Proverbios 6
1 Hijo mío, si saliste fiador por tu prójimo, Si empeñaste tu palabra a un extraño,
Anakko, no nangilasinka iti kuartam kas pammatalged iti utang ti kaarrubam, no nagkarika para iti utang ti maysa a tao a saanmo nga am-ammo,
2 Si te enredaste con tus palabras, Y quedaste atrapado con los dichos de tu boca,
nangipakatka ngarud iti palab-og ti bagim babaen iti karim, ket natiliwka babaen kadagiti sasaom.
3 Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate. Ya que caíste en las manos de tu prójimo: Vé, humíllate e importuna a tu prójimo.
Iti kasta ngarud, anakko, aramidem daytoy ket isalakanmo ti bagim, ta addaka iti babaen ti asi ti kaarrubam. Mapanmo ipakumbaba ti bagim ket ipakaasim iti kaarrubam a wayawayaannaka.
4 No concedas sueño a tus ojos, Ni adormecimiento a tus párpados.
Saanmo nga iridridep dagiti matam ken saanmo pagkidemen dagiti kalub ti matam.
5 Líbrate como gacela de la mano [del cazador], Como un ave de la trampa.
Isalakanmo ti bagim a kas iti ugsa manipud iti ima ti mangnganup, kas iti billit manipud iti ima ti sumisilo.
6 Mira a la hormiga, oh perezoso, Observa sus caminos y sé sabio,
Kitaem ti kuton, sika a sadut a tao, utobem dagiti wagasna ket agmasiribka.
7 La cual, sin tener jefe, Ni gobernador, ni soberano,
Awan ti mangidadaulo iti daytoy, opisial wenno turay,
8 Prepara en el verano su comida. En el tiempo de la cosecha guarda su sustento.
ngem mangisagsagana daytoy iti taraon iti kalgaw, ken kabayatan ti panagapit ket mangiduldulin daytoy iti kanennanto.
9 ¿Hasta cuándo estarás acostado, oh perezoso? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?
Kasano pay aya a kabayag ti pannaturogmo, sika sadut a tao? Kaanokanto pay a mariing manipud iti pannaturogmo?
10 Un rato duermes, otro dormitas, Un rato cruzas los brazos y descansas.
“Iturogko pay bassit, iridepko laeng iti mabiit, idalikepkepko pay biit”-
11 Te llega la miseria como un vagabundo, Y tu necesidad como un hombre armado.
ket umayto ti kinakurapaymo a kas iti agtatakaw ket dagiti kasapulam a kasla nakaarmas a suldado.
12 Hombre depravado es el hombre inicuo, Que anda en la perversidad de su boca,
Ti awan pategna a tao - ti nadangkes a tao - ket agbibiag babaen iti kinaulbodna,
13 Guiña con un ojo, menea los pies, Hace señas con los dedos.
a kumanidday, sumanenyas babaen kadagiti sakana, ken agitudo-tudo babaen kadagiti ramayna.
14 En su corazón hay perversidades, Maquina maldades, y continuamente busca rencillas.
Iti pusona ket agpangpanggep isuna iti dakes babaen iti panangallilaw; kanayon isuna a mangparnuay iti riri.
15 Por tanto, su calamidad vendrá de repente. Súbitamente será quebrantado y no habrá remedio.
Ngarud, apagdarikmatto a kamaten isuna ti pannakadidigrana; apagkanitonto a madadael isuna ket saanen nga umimbag.
16 Seis [cosas] aborrece Yavé, Y aun siete repugna su alma:
Adda innem a banag a kagurgura ni Yahweh, adda pito a makarimon kenkuana:
17 Ojos altivos, boca mentirosa, Manos que derraman sangre inocente,
Dagiti mata ti napalangguad a tao, dila nga agul-ulbod, im-ima a mangpaspasayasay iti dara dagiti inosente a tattao,
18 Corazón que maquina planes perversos, Pies presurosos para correr al mal,
puso a mangparpartuat kadagiti dakes a panggep, saksaka a napartak a tumaray a mapan agaramid iti dakes,
19 Testigo falso que habla mentiras, Y el que enciende discordias entre sus hermanos.
saksi a mangibagbaga kadagiti inuulbod, ken ti agparparnuay iti riri kadagiti agkakabsat.
20 Hijo mío, guarda el mandamiento de tu padre, Y no abandones la instrucción de tu madre.
Anakko, tungpalem ti bilin ti amam, ken saanmo a baybay-an ti sursuro ti inam.
21 Átalos continuamente a tu corazón, Enlázalos en torno a tu cuello.
Arigna nga igaluttmo a kanayon dagitoy iti pusom; arigna nga igalutmo dagitoy iti tengngedmo.
22 Cuando camines, te guiarán. Cuando duermas, te protegerán. Hablarán contigo al despertar.
Tunggal magnaka, idalandaka; tunggal maturogka, bantayandaka; ken tunggal agriingka, isurodaka.
23 Porque el mandamiento es lámpara, La enseñanza es luz Y camino de vida las reprensiones de la instrucción.
Ta dagiti bilbilin ket arigna ti maysa a pagsilawan, ken ti panangisuro ket arigna ti maysa a silaw; dagiti panangilinteg ti pannakadisiplina ket isu ti dalan ti panagbiag.
24 Te guardarán de la mala mujer, De la blandura de la boca de la mujer extraña.
Iyadayonaka daytoy manipud iti narugit a babai, manipud iti nalamuyot a sasao ti mannakimalala.
25 No codicies en tu corazón su hermosura, Ni dejes que te cautive con sus párpados.
Saanmo a paggarteman iti pusom ti pintasna, ken saanmo nga itulok a tengngelennaka babaen kadagiti kurimatmatna.
26 Porque si la prostituta busca una hogaza de pan, La adúltera caza una vida preciosa.
Mabalin nga aggatad iti maysa a tinapay ti bayad ti pannakikaidda iti maysa a balangkantis, ngem ti asawa ti dadduma ket mabalin a ti kakaisuna a biagmo ti gatadna.
27 ¿Tomará el hombre fuego en su seno, Sin que ardan sus ropas?
Mabalin aya met a sakruyen ti maysa a tao ti apuy a saan a mapuoran dagiti pagan-anayna?
28 ¿Andará un hombre sobre brasas, Sin que se quemen sus pies?
Mabalin aya met a magna ti maysa a tao iti rabaw dagiti beggang a saan a masinit dagiti sakana?
29 Así sucederá con el que se une a la mujer de su prójimo. Ninguno que la toque quedará impune.
Kasta ngarud ti lalaki a makikakaidda iti asawa ti kaarrubana; sigurado a madusa ti makikakaidda kenkuana.
30 ¿No desprecian al ladrón aunque robe Para llenar su estómago cuando tiene hambre?
Saan nga umsien dagiti tattao ti agtatakaw no nagtakaw isuna tapno mapnek ti pagkasapulanna gapu iti bisinna.
31 Si es sorprendido, tiene que pagar siete veces Y entregar todo lo que tiene en su casa.
Ngem no matiliw isuna, bayadannanto iti maminpito ti tinakawna; masapul nga itedna amin nga adda gatadna a banag iti uneg ti balayna.
32 Pues el adúltero es hombre sin cordura, Destructor de sí mismo es el que lo hace.
Awan pannakaawat ti tao a makikamkamalala; ti tao a mangar-aramid iti daytoy ket daddadaelenna ti bagina.
33 Heridas y deshonra hallará, Y su afrenta no será borrada.
Sugsugat ken pannakaibabain ti maikari kenkuana, ken saanto a mapunas ti pannakaibabainna.
34 Porque los celos son la ira del hombre. En el día de la venganza no perdonará,
Ta ti imon ket pagbalinenna a nauyong ti maysa a lalaki; saan isuna a mangipakita iti asi inton agibales isuna.
35 Ni aceptará algún rescate. No se aplacará aunque ofrezcas muchos regalos.
Saanto isuna nga umawat iti bayad, ken saan isuna a mapasuksukan, uray no ikkam isuna iti adu a sagut.
