Proverbios 15
1 La amable respuesta aplaca la ira, Pero la palabra hiriente aumenta el furor.
Ang tubag nga malomo makapahupay sa kapungot; Apan ang pulong nga mahait makapapukaw sa kasuko.
2 La lengua de los sabios hace aceptable el conocimiento, La boca de los necios expresa insensatez.
Ang dila sa manggialamon sa matul-id nagapamulong ug kahibalo; Apan ang baba sa mga buang nagabubo sa kabuangan.
3 Los ojos de Yavé están en todo lugar, Y observan a malos y a buenos.
Ang mga mata ni Jehova anaa sa tanang dapit, Nga nagabantay ibabaw sa dautan ug sa maayo.
4 Árbol de vida es la boca apacible, Pero la perversa es quebrantamiento de espíritu.
Ang dila nga mahuyo maoy usa ka kahoy sa kinabuhi; Apan ang pagkasukwahi niana maoy pagkabungkag sa espiritu.
5 El necio desprecia el consejo de su padre, Pero el que acepta la corrección es sagaz.
Ang usa ka buang magatamay sa pagsaway sa iyang amahan; Apan kadtong nagatagad sa pagbadlong nagapakita sa pagkabuotan.
6 En la casa del justo hay gran riqueza, Pero en las ganancias del perverso hay aflicción.
Diha sa balay sa tawong matarung adunay daghang bahandi; Apan diha sa mga abut sa tawong dautan anaa ang kasamok.
7 Los labios de los sabios esparcen conocimiento, No así el corazón de los necios.
Ang mga ngabil sa manggialamon nagabutyag ug kahibalo; Apan ang kasingkasing sa buangbuang dili magabuhat sa ingon.
8 Repugnancia a Yavé es el sacrificio de los perversos, Pero la oración de los rectos es su deleite.
Ang halad sa tawong dautan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang pag-ampo sa tawong matul-id maoy iyang kalipay.
9 Repugnancia a Yavé es el camino del perverso, Pero Él ama al que sigue la justicia.
Ang dalan sa dautan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan iyang gihigugma kadtong nagasunod sa pagkamatarung.
10 La disciplina molesta al que abandona el camino. El que aborrece la corrección morirá.
Adunay mapait nga pagsaway alang niadtong mibulag sa dalan; Ug kadtong nagadumot sa pagbadlong mamatay man.
11 El Seol y el Abadón están delante de Yavé, ¡Cuánto más los corazones de los hijos de hombres! (Sheol h7585)
Ang Sheol ug ang Pagkalaglag anaa sa atubangan ni Jehova; Nan daw unsa pa ang paglabaw sa mga kasingkasing sa mga anak sa mga tawo! (Sheol h7585)
12 El escarnecedor no ama al que lo reprende, Ni busca a los sabios.
Ang usa ka mayubiton dili mahagugma nga pagabadlongon; Siya dili moadto sa pakigtipon sa manggialamon.
13 Un corazón alegre hermosea el rostro, Pero el dolor del corazón abate el ánimo.
Ang malipayong kasingkasing nagapadayag sa usa ka masayag nga panagway; Apan tungod sa kasubo sa kasingkasing ang espiritu mamaluya.
14 El corazón entendido busca el conocimiento, Pero la boca de los necios se apacienta de la insensatez.
Ang kasingkasing niadtong may salabutan nagapangita ug kahibalo; Apan ang baba sa mga buang nagakaon sa mga binuang.
15 Todos los días del afligido son difíciles, Pero el de corazón alegre [tiene] un banquete continuo.
Ang tanang mga adlaw sa mga sinakit mga kadaut man; Apan kadtong adunay malipayong kasingkasing may kombira sa kanunay.
16 Más vale poco con el temor a Yavé, Que grandes tesoros con tumulto.
Maayo pa ang diyutay nga inubanan sa pagkahadlok kang Jehova, Kay sa dakung bahandi ug inubanan sa kasamok.
17 Mejor es ración de legumbres donde hay amor, Que buey engordado donde hay rencor.
Maayo pa ang usa ka paniudto sa mga utanon, diin anaa ang gugma, Kay sa linaming nga vaca ug ang pagdumot anaa niana.
18 El hombre iracundo provoca contiendas, Pero el lento para la ira apacigua la rencilla.
Ang usa ka tawo nga masukanon nagahagit ug pagpakigaway; Apan kadtong mahinay sa pagkasuko nagapalinaw sa pagkabingkil.
19 El camino del perezoso es como un cercado de espinos, Pero la senda de los rectos es llana.
Ang dalan sa tapulan maingon sa usa ka koral sa mga tunok; Apan ang dalan sa tawong matul-id gihimong usa ka halapad nga dalan
20 El hijo sabio alegra al padre, Pero el hombre necio menosprecia a su madre.
Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka tawong buangbuang nagatamay sa iyang inahan.
21 La necedad divierte al falto de entendimiento, Pero el hombre prudente endereza su andar.
Ang binuang maoy kalipay niadtong walay kaalam; Apan ang tawo nga masinabuton nagatul-id sa iyang paglakaw.
22 Sin consulta, los planes se frustran, Pero tienen éxito con muchos consejeros.
Diin walay pagtambag, ang mga tinguha makawang; Apan diha sa panon sa mga magtatambag sila mangatukod.
23 El hombre se alegra con la respuesta de su boca. ¡Cuán buena es la palabra oportuna!
Ang tawo may kalipay diha sa pagtubag sa iyang baba; Ug ang usa ka pulong nga angay sa panahon, pagkaayo niana!
Alang manggialamon ang dalan sa kinabuhi nagapadulong ngadto sa itaas, Aron siya mobiya gikan sa Sheol sa ubos. (Sheol h7585)
25 Yavé destruye la casa del soberbio, Pero afirma el lindero de la viuda.
Si Jehova magaluka sa balay sa mapahitas-on; Apan siya magapalig-on sa utlanan sa balo nga babaye.
26 Repugnancia a Yavé son los pensamientos del perverso, Pero las palabras de los puros le son placenteras.
Ang mga lalang nga dautan maoy dulumtanan kang Jehova; Apan ang mga pulong sa kalipay mga ulay man.
27 El que aspira a ganancias deshonestas arruina su casa, Pero el que aborrece el soborno vivirá.
Kadtong hakog sa ganancia nagasamok sa iyang kaugalingong balay; Apan kadtong nagadumot sa mga hiphip mabuhi.
28 El corazón del justo medita la respuesta, Pero la boca del perverso derrama malas cosas.
Ang kasingkasing sa tawong matarung nagatoon sa angay nga ipanubag; Apan ang baba sa dautan nagabubo sa mga dautang butang.
29 Yavé está lejos de los perversos, Pero escucha la oración de los justos.
Si Jehova halayo sa mga dautan; Apan siya mamati sa pag-ampo sa mga tawong matarung.
30 La luz de los ojos alegra el corazón, Y una buena noticia nutre los huesos.
Ang kahayag sa mga mata nagalipay sa kasingkasing; Ug ang mga maayong balita nagapatambok sa mga bukog.
31 Oído que escucha sana reprensión, Vivirá entre los sabios.
Ang igdulongog nga mamati sa pagbadlong sa kinabuhi Magapuyo sa taliwala sa mga manggialamon.
32 El que rechaza la corrección menosprecia su vida, El que escucha la amonestación adquiere entendimiento.
Kadtong nagasalikway sa pagsaway nagatamay sa iyang kaugalingong kalag; Apan kadtong nagapamati sa pagbadlong nakakab-ut sa kahibalo.
33 El temor a Yavé es escuela de sabiduría, Y antes del honor está la humildad.
Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagpahamatngon sa kaalam; Ug ang pagka-mapinaubsanon maga-una sa kadungganan.
