Proverbios 30

1 Palabras de Agur, hijo de Jaqué, el de Masá. La profecía. Declaración del varón a Itiel y a Ucal.

Vortoj de Agur, filo de Jake. Profeta parolo de tiu viro al Itiel, al Itiel kaj Ukal.

2 En verdad soy el más ignorante de los hombres, Y no tengo entendimiento humano.

Mi estas la plej malklera homo, Kaj homan prudenton mi ne posedas.

3 No aprendí sabiduría, Ni comprendo la ciencia del Santo.

Kaj mi ne lernis saĝon, Kaj pri la Sanktulo mi ne havas ekkonon.

4 ¿Quién subió a los cielos, y descendió? ¿Quién encerró los vientos en sus puños? ¿Quién ató las aguas en un paño? ¿Quién afirmó todos los términos de la tierra? ¿Cuál es su Nombre, y el nombre de su Hijo, si sabes?

Kiu leviĝis en la ĉielon, kaj malleviĝis? Kiu kolektis la venton en siajn mankavojn? Kiu ligis la akvon en la veston? Kiu aranĝis ĉiujn limojn de la tero? Kia estas lia nomo? kaj kia estas la nomo de lia filo? Ĉu vi scias?

5 Toda Palabra de ʼElohim es limpia. Él es Escudo a los que en Él esperan.

Ĉiu diro de Dio estas pura; Li estas ŝildo por tiuj, kiuj Lin fidas.

6 No añadas a sus Palabras, Para que no te reprenda, Y seas hallado mentiroso.

Ne aldonu al Liaj vortoj, Por ke Li ne punu vin, kaj por ke vi ne aperu mensoganto.

7 Dos cosas te pedí, No me las niegues mientras viva:

Du aferojn mi petis de Vi; Ne rifuzu al mi, antaŭ ol mi mortos:

8 Aparta de mí la vanidad y la mentira, Y no me des pobreza ni riqueza. Mantenme con el pan necesario,

Falsaĵon kaj mensogaĵon forigu de mi; Malriĉecon kaj riĉecon ne donu al mi; Nutru min per tiom da pano, kiom mi bezonas.

9 No sea que me sacie y te niegue, o diga: ¿Quién es Yavé? O que, por ser pobre robe Y blasfeme el Nombre de mi ʼElohim.

Ĉar alie mi eble trosatiĝus kaj neus, kaj dirus: Kiu estas la Eternulo? Aŭ eble mi malriĉiĝus kaj ŝtelus, Kaj malbonuzus la nomon de mia Dio.

10 No acuses al esclavo ante su ʼadón, No sea que te maldiga, y seas hallado culpable.

Ne kalumniu sklavon antaŭ lia sinjoro, Por ke li ne malbenu vin kaj vi ne fariĝu kulpulo.

11 Hay quien maldice a su padre, Y no bendice a su madre.

Estas generacio, kiu malbenas sian patron Kaj ne benas sian patrinon;

12 Hay quien es puro en su propia opinión, Pero no está lavado de su impureza.

Generacio, kiu estas pura en siaj okuloj Kaj tamen ne laviĝis de siaj malpuraĵoj;

13 Hay quien mira con ojos altivos Y párpados bien levantados por arrogancia.

Generacio, kiu tiel alte tenas siajn okulojn Kaj tiel levas siajn palpebrojn;

14 Hay quien tiene dientes como espadas Y muelas como cuchillos Para devorar a los pobres de la tierra Y a los necesitados de entre los hombres.

Generacio, kies dentoj estas glavoj kaj kies makzeloj estas tranĉiloj, Por formanĝi la malriĉulojn de la tero kaj la mizerulojn inter la homoj.

15 La sanguijuela tiene dos hijas: Dame y Dame. Tres cosas hay que nunca se sacian, Aun la cuarta jamás dice: ¡Basta!

Hirudo havas du filinojn, kiuj krias: Donu, donu; Ili tri neniam satiĝas. Kvar objektoj ne diras: Sufiĉe:

16 El Seol, la matriz estéril, La tierra, que no se harta de agua, Y el fuego, que nunca dice: ¡Basta! (Sheol h7585)

Ŝeol; senfrukta ventro; la tero ne satiĝas de akvo; kaj la fajro ne diras: Sufiĉe. (Sheol h7585)

17 Ojo que se burla del padre Y desprecia la obediencia a la madre, ¡Arránquenlo los cuervos del valle Y devórenlo los polluelos del buitre!

Okulon, kiu mokas la patron Kaj malŝatas obeadon al la patrino, Elpikos korvoj ĉe la rivero kaj formanĝos aglidoj.

18 Tres cosas me son ocultas, Y tampoco comprendo la cuarta:

Tri aferoj estas nekompreneblaj por mi, Kaj kvaran mi ne scias:

19 El rastro del águila en el aire, El rastro de la culebra sobre la peña, El rastro de la nave en el mar, Y el rastro del hombre en la doncella.

La vojon de aglo en la aero; La vojon de serpento sur roko; La vojon de ŝipo meze de la maro; Kaj la vojon de viro ĉe virgulino.

20 Así procede la mujer adúltera: Come, se limpia la boca y dice: Nada malo hice.

Tia estas la vojo de virino adultanta: Ŝi manĝas, viŝas la buŝon, Kaj diras: Mi faris nenian pekon.

21 Por tres cosas se estremece la tierra, Y la cuarta no puede soportar:

Sub tri objektoj tremas la tero, Kaj kvar ĝi ne povas porti:

22 Por el esclavo, cuando llega a reinar, Por el necio, cuando se harta de pan,

Sklavon, kiam li fariĝis reĝo; Malsaĝulon, kiam li tro satiĝis de pano;

23 Por la mujer aborrecida, cuando se casa, Y por una esclava, cuando desplaza a su señora.

Malamatan virinon, kiam ŝi edziniĝis, Kaj sklavinon, kiam ŝi elpelis sian sinjorinon.

24 Cuatro cosas son pequeñas en la tierra, Pero mucha más sabias que los sabios:

Kvar estas malgranduloj sur la tero, Kaj tamen ili estas tre saĝaj:

25 Las hormigas, pueblo no fuerte, Pero preparan su sustento en el verano;

La formikoj, popolo ne forta, Tamen ili en somero pretigas al si manĝaĵon;

26 Los conejos, pueblo nada esforzado, Pero hacen su casa en la roca;

La hirakoj, popolo senforta, Tamen ili faras siajn domojn en la roko;

27 Las langostas, que no tienen rey, Pero salen todas en cuadrillas;

La akridoj ne havas reĝon, Kaj tamen ili ĉiuj eliras en vicoj;

28 Las lagartijas, que se agarran con la mano, Pero están en los palacios reales.

La lacerto kroĉiĝas per siaj manoj, Tamen ĝi estas en reĝaj palacoj.

29 Tres cosas hay de hermoso andar, Y la cuarta pasea muy bien:

Ekzistas tri, kiuj bone iras, Kaj kvar, kiuj marŝas bele:

30 El león, el más fuerte entre todas las bestias, Que no se vuelve atrás por nada;

La leono, plej forta el la bestoj, Cedas al neniu;

31 El gallo que erguido camina, También el macho cabrío, Y un rey, cuando sus tropas están con él.

Cervo kun bonaj lumboj; virkapro; Kaj reĝo, kiun neniu povas kontraŭstari.

32 Si te enalteciste neciamente, O tramaste el mal, pon tu mano sobre tu boca.

Se vi agis malsaĝe pro via fiereco, Kaj se vi intencis malbonon, Tiam metu la manon sur la buŝon.

33 Porque así como al batir la leche se saca mantequilla, Y al que recio se suena le sale sangre, El que provoca la ira causará contienda.

Ĉar batado de lakto produktas buteron, Ekbato de nazo aperigas sangon, Kaj incitado de kolero kaŭzas malpacon.