lo último de la tierra.
Are kape ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel piꞌwiꞌ, kikꞌamawaꞌj na kwinem xuqujeꞌ kixux na qꞌalajisal taq we pa Jerusalén, pa ronojel ri tinimit Judea, pa ri tinimit Samaria xuqujeꞌ pa ri naj taq tinimit rech ronojel ri uwachulew.
9 Y habiendo dicho estas cosas, mirándo le ellos, fue alzado, y una nube le recibió, y le quitó de sus ojos.
Are xbꞌiꞌtaj we jastaq riꞌ rumal ri Jesús, ko xkaꞌyex kumal ri tijoxelabꞌ, kꞌa te riꞌ qas chikiwach xwaꞌjilisax bꞌik, xkꞌam bꞌik chikaj, xchꞌuq bꞌik pa jun sutzꞌ, man xekwin ta chik xkil uwach.
10 Y estando ellos con los ojos puestos en el cielo entre tanto que él iba, he aquí, dos varones se pusieron junto a ellos en vestidos blancos;
Ri tijoxelabꞌ tajin kekaꞌy apanoq cho ri kaj are paqal ri Jesús, xaq kꞌa teꞌ xeqet kebꞌ achyabꞌ kukꞌ, kikojom saq taq katzꞌyaq, xkibꞌij chike:
11 Los cuales también les dijeron: Varones Galileos, ¿qué estáis mirando al cielo? este mismo Jesús que ha sido tomado arriba de vosotros al cielo, así vendrá, como le habéis visto ir al cielo.
Achyabꞌ aꞌj Galilea, ¿jas che tajin kixkaꞌy chikaj? Ri Jesús ri xkꞌam bꞌik chiꞌwach pa ri kaj, kape chi na junmul jetaq ri xubꞌano are xeꞌek.
12 Entonces se volvieron a Jerusalem del monte que se llama el Olivar, el cual está cerca de Jerusalem, camino de un sábado.
Are xeqaj loq ri e taqoꞌn cho ri juyubꞌ ri kabꞌix Olivos che ri kꞌo apanoq chi jun kilómetro che ri tinimit Jerusalén.
13 Y entrados, subieron al cenadero, donde estaban Pedro y Santiago, y Juan y Andrés, Felipe y Tomás, Bartolomé y Mateo, Santiago, hijo de Alfeo, y Simón el Zelador, y Júdas, hermano de Santiago.
Xoꞌpan kꞌu pa ri tinimit, xepaqiꞌ pa ri ja ri e kꞌo wi. Are waꞌ ri kibꞌiꞌ ri achyabꞌ ri e kꞌo chilaꞌ: ri Pedro, ri Jacobo, ri Juan, ri Andrés, ri Felipe, ri Tomás, ri Bartolomé, ri Mateo, ri Jacobo ukꞌojol ri Alfeo, ri Simón ri kachiꞌl ri Zelotes rachiꞌl ri Judas rachalal ri Jacobo.
14 Todos éstos perseveraban unánimes en oración y ruego con las mujeres, y con María la madre de Jesús, y con sus hermanos.
Konojel ri e taqoꞌn xkimulij kibꞌ, kachiꞌl ri María ri unan ri Jesús, ri e rachalal xuqujeꞌ nikꞌaj ixoqibꞌ chik, junam amaqꞌel xkibꞌan chꞌawem cho ri Dios.
15 Y en aquellos días Pedro, levantándose en medio de los discípulos, dijo: (el número de nombres de los que estaban juntos era como de ciento y veinte: )
Pa taq ri qꞌij riꞌ are kimulim kibꞌ ri kojonelabꞌ karaj e jun ciento rukꞌ juwinaq kikꞌyal. Ri Pedro xtakꞌiꞌ chikixoꞌl xubꞌij chike:
16 Varones y hermanos, era menester que se cumpliese esta Escritura, la cual dijo antes el Espíritu Santo por la boca de David, de Júdas, que fue el guía de los que prendieron a Jesús,
Qachalal, rajawaxik kakꞌulmataj ri kubꞌij ri Tzꞌibꞌatalik are waꞌ ri xubꞌij loq ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel chuchiꞌ ri qamam David ojer chi kakꞌulmataj na rukꞌ ri Judas.
17 El cual era contado con nosotros, y tenía parte de este ministerio.
Ri Judas qachiꞌl kan nabꞌe xuqujeꞌ xchakun qukꞌ pa ri qawokaj.
18 Este pues adquirió un campo con el salario de su iniquidad, y colgándose reventó por medio, y todas sus entrañas se derramaron.
Xuloqꞌ kꞌu jun ulew chech ri pwaq ri tojbꞌal rech ri etzelal ri xubꞌano, chilaꞌ xtzaq wi xuliꞌ uwiꞌ, xraqin ri upam, xel loq ronojel ri rixkoꞌl.
19 Y esto fue notorio a todos los moradores de Jerusalem, de tal manera que aquel campo sea llamado en su propia lengua Aceldama, esto es: Campo de sangre.
Xel kꞌu loq utzijoxik ri xkꞌulmatajik konojel ri winaq pa ri tinimit Jerusalén xketaꞌmaj we jastaq riꞌ. Rumal riꞌ ri ulew ri xkam wi ri Judas xubꞌinaꞌj Acéldama, ri kel kubꞌij Kikꞌ ulew pa ri tzijobꞌal arameo.
20 Porque está escrito en el libro de los Salmos: Sea hecha desierta su habitación, y no haya quien more en ella: y, Tome otro su obispado.
Jeriꞌ rumal cher pa ri wuj rech Salmos tzꞌibꞌatal wi loq: Tolon kan upam ri rachoch, mat ko chi jun kakꞌojiꞌ chupam. Xuqujeꞌ kubꞌij: Yoꞌq ri reqeleꞌn che jun winaq chik.
21 Conviene, pues, que de estos varones, que han estado juntos con nosotros todo el tiempo que el Señor Jesús entró y salió entre nosotros,
Rumal kꞌu ri rajawaxik kaqachaꞌ jun chikixoꞌl ri xekꞌojiꞌ qukꞌ are xkꞌojiꞌ ri Ajawxel Jesús qukꞌ.
22 Comenzando desde el bautismo de Juan, hasta el día que fue tomado arriba de entre nosotros, uno sea hecho testigo con nosotros de su resurrección.
Rajawaxik chi we winaq riꞌ kꞌolinaq loq qukꞌ are xqachapleꞌj loq, che taq ri qꞌij are xubꞌan qasanaꞌ ri Juan kꞌa pa ri qꞌij are xkꞌam bꞌik ri Jesús pa ri kaj, xuqujeꞌ rajawaxik chi xril qukꞌ junam ri ukꞌastajibꞌal ri Jesús.
23 Y señalaron a dos, a José, que se llama Barsabás, que tenía por sobrenombre Justo, y a Matías.
Xeꞌkichaꞌ kꞌu e kebꞌ achyabꞌ: Ri José ri kabꞌix Barsabás che, xuqujeꞌ Justo rachiꞌl ri Matías.
24 Y orando, dijeron: Tú, Señor, que conoces los corazones de todos, muestra cual has escogido de estos dos,
Kꞌa te riꞌ xkibꞌan chꞌawem xkibꞌij: Ajawxel, etaꞌm la ri kanimaꞌ konojel ri winaq, kꞌutu bꞌa la chiqawach jachin chike we kebꞌ achyabꞌ riꞌ chaꞌom la,
25 Para que tome parte de este ministerio, y apostolado, del cual cayó por prevaricación Júdas, para irse a su propio lugar.
rech kok che taqoꞌn ech la, kukꞌam ri eqeleꞌn ri xuya kan ri Judas rumal cher xqaj pa mak, xeꞌ kꞌu chilaꞌ jawjeꞌ ri taqal wi che.
26 Y les echaron las suertes; y cayó la suerte sobre Matías; y fue contado con los once apóstoles.
Xkikꞌyaq kꞌu kij chi rilik jachin chirij kaqaj wi. Xqaj kꞌu chirij ri Matías. Ri Matías xok kukꞌ ri julajuj taqoꞌn.

< Hechos 1 >