Proverbios 6
1 Hijo mío, si saliste fiador por tu prójimo, Si empeñaste tu palabra a un extraño,
Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
2 Si te enredaste con tus palabras, Y quedaste atrapado con los dichos de tu boca,
Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
3 Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate. Ya que caíste en las manos de tu prójimo: Vé, humíllate e importuna a tu prójimo.
Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
4 No concedas sueño a tus ojos, Ni adormecimiento a tus párpados.
Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
5 Líbrate como gacela de la mano [del cazador], Como un ave de la trampa.
Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
6 Mira a la hormiga, oh perezoso, Observa sus caminos y sé sabio,
Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
7 La cual, sin tener jefe, Ni gobernador, ni soberano,
Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
8 Prepara en el verano su comida. En el tiempo de la cosecha guarda su sustento.
To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
9 ¿Hasta cuándo estarás acostado, oh perezoso? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?
Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
10 Un rato duermes, otro dormitas, Un rato cruzas los brazos y descansas.
Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
11 Te llega la miseria como un vagabundo, Y tu necesidad como un hombre armado.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
12 Hombre depravado es el hombre inicuo, Que anda en la perversidad de su boca,
Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
13 Guiña con un ojo, menea los pies, Hace señas con los dedos.
Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
14 En su corazón hay perversidades, Maquina maldades, y continuamente busca rencillas.
Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
15 Por tanto, su calamidad vendrá de repente. Súbitamente será quebrantado y no habrá remedio.
Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
16 Seis [cosas] aborrece Yavé, Y aun siete repugna su alma:
Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
17 Ojos altivos, boca mentirosa, Manos que derraman sangre inocente,
Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
18 Corazón que maquina planes perversos, Pies presurosos para correr al mal,
Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
19 Testigo falso que habla mentiras, Y el que enciende discordias entre sus hermanos.
Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
20 Hijo mío, guarda el mandamiento de tu padre, Y no abandones la instrucción de tu madre.
Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
21 Átalos continuamente a tu corazón, Enlázalos en torno a tu cuello.
Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
22 Cuando camines, te guiarán. Cuando duermas, te protegerán. Hablarán contigo al despertar.
Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
23 Porque el mandamiento es lámpara, La enseñanza es luz Y camino de vida las reprensiones de la instrucción.
Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
24 Te guardarán de la mala mujer, De la blandura de la boca de la mujer extraña.
Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
25 No codicies en tu corazón su hermosura, Ni dejes que te cautive con sus párpados.
Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
26 Porque si la prostituta busca una hogaza de pan, La adúltera caza una vida preciosa.
Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
27 ¿Tomará el hombre fuego en su seno, Sin que ardan sus ropas?
Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
28 ¿Andará un hombre sobre brasas, Sin que se quemen sus pies?
Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
29 Así sucederá con el que se une a la mujer de su prójimo. Ninguno que la toque quedará impune.
Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
30 ¿No desprecian al ladrón aunque robe Para llenar su estómago cuando tiene hambre?
Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
31 Si es sorprendido, tiene que pagar siete veces Y entregar todo lo que tiene en su casa.
Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
32 Pues el adúltero es hombre sin cordura, Destructor de sí mismo es el que lo hace.
Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
33 Heridas y deshonra hallará, Y su afrenta no será borrada.
Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
34 Porque los celos son la ira del hombre. En el día de la venganza no perdonará,
Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
35 Ni aceptará algún rescate. No se aplacará aunque ofrezcas muchos regalos.
Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
