Proverbios 24

1 No envidies a los perversos, Ni desees estar con ellos.

Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

2 Porque su corazón trama violencia, Y sus labios hablan gran injusticia.

Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

3 Con la sabiduría se edifica una casa, Con la prudencia se afirma,

Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

4 Con el conocimiento se llenan sus cuartos De todo bien preciado y agradable.

Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

5 Mejor es el varón sabio que el fuerte. El hombre de conocimiento aumenta su poder.

Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

6 Porque con estrategia harás tu guerra, Y en la multitud de consejeros está la victoria.

Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

7 La sabiduría está demasiado alta para el necio. En la puerta no abrirá su boca.

Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

8 Al que trama el mal Lo llamarán hombre de malas intenciones.

Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

9 La intención del insensato es pecado, El burlador es detestado por los hombres.

Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

10 Si flaqueas en el día de la adversidad, También tu fuerza se reducirá.

Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

11 ¡Libra a los que son llevados a la muerte! ¡Rescata a los que se tambalean hacia a la matanza!

Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

12 Si dices: En verdad, no lo supimos. El que pesa los corazones, ¿no lo sabrá? ¿No lo sabrá el que vigila tu vida, Y paga al hombre según sus obras?

Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

13 Come miel, hijo mío, pues es buena. Sí, el panal es dulce a tu paladar.

Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

14 Así aprópiate de la sabiduría para tu vida. Si la hallas, habrá un porvenir, Y tu esperanza no será frustrada.

Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

15 Oh impío, no aceches la tienda del justo Ni saquees su lugar de reposo,

Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

16 Porque siete veces cae el justo y se vuelve a levantar, Pero los impíos tropiezan en la calamidad.

Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

17 Si tu enemigo cae, no te alegres, Y si tropieza, no se regocije tu corazón,

Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

18 No sea que Yavé lo vea y le desagrade, Y aparte de sobre él su enojo.

Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

19 No te impacientes a causa de los malhechores, Ni tengas envidia de los pecadores,

Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

20 Porque para el perverso no habrá buen fin, Y la lámpara de los impíos será apagada.

Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

21 Hijo mío: Teme a Yavé y también al rey. No te asocies con los sediciosos,

Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

22 Porque su calamidad viene de repente, Y la ruina que viene de ambos, ¿quién la conocerá?

Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

23 También estos son dichos de los sabios: No es bueno hacer acepción de personas en el juicio.

I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

24 El que dice al impío: Eres justo, Lo maldecirán los pueblos, Y lo detestarán las naciones.

Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

25 Pero los que lo reprenden serán apreciados, Y una gran bendición vendrá sobre ellos.

Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

26 Besados serán los labios Del que responde palabras rectas.

Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

27 Prepara tus labores de afuera, Y disponlas en tus campos, Y después edifica tu casa.

Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

28 No testifiques sin causa contra tu prójimo, Ni engañes con tus labios.

Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

29 No digas: Le haré como él me hizo, Le retribuiré conforme a su obra.

Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

30 Pasé junto al campo de un hombre perezoso, Por la viña de un hombre falto de entendimiento,

Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

31 Y ahí todo estaba cubierto de espinas. Su superficie estaba cubierta de ortigas, Y su muro de piedra, derribado.

A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

32 Observé esto y reflexioné. Lo vi y aprendí la lección:

Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

33 Un poco de sueño, un poco de dormitar, Un poco de cruzar las manos para descansar,

Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

34 Así vendrá tu miseria como un vagabundo, Y tu escasez como un hombre armado.

A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.