Proverbios 19
1 Mejor es el pobre que anda en su integridad, Que el de labios perversos y necio.
Pli bona estas malriĉulo, kiu iras en sia senkulpeco, Ol homo, kiu estas malicbuŝulo kaj malsaĝulo.
2 La persona sin conocimiento no es buena, Y el que se apresura con sus pies tropieza.
Vivo sen prudento ne estas bona; Kaj kiu tro rapidas, tiu maltrafas la vojon.
3 La insensatez del hombre destruye su camino, Y luego su corazón se irrita contra Yavé.
Malsaĝeco de homo erarigas lian vojon, Kaj lia koro koleras la Eternulon.
4 Las riquezas atraen muchos amigos, Pero el pobre es abandonado por su amigo.
Riĉeco donas multon da amikoj; Sed malriĉulo estas forlasata de sia amiko.
5 El testigo falso no quedará impune, Y el que alienta mentiras no escapará.
Falsa atestanto ne restos sen puno; Kaj kiu elspiras mensogojn, tiu ne saviĝos.
6 Muchos buscan el favor del generoso, Y todos son amigos del hombre que da regalos.
Multaj serĉas favoron de malavarulo; Kaj ĉiu estas amiko de homo, kiu donas donacojn.
7 Todos los hermanos del pobre lo aborrecen, ¡Cuánto más se alejarán de él sus amigos! Los persigue con palabras, pero ya no están.
Ĉiuj fratoj de malriĉulo lin malamas; Tiom pli malproksimiĝas de li liaj amikoj! Li havas esperon pri vortoj, kiuj ne estos plenumitaj.
8 El que adquiere cordura se ama a sí mismo, Al que guarda la prudencia le irá bien.
Kiu akiras prudenton, tiu amas sian animon; Kiu gardas saĝon, tiu trovas bonon.
9 El testigo falso no se irá sin castigo, Y el que alienta mentiras perecerá.
Falsa atestanto ne restos sen puno; Kaj kiu elspiras mensogojn, tiu pereos.
10 El lujo no conviene al insensato, ¡Cuánto menos al esclavo tener dominio sobre gobernantes!
Al malsaĝulo ne konvenas agrablaĵo; Ankoraŭ malpli konvenas al sklavo regi super princoj.
11 La cordura del hombre detiene su furor, Y su honra es pasar por alto la ofensa.
Saĝo de homo faras lin pacienca; Kaj gloro por li estas pardoni pekon.
12 Rugido de león es la amenaza del rey, Rocío sobre la hierba su favor.
Kiel kriego de leono estas la kolero de reĝo; Kaj lia favoro estas kiel roso sur herbo.
13 El hijo necio es la ruina de su padre, Y gotera continua las contiendas de una esposa.
Pereo por sia patro estas malsaĝa filo; Kaj malpacema edzino estas kiel konstanta gutado.
14 Casa y fortuna son herencia de los padres, Pero la esposa prudente es un regalo de Yavé.
Domo kaj havo estas heredataj post gepatroj; Sed saĝa edzino estas de la Eternulo.
15 La pereza produce un sueño profundo, Y la persona ociosa pasará hambre.
Mallaboremeco enigas en profundan dormon, Kaj animo maldiligenta suferos malsaton.
16 El que guarda el mandamiento, guarda su vida, Pero el que menosprecia sus caminos morirá.
Kiu konservas moralordonon, tiu konservas sian animon; Sed kiu ne atentas Lian vojon, tiu mortos.
17 El que da al pobre presta a Yavé, Y Él le dará su recompensa.
Kiu kompatas malriĉulon, tiu pruntedonas al la Eternulo, Kaj Tiu redonos al li por lia bonfaro.
18 Corrige a tu hijo mientras haya esperanza, Pero no se exceda tu alma para destruirlo.
Punu vian filon, dum ekzistas espero, Sed via koro ne deziru lian pereon.
19 El hombre de gran ira sufrirá castigo, Pero si lo perdonas, lo tendrá que aumentar.
Koleranto devas esti punata; Ĉar se vi lin indulgos, li fariĝos ankoraŭ pli kolerema.
20 Escucha el consejo y acepta la corrección Para que seas sabio.
Aŭskultu konsilon kaj akceptu admonon, Por ke vi poste estu saĝa.
21 Muchos designios hay en el corazón del hombre, Pero el propósito de Yavé es el que prevalece.
Multaj estas la intencoj en la koro de homo, Sed la decido de la Eternulo restas fortike.
22 Lo que los hombres aprecian es la lealtad: Es preferible ser pobre que engañador.
Ornamo estas por la homo lia bonfaro; Kaj pli bona estas malriĉulo, ol homo mensogema.
23 El temor a Yavé es para vida, El que lo tiene vivirá satisfecho, Y no será visitado por el mal.
Timo antaŭ la Eternulo kondukas al vivo, Al sateco, kaj al evito de malbono.
24 El perezoso mete la mano en el plato, Pero ni aun a su boca lo llevará.
Mallaboremulo metas sian manon en la poton, Kaj eĉ al sia buŝo li ĝin ne relevas.
25 Golpea al burlador, y el ingenuo será prudente, Corrige al entendido, y aumentará su saber.
Se vi batos blasfemanton, sensciulo fariĝos atenta; Se oni punas saĝulon, li komprenas la instruon.
26 El que roba a su padre y echa fuera a su madre Es hijo que trae vergüenza y deshonra.
Kiu ruinigas patron kaj forpelas patrinon, Tiu estas filo hontinda kaj malbeninda.
27 Hijo mío, deja de oír consejos Que te apartan de las palabras de sabiduría.
Ĉesu, mia filo, aŭskulti admonon Kaj tamen dekliniĝi de la vortoj de la instruo.
28 El testigo perverso se burla de la justicia, Y la boca de los impíos encubre la iniquidad.
Fripona atestanto mokas juĝon; Kaj la buŝo de malvirtuloj englutas maljustaĵon.
29 Hay castigos preparados para los burladores, Y azotes para la espalda del necio.
La blasfemantojn atendas punoj, Kaj batoj la dorson de malsaĝuloj.
