Proverbios 14
1 La mujer sabia edifica su casa, La necia con sus manos la derriba.
Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
2 El que anda en su rectitud teme a Yavé, Pero el de caminos torcidos lo desprecia.
Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
3 En la boca del necio hay una vara para su espalda, Pero los sabios son protegidos por sus labios.
W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
4 Donde no hay bueyes el establo está limpio, Pero mucho rendimiento hay por la fuerza del buey.
Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
5 El testigo veraz no miente, Pero el testigo falso respira mentiras.
Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
6 El burlador busca la sabiduría y no la halla, Pero el conocimiento es fácil para el que tiene entendimiento.
Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
7 Apártate de la presencia del necio, Porque en él no hallarás palabras de conocimiento.
Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
8 Entender el camino es sabiduría del sagaz, Pero la necedad de los necios es engaño.
Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
9 Se burla el necio del pecado, Pero entre los rectos hay buena voluntad.
Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
10 El corazón conoce su propia amargura, Y en su alegría no participa el extraño.
Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
11 La casa de los perversos será asolada, Pero la morada de los rectos florecerá.
Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
12 Hay camino que al hombre parece derecho, Pero su fin es camino de muerte.
Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
13 Aun entre risas llora el corazón, Y el final de la alegría es tristeza.
Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
14 El insensato se hartará de sus propios caminos, Pero el hombre bueno estará satisfecho con el suyo.
Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
15 El ingenuo cree cualquier cosa, Pero el prudente considera sus pasos.
Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
16 El sabio teme y se aparta del mal, Pero el necio se lanza confiado.
Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
17 El que fácilmente se aíra hará locuras, Y el hombre perverso será aborrecido.
Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
18 Los ingenuos heredan insensatez, Pero el prudente se corona de conocimiento.
Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
19 Los perversos se inclinarán ante los buenos, Y los perversos ante las puertas del justo.
źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
20 El pobre es odiado aun por su vecino, Pero muchos son los que aman al rico.
Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
21 El que menosprecia a su prójimo peca, Pero el que se compadece de los pobres es inmensamente feliz.
Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
22 ¿No yerran los que piensan mal? Pero misericordia y verdad son para los que piensan el bien.
Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
23 En toda labor hay fruto, Pero la palabra solo de labios lleva a la indigencia.
W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
24 Corona de los sabios es su riqueza, Pero la insensatez de los necios es locura.
Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
25 Un testigo veraz salva vidas, Pero el engañador habla mentiras.
Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
26 En el temor a Yavé hay fuerte confianza Que servirá de refugio a los hijos.
Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
27 El temor a Yavé es manantial de vida, Que aparta de las trampas de la muerte.
Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
28 En la multitud de pueblo está la gloria del rey, Y en la falta de pueblo la flaqueza del gobernante.
W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
29 El que tarda en airarse tiene gran entendimiento, Pero el impulsivo exalta la necedad.
Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
30 Un corazón tranquilo es vida para el cuerpo, Pero la envidia es carcoma en los huesos.
Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
31 El que oprime al pobre afrenta a su Hacedor, Pero lo honra el que favorece al necesitado.
Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
32 Por su propia maldad será derribado el perverso, Pero el justo tiene refugio en su muerte.
Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
33 En el corazón del que tiene entendimiento reposa la sabiduría, Aun en medio de necios se da a conocer.
W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
34 La justicia enaltece a una nación, Pero el pecado es afrenta para los pueblos.
Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
35 La benevolencia del rey es para el esclavo prudente, Pero su enojo contra el que lo avergüenza.
Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.
