Proverbios 19

1 Mejor es el pobre que anda en su integridad, Que el de labios perversos y necio.

هەژارێک ڕێگای تەواوەتی گرتبێت باشترە لەوەی زمان خوار و گێلە.

2 La persona sin conocimiento no es buena, Y el que se apresura con sus pies tropieza.

دڵگەرمی بەبێ زانیاری باش نییە و ئەوەی پەلە بە پێیەکانی بکات بە هەڵەدا دەچێت.

3 La insensatez del hombre destruye su camino, Y luego su corazón se irrita contra Yavé.

مرۆڤ بە گێلایەتییەکەی ڕێگای خۆی وێران دەکات، کەچی دڵی لە دژی یەزدان هەڵدەچێت.

4 Las riquezas atraen muchos amigos, Pero el pobre es abandonado por su amigo.

دەوڵەمەندیێتی برادەری زۆر پەیدا دەکات، بەڵام هەژار برادەرەکەشی لێی جیا بووەتەوە.

5 El testigo falso no quedará impune, Y el que alienta mentiras no escapará.

شایەتی درۆزن بێ سزا نابێت، ئەوەی درۆ پەخش دەکات دەرباز نابێت.

6 Muchos buscan el favor del generoso, Y todos son amigos del hombre que da regalos.

زۆر کەس هەوڵی بەدەستهێنانی ڕەزامەندی میر دەدەن، هەمووش دۆستی پیاوی بەخشندەن.

7 Todos los hermanos del pobre lo aborrecen, ¡Cuánto más se alejarán de él sus amigos! Los persigue con palabras, pero ya no están.

پیاو هەژار بێت براکانی خۆشی ڕقیان لێی دەبێتەوە، لەوەش زیاتر هاوڕێیەکانی لێی دوور دەکەونەوە! بە پاڕانەوەکانی دوایان دەکەوێت، بەڵام بێ سوودە.

8 El que adquiere cordura se ama a sí mismo, Al que guarda la prudencia le irá bien.

ئەوەی دانایی دەست بکەوێت خۆی خۆشدەوێت، ئەوەی بایەخ بە تێگەیشتن بدات چاکە دەدۆزێتەوە.

9 El testigo falso no se irá sin castigo, Y el que alienta mentiras perecerá.

شایەتی درۆزن بێ سزا نابێت، ئەوەی درۆ پەخش بکات لەناودەچێت.

10 El lujo no conviene al insensato, ¡Cuánto menos al esclavo tener dominio sobre gobernantes!

گێل خۆشگوزەرانیی لێ ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر دەسەڵاتداربوونی کۆیلە بەسەر میرانەوە.

11 La cordura del hombre detiene su furor, Y su honra es pasar por alto la ofensa.

وریایی مرۆڤ تووڕەبوونی خاودەکاتەوە، شانازیشی لێبوردنە لە یاخیبوون.

12 Rugido de león es la amenaza del rey, Rocío sobre la hierba su favor.

هەڵچوونی پاشا وەک نەڕەی شێرە، بەڵام ڕەزامەندییەکەی وەک شەونمە بەسەر گیاوە.

13 El hijo necio es la ruina de su padre, Y gotera continua las contiendas de una esposa.

کوڕی گێل ماڵوێرانی باوکیەتی، ناکۆکی ژنیش دڵۆپەکردنی بەردەوامە.

14 Casa y fortuna son herencia de los padres, Pero la esposa prudente es un regalo de Yavé.

ماڵ و سامان میراتی باوکانە، بەڵام ژنی وریا لەلایەن یەزدانەوەیە.

15 La pereza produce un sueño profundo, Y la persona ociosa pasará hambre.

تەمبەڵی خەوی قووڵ دەهێنێت، کەسی سست برسی دەبێت.

16 El que guarda el mandamiento, guarda su vida, Pero el que menosprecia sus caminos morirá.

ئەوەی ڕاسپاردە بپارێزێت گیانی خۆی دەپارێزێت، بەڵام ئەوەی بە سووکی بڕوانێتە ڕێگای خۆی لەناودەچێت.

17 El que da al pobre presta a Yavé, Y Él le dará su recompensa.

ئەوەی بەزەیی بە هەژاردا بێتەوە قەرز بە یەزدان دەدات، ئەویش پاداشتی چاکەکەی دەداتەوە.

18 Corrige a tu hijo mientras haya esperanza, Pero no se exceda tu alma para destruirlo.

کوڕەکەت تەمبێ بکە ئەوەندەی ئومێدی تێدایە، مەبە هۆکاری مردنی.

19 El hombre de gran ira sufrirá castigo, Pero si lo perdonas, lo tendrá que aumentar.

ئەوەی زۆر تووڕە بێت بەرگەی ئەنجامەکەی دەگرێت، چونکە ئەگەر جارێک فریای بکەویت دەبێت دووبارەی بکەیتەوە.

20 Escucha el consejo y acepta la corrección Para que seas sabio.

گوێ لە ڕاوێژ بگرە و تەمبێکردن وەربگرە، بۆ ئەوەی دانا بیت لە دواڕۆژت.

21 Muchos designios hay en el corazón del hombre, Pero el propósito de Yavé es el que prevalece.

مرۆڤ پلانی زۆری لە دڵدایە، بەڵام تەنها ڕاوێژی یەزدان دەچەسپێت.

22 Lo que los hombres aprecian es la lealtad: Es preferible ser pobre que engañador.

ئارەزووی مرۆڤ لە خۆشەویستی نەگۆڕە، هەژار لە پیاوی درۆزن باشترە.

23 El temor a Yavé es para vida, El que lo tiene vivirá satisfecho, Y no será visitado por el mal.

لەخواترسی بۆ ژیانە، بە تێری دەنوێت و خراپە بەسەری ناکاتەوە.

24 El perezoso mete la mano en el plato, Pero ni aun a su boca lo llevará.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، تەنانەت بۆ دەمیشی نابات.

25 Golpea al burlador, y el ingenuo será prudente, Corrige al entendido, y aumentará su saber.

لە گاڵتەجاڕ بدە و ساویلکە ژیر دەبێت، تێگەیشتوو سەرزەنشت بکە زانیاری تێدەگات.

26 El que roba a su padre y echa fuera a su madre Es hijo que trae vergüenza y deshonra.

ئەوەی باوکی تاڵان بکات و دایکی دەربکات، کوڕێکە مایەی شەرمەزاری و ڕیسوایی.

27 Hijo mío, deja de oír consejos Que te apartan de las palabras de sabiduría.

ڕۆڵە، ئەگەر وازت لە گوێگرتن لە ڕاوێژ هێنا، لە وتەکانی زانیاری گومڕا دەبیت.

28 El testigo perverso se burla de la justicia, Y la boca de los impíos encubre la iniquidad.

شایەتی دڵڕەش گاڵتە بە دادپەروەری دەکات، دەمی بەدکارانیش تاوان قووت دەدات.

29 Hay castigos preparados para los burladores, Y azotes para la espalda del necio.

سزا بۆ گاڵتەجاڕەکان ئامادەکراوە، لێدانیش بۆ پشتی گێلەکان.