Proverbios 6
1 Hijo mío, si saliste fiador por tu prójimo, Si empeñaste tu palabra a un extraño,
Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,
2 Si te enredaste con tus palabras, Y quedaste atrapado con los dichos de tu boca,
Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.
3 Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate. Ya que caíste en las manos de tu prójimo: Vé, humíllate e importuna a tu prójimo.
Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;
4 No concedas sueño a tus ojos, Ni adormecimiento a tus párpados.
Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;
5 Líbrate como gacela de la mano [del cazador], Como un ave de la trampa.
Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.
6 Mira a la hormiga, oh perezoso, Observa sus caminos y sé sabio,
Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.
7 La cual, sin tener jefe, Ni gobernador, ni soberano,
Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,
8 Prepara en el verano su comida. En el tiempo de la cosecha guarda su sustento.
Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.
9 ¿Hasta cuándo estarás acostado, oh perezoso? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?
Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?
10 Un rato duermes, otro dormitas, Un rato cruzas los brazos y descansas.
Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
11 Te llega la miseria como un vagabundo, Y tu necesidad como un hombre armado.
Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
12 Hombre depravado es el hombre inicuo, Que anda en la perversidad de su boca,
Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,
13 Guiña con un ojo, menea los pies, Hace señas con los dedos.
Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;
14 En su corazón hay perversidades, Maquina maldades, y continuamente busca rencillas.
Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.
15 Por tanto, su calamidad vendrá de repente. Súbitamente será quebrantado y no habrá remedio.
Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.
16 Seis [cosas] aborrece Yavé, Y aun siete repugna su alma:
Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.
17 Ojos altivos, boca mentirosa, Manos que derraman sangre inocente,
Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,
18 Corazón que maquina planes perversos, Pies presurosos para correr al mal,
Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,
19 Testigo falso que habla mentiras, Y el que enciende discordias entre sus hermanos.
Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.
20 Hijo mío, guarda el mandamiento de tu padre, Y no abandones la instrucción de tu madre.
Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.
21 Átalos continuamente a tu corazón, Enlázalos en torno a tu cuello.
Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.
22 Cuando camines, te guiarán. Cuando duermas, te protegerán. Hablarán contigo al despertar.
Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.
23 Porque el mandamiento es lámpara, La enseñanza es luz Y camino de vida las reprensiones de la instrucción.
Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,
24 Te guardarán de la mala mujer, De la blandura de la boca de la mujer extraña.
Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.
25 No codicies en tu corazón su hermosura, Ni dejes que te cautive con sus párpados.
Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.
26 Porque si la prostituta busca una hogaza de pan, La adúltera caza una vida preciosa.
Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.
27 ¿Tomará el hombre fuego en su seno, Sin que ardan sus ropas?
Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?
28 ¿Andará un hombre sobre brasas, Sin que se quemen sus pies?
Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?
29 Así sucederá con el que se une a la mujer de su prójimo. Ninguno que la toque quedará impune.
Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.
30 ¿No desprecian al ladrón aunque robe Para llenar su estómago cuando tiene hambre?
Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;
31 Si es sorprendido, tiene que pagar siete veces Y entregar todo lo que tiene en su casa.
Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.
32 Pues el adúltero es hombre sin cordura, Destructor de sí mismo es el que lo hace.
Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;
33 Heridas y deshonra hallará, Y su afrenta no será borrada.
Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;
34 Porque los celos son la ira del hombre. En el día de la venganza no perdonará,
Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.
35 Ni aceptará algún rescate. No se aplacará aunque ofrezcas muchos regalos.
Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.
