Proverbios 29

1 El hombre que al ser reprendido es indómito, Será quebrantado de repente, Y no habrá para él medicina.

کسی که بعد از تنبیه بسیار، باز سرسختی کند، ناگهان خرد خواهد شد و دیگر علاجی نخواهد داشت.

2 Cuando aumentan los justos, el pueblo se regocija. Cuando gobierna el impío, el pueblo gime.

وقتی قدرت در دست نیکان است مردم شادند، اما قدرت که به دست بدان بیفتد مردم می‌نالند.

3 El que ama la sabiduría, alegra a su padre, Pero el que se junta con prostitutas, destruye su riqueza.

پسر عاقل پدرش را خوشحال می‌کند، اما پسری که به دنبال زنان بدکاره می‌رود اموالش را بر باد می‌دهد.

4 Un rey justo estabiliza el país, Pero el que lo carga de impuestos lo destruye.

پادشاه عاقل به مملکتش ثبات می‌بخشد، اما آنکه رشوه می‌گیرد مملکت خود را نابود می‌کند.

5 El hombre que lisonjea a su prójimo Tiende una red a sus pasos.

شخص متملق با چاپلوسی‌های خود به دوستش صدمه می‌زند.

6 En la transgresión del hombre perverso hay trampa, Pero el justo cantará y se alegrará.

بدکاران در دام گناه خود گرفتار می‌شوند، اما شادی نصیب درستکاران می‌گردد.

7 Preocupa al justo la causa de los pobres, Y el perverso no entiende esa preocupación.

شخص درستکار نسبت به فقرا با انصاف است، اما آدم بدکار به فکر آنها نیست.

8 Los burladores agitan la ciudad, Pero los sabios aplacan la ira.

شخص نادانی که همه را مسخره می‌کند می‌تواند شهری را به آشوب بکشاند، اما شخص دانا تلاش می‌کند صلح و آرامش برقرار نماید.

9 Si un sabio contiende con un necio, Aunque se enoje éste o se ría, no tendrá reposo.

اگر شخص عاقل با آدم نادان به دادگاه بروند، نادان یا خشمگین می‌شود یا مسخره می‌کند، و هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.

10 Los hombres sanguinarios aborrecen al íntegro, Pero los rectos se preocupan por su vida.

افرادی که تشنهٔ خون هستند از اشخاص درستکار متنفرند و قصد جانشان را دارند.

11 El necio da rienda suelta a su ira, Pero el sabio la reprime.

آدم نادان خشم خود را فوری بروز می‌دهد، اما شخص دانا جلوی خشم خود را می‌گیرد.

12 Si el gobernante atiende a palabras mentirosas, Todos sus ministros serán perversos.

اگر حاکم به حرفهای دروغ گوش کند، تمام افرادش دروغگو خواهند شد.

13 El pobre y el opresor tienen esto en común: A ambos Yavé les iluminó los ojos.

فقیر و ثروتمند در یک چیز مثل هم هستند: خداوند به هر دو آنها چشم بینا داده است.

14 Si el rey juzga a los pobres con verdad, Su trono será establecido para siempre.

پادشاهی که نسبت به فقرا با انصاف باشد، سلطنتش همیشه پا برجا خواهد ماند.

15 La vara y la reprensión dan sabiduría, Pero el muchacho consentido avergonzará a su madre.

برای تربیت بچه، چوب تأدیب لازم است. اگر او را به حال خود واگذاری و ادب نکنی، باعث سرافکندگی مادرش خواهد شد.

16 Cuando los perversos se multiplican, aumenta la transgresión, Pero los justos presenciarán la caída de ellos.

وقتی اشخاص بدکار به قدرت می‌رسند، فساد زیاد می‌شود؛ ولی قدرت آنها دوامی نخواهد داشت و نیکان سقوط آنها را به چشم خواهند دید.

17 Corrige a tu hijo y te dará descanso, Y dará satisfacciones a tu alma.

فرزند خود را تأدیب کن تا باعث شادی و آرامش فکر تو شود.

18 Donde no hay visión profética, el pueblo se desenfrena. Pero, ¡inmensamente feliz es el que guarda la Ley!

در جایی که پیام خدا نیست، مردم سرکش می‌شوند. خوشا به حال قومی که احکام خدا را به جا می‌آورند.

19 El esclavo no se corrige solo con palabras, Porque entiende, pero no hace caso.

خدمتکار را نمی‌توان تنها با نصیحت اصلاح کرد، زیرا او هر چند حرفهای تو را بفهمد ولی به آنها توجه نخواهد کرد.

20 ¿Has visto a un hombre precipitado en sus palabras? Más esperanza hay del necio que de él.

شخصی که بدون فکر کردن و با عجله جواب می‌دهد از نادان هم بدتر است.

21 El que mima a un esclavo desde la niñez, Al final lo tendrá como un hijo.

غلامی که اربابش او را از کودکی به نازپرورده باشد، برای اربابش غلامی نخواهد کرد.

22 El hombre iracundo levanta contiendas, Y el furioso comete muchas transgresiones.

شخص تندخو نزاع به پا می‌کند و باعث ناراحتی می‌شود.

23 La soberbia del hombre lo abate, Pero el de espíritu humilde recibirá honra.

تکبر، انسان را به زمین می‌زند، ولی فروتنی منجر به سربلندی می‌شود.

24 El cómplice del ladrón aborrece su propia vida, Oye la maldición, pero no lo denuncia.

کسی که با دزد رفیق می‌شود، دشمن جان خویش است، زیرا شهادت دروغ می‌دهد و به این ترتیب خود را زیر لعنت قرار می‌دهد.

25 El temor al hombre coloca una trampa, Pero el que confía en Yavé estará seguro.

کسی که از انسان می‌ترسد گرفتار می‌شود، اما شخصی که به خداوند توکل می‌کند در امان می‌ماند.

26 Muchos buscan el favor del gobernante, Pero la sentencia para el hombre viene de Yavé.

بسیاری از مردم از حاکم انتظار لطف دارند غافل از اینکه خداوند است که به داد مردم می‌رسد.

27 El hombre inicuo es aborrecido por los justos, Y el de camino recto es aborrecido por los perversos.

درستکاران از بدکاران نفرت دارند و بدکاران از درستکاران.