Proverbios 27
1 No te jactes del mañana, Pues no sabes lo que traerá el día.
Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.
2 Alábete el otro y no tu propia boca, El extraño, y no tus propios labios.
Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.
3 Pesada es la piedra, y la arena pesa, Pero la incitación de un necio es más pesada que ambas.
Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.
4 Cruel es la ira e impetuoso el furor, Pero ¿quién puede mantenerse en pie ante la envidia?
Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?
5 Mejor es reprensión manifiesta, Que amor oculto.
Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.
6 Leales son las heridas de un amigo, Pero engañosos los besos del que odia.
Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.
7 La persona saciada pisotea el panal, Pero para la hambrienta, hasta lo amargo [le] es dulce.
Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.
8 Cual ave que se va de su nido, Así es el hombre que se va de su lugar.
Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.
9 Los ungüentos y los vinos alegran el corazón, Así el consejo de un hombre es dulce para su amigo.
Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.
10 No abandones a tu amigo, ni al amigo de tu padre, Ni vayas a casa de tu hermano en el día de tu aflicción. Mejor es el vecino cerca que el hermano lejos.
Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.
11 Sé sabio, hijo mío, y alegra mi corazón, Así tendré que responder al que me ultraje.
Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.
12 El prudente ve el mal y se aparta, Pero los ingenuos siguen, y reciben el daño.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.
13 Quítale la ropa al que sale fiador de un extraño, Y tómale prenda al que confía en la mujer extraña.
Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.
14 Al que bendice a su prójimo de madrugada a gritos Por maldición se le contará.
Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.
15 Una gotera continua en tiempo de lluvia Y una esposa pendenciera son iguales.
Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;
16 Pretender refrenarla es como refrenar el viento, O sujetar aceite en la mano derecha.
Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.
17 El hierro con el hierro se afila. Así estimula el hombre el semblante de su amigo.
Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.
18 El que cuida su higuera comerá higos, Y el que atiende los intereses de su ʼadón recibirá honores.
Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.
19 Como el rostro se refleja en el agua, Así el corazón del hombre refleja al hombre.
Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.
Piekło i zatracenie są nienasycone, tak oczy człowieka są niesyte. (Sheol h7585)
21 El crisol prueba la plata y la hornaza el oro, Y al hombre, la boca del que lo alaba.
Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.
22 Aunque machaques al necio con el pisón del mortero entre el grano partido, Su necedad no se apartará de él.
Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.
23 Observa bien la condición de tus ovejas, Atiende tus rebaños.
Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.
24 Porque las riquezas no duran para siempre, Ni se transmite una corona de generación en generación.
Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.
25 Salen las verduras, aparece el retoño Y los vegetales de las montañas son cosechados.
Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.
26 Las ovejas proveen tu ropa, Y las cabras el precio del campo,
Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.
27 Las cabras proveen leche para tu alimento, Para el alimento de tu casa y el sustento de tus esclavas.
I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.
