Proverbios 3
1 Hijo mío, no olvides mis enseñanzas, Y tu corazón guarde mis mandamientos.
Anak ko, huwag mong kalimutan ang aking kautusan; kundi ingatan ng iyong puso ang aking mga utos:
2 Porque largura de días, años de vida Y paz te aumentarán.
Sapagka't karamihan ng mga araw, at mga taon ng buhay, at kapayapaan, ay madadagdag sa iyo.
3 Nunca se aparten de ti la misericordia y la verdad. Átalas a tu cuello. Escríbelas en la tabla de tu corazón,
Huwag kang pabayaan ng kaawaan at katotohanan: itali mo sa palibot ng iyong leeg; ikintal mo sa iyong puso:
4 Y hallarás gracia y buena opinión Ante los ojos de ʼElohim y del hombre.
Sa gayo'y makakasumpong ka ng lingap at mabuting kaunawaan, sa paningin ng Dios at ng tao.
5 Confía en Yavé con todo tu corazón, Y no te apoyes en tu propia inteligencia.
Tumiwala ka sa Panginoon ng buong puso mo, at huwag kang manalig sa iyong sariling kaunawaan:
6 Reconócelo en todos tus caminos, Y Él enderezará tus sendas.
Kilalanin mo siya sa lahat ng iyong mga lakad, at kaniyang ituturo ang iyong mga landas.
7 No seas sabio en tu propia opinión. Teme a Yavé Y apártate del mal,
Huwag kang magpakapantas sa iyong sariling mga mata; matakot ka sa Panginoon, at humiwalay ka sa kasamaan:
8 Porque será medicina a tu ombligo Y tuétano a tus huesos.
Magiging kagalingan sa iyong pusod, at utak sa iyong mga buto.
9 Honra a Yavé con tus bienes Y con las primicias de todos tus frutos.
Parangalin mo ang Panginoon ng iyong tinatangkilik, at ng mga unang bunga ng lahat mong ani:
10 Tus graneros se henchirán de abundancia, Y tus lagares rebosarán de mosto.
Sa gayo'y mapupuno ang iyong mga kamalig ng sagana, at ang iyong mga alilisan ay aapawan ng bagong alak.
11 Hijo mío, no menosprecies el castigo de Yavé, Ni te fatigues de su corrección.
Anak ko, huwag mong hamakin ang parusa ng Panginoon; ni mayamot man sa kaniyang saway:
12 Porque Yavé disciplina al que ama, Como el padre al hijo en quien se complace.
Sapagka't sinasaway ng Panginoon ang kaniyang iniibig: gaya ng ama sa anak na kaniyang kinaluluguran.
13 Inmensamente feliz el hombre que halla sabiduría Y el que obtiene la inteligencia.
Mapalad ang tao na nakakasumpong ng karunungan, at ang tao na nagtatamo ng kaunawaan.
14 Porque su provecho es mayor que el de la plata, Y su resultado es mejor que el oro fino.
Sapagka't ang kalakal niya ay maigi kay sa kalakal na pilak, at ang pakinabang niyaon kay sa dalisay na ginto.
15 Es más preciosa que las perlas, Nada de lo que desees podrá compararse con ella.
Mahalaga nga kay sa mga rubi; at wala sa mga bagay na mananasa mo sa maihahalintulad sa kaniya,
16 Abundancia de días hay en su mano derecha, Y en su izquierda, riquezas y honra.
Karamihan ng mga araw ay nasa kanang kamay niya, sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
17 Sus caminos son agradables, Y en todas sus sendas hay paz.
Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kaligayahan, at lahat niyang mga landas ay kapayapaan.
18 Es árbol de vida a los que echan mano a ella, Y los que la retienen son inmensamente felices.
Siya ay punong kahoy ng buhay sa mga nanghahawak sa kaniya: at mapalad ang bawa't isa na nangamamalagi sa kaniya.
19 Yavé fundó la tierra con sabiduría Y con entendimiento afirmó los cielos.
Nilikha ng Panginoon ang lupa sa pamamagitan ng karunungan; itinatag niya ang langit sa pamamagitan ng kaunawaan.
20 Con su conocimiento fueron divididos los océanos Y las nubes destilan rocío.
Sa kaniyang kaalaman ay nabahagi ang mga kalaliman, at ang mga alapaap ay nagsipatak ng hamog.
21 Hijo mío, no se aparten estas cosas de tus ojos. Guarda la sabiduría y la discreción,
Anak ko, huwag silang mangahiwalay sa iyong mga mata; ingatan mo ang magaling na karunungan at ang kabaitan;
22 Y serán vida a tu alma y gracia a tu cuello.
Sa gayo'y magiging buhay sila sa iyong kaluluwa, at biyaya sa iyong leeg.
23 Entonces andarás con seguridad en tu camino Y tu pie no tropezará.
Kung magkagayo'y lalakad ka ng iyong lakad na tiwasay, at ang iyong paa ay hindi matitisod.
24 Cuando te acuestas, no tendrás temor. Te acostarás, Y tu sueño será dulce.
Pagka ikaw ay nahihiga, hindi ka matatakot: Oo, ikaw ay mahihiga at ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
25 No temerás el pavor repentino, Ni cuando llega el ataque de los perversos,
Huwag kang matakot ng biglang pagkatakot, ni sa pagkabuwal man ng masama, pagka dumarating:
26 Porque Yavé será tu Confianza. Él guardará tu pie de caer en la trampa.
Sapagka't ang Panginoon ay magiging iyong pagtitiwala, at iingatan ang iyong paa sa pagkahuli.
27 No retengas el bien a quien es debido, Cuando tienes el poder para hacerlo.
Huwag mong ikait ang mabuti sa kinauukulan, pagka nasa kapangyarihan ng iyong kamay na ito'y gawin.
28 No digas a tu prójimo: Anda y vuelve, mañana te lo daré, Cuando tienes contigo qué darle.
Huwag mong sabihin sa iyong kapuwa, Yumaon ka, at bumalik uli, at bukas ay magbibigay ako; pagka ikaw ay mayroon.
29 No trames el mal contra el prójimo Que habita confiado junto a ti.
Huwag kang kumatha ng kasamaan laban sa iyong kapuwa, na palibhasa't tumatahang tiwasay sa siping mo.
30 No tengas pleito con alguno sin causa, Si no te hizo agravio.
Huwag kang makipagusapin sa kanino man ng walang kadahilanan, kung hindi siya gumawa ng kasamaan sa iyo.
31 No envidies al hombre violento, Ni escojas alguno de sus caminos,
Huwag kang managhili sa taong marahas, at huwag kang pumili ng anoman sa kaniyang mga lakad.
32 Porque Yavé aborrece al perverso. Su íntima comunión es con los rectos.
Sapagka't ang suwail ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't ang kaniyang payo ay kasama ng matuwid.
33 La maldición de Yavé está sobre la casa del impío, Pero bendice la morada de los justos.
Ang sumpa ng Panginoon ay nasa bahay ng masama; nguni't pinagpapala niya ang tahanan ng matuwid.
34 Ciertamente Él se burla de los que se burlan Y da gracia a los humildes.
Tunay na kaniyang dinuduwahagi ang mga mangduduwahagi, nguni't binibigyan niya ng biyaya ang mababa.
35 Los sabios heredarán honra, Pero los necios cargarán la afrenta.
Ang pantas ay magmamana ng kaluwalhatian; nguni't kahihiyan ay magiging ganti sa mga mangmang.
