Proverbios 26
1 No conviene la nieve en el verano Ni la lluvia en la cosecha, Ni la honra al necio.
Maingon sa nieve sa ting-init, ug maingon sa ulan sa ting-ani, Mao man ang kadungganan dili angay sa usa ka buang.
2 Como pájaro que aletea y golondrina que vuela, Así la maldición sin causa no se cumple.
Maingon sa gorion sa iyang pagpanaw, maingon sa ayaw sa iyang paglupad, Mao man ang pagpanghimaraut nga walay gipasikaran dili matuman.
3 El látigo para el caballo, el cabestro para el asno Y la vara para la espalda del necio.
Usa ka pudlos alang sa kabayo, usa ka busal alang sa asno, Ug ang usa ka bunal alang sa likod sa mga buang.
4 No respondas al necio según su necedad, Para que no seas tú como él.
Ayaw gayud pagtubaga ang usa ka buang sumala sa iyang binuang, Tingali unya ikaw mahasama usab kaniya.
5 Responde al necio como merece su necedad, Para que él no se estime sabio.
Tubaga ang usa ka buang sumala sa iyang binuang, Tingali unya siya mahimong manggialamon sa iyang kaugalingong paghunahuna.
6 El que envía mensaje por medio de un necio Corta sus pies y bebe violencia.
Kadtong nagapadala ug usa ka panugon pinaagi sa kamot sa usa ka buang, Nagaputol sa iyang kaugalingong mga tiil, ug nagainum diha sa kapildihon.
7 Al lisiado le cuelgan las piernas inútiles. Así es el proverbio en la boca del necio.
Ang mga paa sa piang magabitay nga nanagtabyog; Ingon niana ang usa ka sambingay sa baba sa mga buang.
8 Como sujetar una piedra en la honda, Así es el que da honores al necio.
Maingon sa usa ka tawo nga nagatakgos sa usa ka bato diha sa usa ka saplong, Ingon man usab siya nga nagahatag ug kadungganan sa usa ka buang.
9 Como espina que cae en la mano de un borracho, Así es el proverbio en boca de los necios.
Ingon sa usa ka tunok nga nagalagbas sa kamot sa usa ka palahubog, Mao usab niana ang usa ka sambingay diha sa baba sa mga buang.
10 Como arquero que dispara contra cualquiera, Es el que contrata a insensatos y vagabundos.
Maingon sa usa ka magpapana nga nagasamad sa tanan, Mao man usab siya nga nagasuhol sa usa ka buang ug siya nga nagasuhol kanila nga nagapanlabay.
11 Como perro que vuelve a su vómito, Así el necio repite su insensatez.
Maingon sa usa ka iro nga nagabalik sa iyang sinuka, Ingon niana ang usa ka buang nga nagabalikbalik sa iyang binuang.
12 ¿Has visto a alguien sabio en su propia opinión? Más se puede esperar de un necio que de él.
Nakita mo ba ang usa ka tawo nga manggialamon sa iyang kaugalingong paghunahuna? Aduna pay labaw nga paglaum sa usa ka buang kay kaniya.
13 Dice el perezoso: El león está en el camino, Hay un león en la plaza.
Ang tapulan nagaingon: Adunay usa ka leon sa dalan; Usa ka leon anaa sa kadalanan.
14 Como la puerta gira sobre sus bisagras, Así también el perezoso en su cama.
Maingon nga ang pultahan motakoptak-op diha sa iyang mga bisagra, Ingon niana ang tapulan ibabaw sa iyang higdaanan.
15 El perezoso mete su mano en el plato, Y le repugna aun llevar la comida a su boca.
Ang tapulan nagalubong sa iyang kamot diha sa pinggan; Nakapakapoy na kaniya ang pagdala pag-usab niini ngadto sa iyang baba.
16 El perezoso se cree más sabio Que siete hombres que responden con discreción.
Ang tapulan manggialamon pa sa iyang kaugalingon paghunahuna Kay sa pito ka tawo nga nakahatag ug usa ka katarungan.
17 El que se mete en pleito ajeno Es como el que agarra un perro por las orejas.
Kadtong molabay, ug magabudlay sa iyang kaugalingon sa pagpakig-away nga dili iya, Sama sa usa ka tawo nga nagadakup sa usa ka iro pinaagi sa mga dalunggan.
18 Como el loco furioso que lanza dardos encendidos y flechas mortales,
Maingon sa usa ka nabuang tawo nga nagasalibay sa mga agipo, Mga udyong, ug kamatayon,
19 Así es el que engaña a su prójimo Y luego dice: Solo era una broma.
Mao man ang tawo nga nagalimbong sa iyang isigkatawo, Ug nagaingon: Wala ba ako magti-aw lamang?
20 Sin leña se apaga el fuego, Y donde no hay chismoso, cesa la contienda.
Tungod sa kakulang sa kahoy nga isugnod ang kalayo mapalong; Ug diin walay witwitan, ang pagpakig-away mohunong.
21 El carbón para las brasas y la leña para el fuego, Y el pendenciero para encender la contienda.
Maingon nga ang mga uling alang sa mainit nga mga abo, ug ang kahoy nga isugnod alang sa kalayo, Ingon niana ang usa ka makigawayon nga tawo aron sa pagpasilaub sa away.
22 Las palabras del chismoso son manjares, Que bajan hasta lo más recóndito del ser.
Ang mga pulong sa usa ka witwitan maingon sa lamian nga mga hungit, Ug sila mosulod ngadto sa halalum uyamut nga mga bahin.
23 Como escoria de plata echada sobre un tiesto Son los labios enardecidos y el corazón perverso.
Ang mainit nga mga ngabil ug ang usa ka dunot nga kasingkasing Sama sa usa ka sudlanan nga yuta nga hinal-upan sa taya sa salapi.
24 Disimula con sus labios el que odia, Pero en su interior trama el engaño.
Siya nga nagadumot ngalimbong tungod sa iyang mga ngabil; Apan nagahan-ay siya ug limbong sa sulod niya:
25 Aunque hable amigablemente, no le creas, Porque siete repugnancias hay en su corazón.
Sa diha nga siya magasulti ug maayo-ayo, ayaw siya pagtohoi; Kay adunay pito ka mga dulumtanan diha sa iyang kasingkasing:
26 Aunque con disimulo encubra su odio, Su perversidad será descubierta en la congregación.
Bisan pa nga ang iyang pagdumot nagatabon ug limbong sa iyang kaugalingon, Ang iyang pagkadautan madayag sa atubangan sa katilingban.
27 El que cave una fosa, caerá en ella, Y al que ruede una piedra, le caerá encima.
Bisan kinsa nga nagakalot ug usa ka gahong mahulog niana; Ug kadtong nagaligid ug usa ka bato, kini igabalik sa ibabaw niya.
28 La lengua mentirosa odia a los que aflige, Y la boca lisonjera causa ruina.
Ang usa ka bakakon nga dila nagadumot niadtong iyang gipanamaran; Ug ang usa ka maulog-ulogon nga baba nagabuhat sa kalaglagan.
