Proverbios 16
1 Del hombre son los planes del corazón, Pero de Yavé la respuesta de la boca.
Al la homo apartenas la projektoj de la koro; Sed de la Eternulo venas la vortoj de la lango.
2 Al hombre le parecen limpios todos sus caminos, Pero Yavé pesa los espíritus.
Ĉiuj vojoj de la homo estas puraj en liaj okuloj; Sed la Eternulo esploras la spiritojn.
3 Encomienda a Yavé tus obras, Y tus pensamientos serán afirmados.
Transdonu al la Eternulo viajn farojn; Tiam viaj entreprenoj staros forte.
4 Yavé mismo hizo todas las cosas para Él, Aun al perverso para el día malo.
Ĉiu faro de la Eternulo havas sian celon; Eĉ malvirtulo estas farita por tago de malbono.
5 Repugnancia es a Yavé todo altivo de corazón, Ciertamente no quedará impune.
Ĉiu malhumilulo estas abomenaĵo por la Eternulo; Kaj li certe ne restos ne punita.
6 Por la misericordia y la verdad se borra la iniquidad, Y por el temor a Yavé se aparta uno del mal.
Per bono kaj vero pardoniĝas peko; Kaj per timo antaŭ la Eternulo oni evitas malbonon.
7 Cuando los caminos del hombre agradan a Yavé, Él hace que aun sus enemigos estén en paz con él.
Kiam al la Eternulo plaĉas la vojoj de homo, Li eĉ liajn malamikojn pacigas kun li.
8 Mejor es un poco con justicia, Que gran ganancia con injusticia.
Pli bona estas malmulto, sed kun justeco, Ol granda profito, sed maljusta.
9 El corazón del hombre traza su camino, Pero Yavé afirma sus pasos.
La koro de homo pripensas sian vojon; Sed la Eternulo direktas lian iradon.
10 Hay una decisión divina en los labios del rey: Que su boca no yerre en la sentencia.
Sorĉo estas sur la lipoj de reĝo; Lia buŝo ne peku ĉe la juĝo.
11 Peso y balanzas justas son de Yavé. Todas las pesas de la bolsa son obra suya.
Ĝusta pesilo kaj ĝustaj pesiltasoj estas de la Eternulo; Ĉiuj pezilŝtonoj en la sako estas Lia faro.
12 Repugnancia es que los reyes cometan perversidad, Porque el trono se afianza con la justicia.
Abomenaĵo por reĝoj estas fari maljustaĵon; Ĉar per justeco staras fortike la trono.
13 Los reyes aprueban los labios sinceros, Y aman al que habla lo recto.
Al la reĝoj plaĉas lipoj veramaj; Kaj ili amas tiun, kiu parolas la veron.
14 La ira del rey es mensajero de muerte, Pero el hombre sabio lo apaciguará.
Kolero de reĝo estas kuriero de morto; Sed homo saĝa igas ĝin pardoni.
15 En la serenidad del rostro del rey está la vida, Y su favor es como nube de lluvia tardía.
Luma vizaĝo de reĝo estas vivo; Kaj lia favoro estas kiel nubo kun printempa pluvo.
16 Mejor es adquirir sabiduría que oro, Y obtener entendimiento es más que plata.
Akiro de saĝeco estas multe pli bona ol oro; Kaj akiro de prudento estas preferinda ol arĝento.
17 El camino de los rectos es apartarse del mal, El que guarda su camino preserva su vida.
La vojo de virtuloj evitas malbonon; Kiu gardas sian vojon, tiu konservas sian animon.
18 Antes del quebrantamiento está la soberbia, Y antes de la caída, la altivez de espíritu.
Antaŭ la pereo iras fiereco; Kaj antaŭ la falo iras malhumileco.
19 Es mejor ser humilde de espíritu con los humildes Que repartir despojos con los soberbios.
Pli bone estas esti humila kun malriĉuloj, Ol dividi akiron kun fieruloj.
20 El que atiende la palabra hallará el bien, Y el que confía en Yavé es inmensamente feliz.
Kiu prudente kondukas aferon, tiu trovos bonon; Kaj kiu fidas la Eternulon, tiu estas feliĉa.
21 El sabio de corazón será llamado entendido, Y la dulzura de labios aumenta el saber.
Kiu havas prudentan koron, tiu estas nomata saĝulo; Kaj agrablaj paroloj plivalorigas la instruon.
22 Manantial de vida es el entendimiento para el que lo posee, Pero el castigo de los necios es su misma necedad.
Saĝo estas fonto de vivo por sia posedanto; Sed la instruo de malsaĝuloj estas malsaĝeco.
23 El corazón del sabio muestra prudente su boca, Y sus labios aumentan el saber.
La koro de saĝulo prudentigas lian buŝon, Kaj en lia buŝo plivaloriĝas la instruo.
24 Panal de miel son las palabras agradables. Dulces para el alma y saludables para los huesos.
Agrabla parolo estas freŝa mielo, Dolĉa por la animo kaj saniga por la ostoj.
25 Hay camino que al hombre [parece] derecho, Pero su fin es camino de muerte.
Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
26 La persona que labora para ella misma Trabaja porque su boca lo obliga.
Kiu laboras, tiu laboras por si mem; Ĉar lin devigas lia buŝo.
27 El hombre perverso desentierra el mal, Y lleva en sus labios fuego abrasador.
Malbona homo kaŭzas malbonon; Kaj sur liaj lipoj estas kvazaŭ brulanta fajro.
28 El hombre perverso provoca contienda, Y el chismoso separa a los mejores amigos.
Malica homo disvastigas malpacon; Kaj kalumnianto disigas amikojn.
29 El hombre violento persuade a su amigo, Y lo hace andar por camino no bueno,
Rabemulo forlogas sian proksimulon Kaj kondukas lin sur vojo malbona.
30 El que guiña los ojos trama perversidades, El que frunce los labios realiza el mal.
Kiu faras signojn per la okuloj, tiu intencas malicon; Kiu faras signojn per la lipoj, tiu plenumas malbonon.
31 Corona de honra es la cabeza cana, Se halla en el camino de la justicia.
Krono de gloro estas la grizeco; Sur la vojo de justeco ĝi estas trovata.
32 El lento para la ira es mejor que el valiente, Y el que domina su espíritu que el que captura una ciudad.
Pacienculo estas pli bona ol fortulo; Kaj kiu regas sian spiriton, tiu estas pli bona ol militakiranto de urbo.
33 Las suertes se echan sobre la ropa, Pero toda decisión es de Yavé.
Sur la baskon oni ĵetas loton; Sed ĝia tuta decido estas de la Eternulo.
