Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel,
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 Para conocer sabiduría y disciplina, Para comprender las palabras de inteligencia,
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 Para recibir disciplina y enseñanza, Justicia, derecho y equidad,
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 Para dar sagacidad al incauto, Y a los jóvenes conocimiento y discreción.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 Oirá el sabio y aumentará el saber, Y el entendido obtendrá habilidades.
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 Entenderá el proverbio y el dicho profundo, Las palabras de los sabios y sus enigmas.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 El principio de la sabiduría es el temor a Yavé. Los insensatos desprecian la sabiduría y la disciplina.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Escucha, hijo mío, la enseñanza de tu padre, Y no abandones la instrucción de tu madre,
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 Porque hermosa diadema será en tu cabeza Y collar en tu cuello.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Hijo mío, si los pervertidos te quieren seducir, No consientas.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 Si dicen: Ven con nosotros a tender trampas mortales, Acechemos sin motivo al inocente.
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 Hallaremos objetos valiosos. Llenaremos nuestras casas del botín.
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 Comparte tu suerte con nosotros, Y tengamos todos una sola bolsa.
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 Hijo mío, no andes en el camino de ellos. Aparta tu pie de sus senderos,
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 Porque sus pies corren hacia el mal Y se apresuran a derramar sangre.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 En vano se tiende la red Ante los ojos de las aves.
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 Pero ellos colocan trampas a su propia sangre, Y ante sus propias vidas tienden acechanza.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Tales son los senderos del que es dado a codicia, La cual quita la vida a los que la tienen.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 La Sabiduría clama en las calles Y da su voz en las plazas.
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 Proclama sobre los muros, Y en las entradas de las puertas pregona sus palabras:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 Oh simples ¿hasta cuándo amarán la ingenuidad? ¿Hasta cuando los burladores amarán la burla, Los insensatos aborrecerán el saber?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 ¡Regresen ante mi reprensión, Y les manifestaré mi espíritu, Y les haré conocer mis palabras!
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Pero por cuanto llamé y rehusaron. Extendí mi mano, y no hubo quién escuchara.
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 Desecharon todo mi consejo, Y no quisieron mi reprensión.
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 Yo también me reiré cuando llegue su calamidad Y me burlaré cuando los alcance lo que temen.
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 Cuando lo que temen venga como destrucción, Su calamidad llegue como un remolino de viento Y vengan sobre ustedes tribulación y angustia.
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Entonces me llamarán, y no responderé, Me buscarán, pero no me hallarán,
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Por cuanto aborrecieron el conocimiento Y no escogieron el temor a Yavé.
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 No quisieron mi consejo Y menospreciaron toda reprensión mía.
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 Entonces comerán el fruto de su camino Y se saciarán de sus propios consejos.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 El descarrío de los simples los matará, Y la dejadez de los necios los destruirá.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Pero el que me escuche vivirá confiadamente Y estará tranquilo, sin temor al mal.
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
