< San Mateo 26 >
1 Cuando Jesús terminó estas palabras, dijo a sus discípulos:
Hagi Jisasi'ma ana maka nanekema huvagareteno, amanage huno amage'ma nentaza disaipol nagara zamasmi'ne.
2 Ustedes saben que dentro de dos días se celebra la Pascua, y el Hijo del Hombre será entregado para ser crucificado.
Antahi'naze Anumzamo Israeli vahe'ma kinafinti zmare'nea kna, tare knama agteresigeno egahie. Hagi Vahe'mofo Mofavre avare zamisage'za, ahe'za keka zafare hantigahaze.
3 Entonces los principales sacerdotes y los ancianos del pueblo se reunieron en el patio del sumo sacerdote Caifás
Hanki ugagota pristi vahe'mo'zane, Israeli vahe'mokizmi ranra kva vahe'mo'za ugagota mono kva ne' Kaiafasi kumapi atru nehu'za,
4 y conspiraron para apresar a Jesús con engaño y matarlo.
Jisasima havige hunte'za, azeri'za ahefrisaza naneke, oku'a huge antahige hu'naze.
5 Pero decían: No durante la fiesta, para que no haya alboroto en el pueblo.
Hu'neanagi anage hu'za aru amu'nozmifinti ke hakare hu'za ha' eri fore hu'zanku kinafinti zmare'nea knagu antahimi'za ne'zane knarera anara osugahune hu'naze.
6 Jesús estaba en casa de Simón el leproso en Betania.
Jisasi'a Betani kumate Saimoninku fugo ne're nehaza nemofo nompi umarerino mani'negeno,
7 Se acercó una mujer que tenía un frasco de alabastro con un perfume muy costoso, y lo derramó sobre la cabeza de Jesús mientras estaba reclinado.
mago a'mo hentofa have tafempi mananentake huno mizama'amo mareri'nea masave erineno, Jisasi'a aza tununte itare mase'negeno, asenire tagino frente'ne.
8 Cuando los discípulos vieron [esto ]se indignaron y dijeron: ¿Para qué este derroche?
Hianagi amage'ma nentaza disaipol naga'mo'za, anama hiaza nege'za zamarimpa haviza nehige'za, ama masavena na'a higeno amne zanknara nehie hu'naze?
9 Pues esto se podría vender por mucho para dar a [los] pobres.
Ra mizante atreno, zago erino amunte omne vahe zamigare nehazageno,
10 Jesús les preguntó: ¿Por qué molestan a la mujer? Pues me hizo buena obra,
Jisasi'a keno antahino nehuno'a anage hu'ne, Nahigetma ama ara antahi haviza hunentaze? Na'ankure agra knare avu'avaza hunenante.
11 porque siempre tienen con ustedes a los pobres, pero a Mí no me tienen siempre.
Zamunte omne vahera zamagra mika zupa tamagrane manigahaze. Hagi Nagra mika zupa tamagranena omanigahue.
12 Al derramar este perfume sobre mi cuerpo, me preparó para ser sepultado.
Ama a'mo'ma navufare masavema frenenanteana, asemanante'zamofo nazeri retro nehie.
13 En verdad les digo: En cualquier parte del mundo donde se proclamen estas Buenas Noticias también se dirá lo que hizo en memoria de ella.
Tamage hu'na neramasmue, mopane mopane vu'za e'za nehu'za, knare muse keni'a huama hanarega, ama a'mo hia avu'avazankura huama hu'za vahera nezmasmisage'za, zamagesa antahimigahaze.
14 Entonces uno de los 12, Judas Iscariote, fue a los principales sacerdotes
Anante 12fu'a amage nentaza disaipol naga'afinti Judas Isakarioti'e nehaza ne'mo, ugagota pristi vahete vuno,
15 y les preguntó: ¿Qué me dan si yo se lo entrego? Y ellos le pesaron 30 piezas de plata.
amanage huno zamantahige'ne. Na'a namisagu nagra Jisasina avreramigahue? Hige'za 30'a Silva zagoa hampriza ami'naze. (Zek 11:12-13)
16 Desde entonces buscaba una oportunidad para entregarlo.
Ana knaretima vu'neana Jisasima avare zamisia kankamu fore hanigu Judasi'a hakrene.
17 El primer día de la fiesta de los Panes sin Levadura, los discípulos preguntaron a Jesús: ¿Dónde quieres que preparemos para comer la pascua?
Hagi zo'ore Breti nenaza hompa knamofona ese zupa, amage nentaza disaipol naga'mo'za Jisasinte e'za eme antahige'za, inantega kinafinti zmare'nea knagu antahimi ne'zana retro hugante'sunkenka negahane?
18 Y Él contestó: Vayan a la ciudad, a casa de un hombre y díganle: El Maestro dice: Mi tiempo está cerca. En tu casa celebro la Pascua con mis discípulos.
Jisasi'a ke nona'a huno, Rankumate ufresuta'a mago ne' ome kegaha'anki amanage huta ome asami'o, rempi hurami' ne'mo'a amanage huno hu'ne. Knani'a atupa nehigu nonka'afi namage'ma nentaza disaipol nagani'ane kinafinti zmare'nea knagu antahimi ne'zana negahune hune hutna hi'o.
19 Los discípulos hicieron como Jesús les ordenó, y prepararon la pascua.
Higene Jisasi'ma huznantea kante anteke, amage'ma nenta'a disaipol netremokea ne'zana ome retro hu'na'e.
20 Cuando llegó la tarde, se reclinó a la mesa con los 12.
Anama higeno Jisasi'a 12fu'a amage' nentaza disaipol naga'ane neza nenaza trate zamaza tununte mani'naze.
21 Mientras comían, [Jesús] dijo: En verdad les digo que uno de ustedes me entregará.
Ne'za nenageno Jisasi'a zamasamino, Tamage hu'na neramasmue, mago'moka ha'ma renenantaza vahe'mokizmi zamazampi komoru hunka nevrentegahane.
22 Ellos, profundamente entristecidos, comenzaron a preguntarle, uno por uno: ¿Soy yo, Señor?
Amage'nentaza disaipol naga'mo'za zmusunku nehu'za magoke magokemo'za Jisasinku anage hu'naze, Ramoka tamage nagriku nehampi?
23 Él respondió: El que mete la mano conmigo en el plato me entregará.
Higeno Jisasi'a kenona'a huno, ama tafepinti'ma ne'zama magoka Nagrane nenompinti, mago'moka nagrira ha' vahe zamazampi navarentegahane.
24 En verdad, el Hijo del Hombre avanza según lo que está escrito de Él, pero ¡ay de aquel hombre por el cual el Hijo del Hombre es entregado! Bueno le fuera a ese hombre no haber nacido.
Agriku'ma hu'za krente'naza kante, Vahe'mofo mofavremo frigahie. Hianagi kva hino, komoru huno ha' vahete navre zamisnia ne'mo'a, nerera'ma kase ontene'sinia knare hisine.
25 Entonces Judas, el que lo iba a entregar, preguntó: ¿Soy yo, Maestro? Le respondió: Tú [lo] dijiste.
Komoru huno ha' vahe avare zmisia ne' Judasi'a amanage hu'ne, Hurami' ne'moka tamage nagriku nehampi? huno higeno, Izo kagra ha e'i nehane, huno Jisasi'a asmi'ne.
26 Mientras comían, Jesús tomó un pan, dio gracias, partió y al dar a los discípulos dijo: Tomen, coman. Esto es mi cuerpo.
Anama nenageno, Jisasi'a breti erino Ramofonte susu huno nunamu huteno, erigorino amage'ma nentaza disaipol naga'a nezmino amanage hu'ne, Ama'i nagri navufgagi erita neho.
27 Tomó una copa, dio gracias, les dio y dijo: Beban de ella todos.
Anante Jisasi'a mago waini tafero erino Anumzantega susu huno nunamu huteno nezamino, Mika'mota ama anampinti neho hu'ne.
28 Esto es la sangre del Pacto, la cual se derrama por muchos para perdón de pecados.
Na'ankure Anumzane huhagerafita manisnaza'zamo avempa huno mesnigu ama'i korani'e. Mika vahe'mofo kefo zazmi eri apase zmantenigu korani'a tagi neramue.
29 Y les digo: Que de ningún modo beba de este fruto de la vid desde ahora hasta aquel día cuando beba nuevo [vino] con ustedes en el reino de mi Padre.
Amanage hu'na neramasmue, meninteti'ma vaniana wainia mago'ene one'na henka'a, Nafa'nimofo kumapi tamagrane kasefa wainia negahune.
30 Después de cantar un himno, salieron hacia la Montaña de Los Olivos.
Hutege'za anante mago zagame hute'za, atirami'za Olivi agonare vu'naze.
31 Entonces Jesús les dijo: Esta noche todos ustedes serán conturbados a causa de Mí, porque está escrito: Heriré al Pastor y las ovejas del rebaño serán dispersadas.
Jisasi'a amanage huno zamasmi'ne, Meni kenegetfa Nagrite'ma fore'ma hania zanku natretma fregahaze. Na'ankure ko avontafepina krenteno, Nagra sipisipi kva ne' ahesuge'za sipisipi kevumo'za panini hu'za ufre efre hugahaze hu'ne. (Zek 13:7)
32 Pero después que Yo sea resucitado, iré delante de ustedes a Galilea.
Hianagi fripinti oti'na Galili ugote'na vugahue.
33 Pedro respondió: Aunque todos sean conturbados por causa de Ti, yo nunca seré conturbado.
Higeno Pita'a kenona huno, mikamo'za kagrite'ma fore'ma hania zankura katre'za fre vagaregahaze. Hianagi nagra onkatretfa hugahue.
34 Jesús le dijo: En verdad te digo que esta noche, antes que un gallo cante, me negarás tres veces.
Jisasi'a huno, Tamage hu'na negasamue, meni kenegetfa kokorege osu'nenkenka, tagufa zupa Nagrikura onke'noe hunka vahane hugahane.
35 Pedro le respondió: Aunque tenga que morir contigo, de ningún modo te negaré. Y todos los discípulos dijeron lo mismo.
Pita'a amanage huno asmine. Ha nagra Kagrane fritfa hugahue, hanki'na Kagrira onkage'noe hu'na vahane huogantegahue. Hige'za ana miko amage'ma nentaza disaipol naga'mo'za ana kege hu'naze.
36 Entonces Jesús llegó con ellos a un lugar llamado Getsemaní y dijo a los discípulos: Siéntense aquí, mientras voy allí y hablo con Dios.
Higeno Jisasi'a amage nentaza disaipol naga'ene Getsamenie nehazarega vuteno, anage huno zamasami'ne, Amare mani'nenkena Nagra amanure nunamu ome huteno nehuno,
37 Se llevó a Pedro y a los dos hijos de Zebedeo, y comenzó a entristecerse y angustiarse.
Pita nevreno Zeveti ne'mofavrea zanagri kogna Jemisine Jonine zanavreno nevigeno agafa huno rimpamo tusi kna avenesigeno agu'amo haviza nehigeno,
38 Les dijo: Mi alma está muy afligida hasta la muerte. ¡Quédense aquí y velen conmigo!
amanage huno zamasmi'ne, Nagu namemo'a tusiza huno kna nehuno, nazeri fri kante nevie. Amare mani'neta Nagrane kvahuta maniho.
39 Fue un poco más adelante, se postró sobre su rostro y habló con Dios: ¡Padre mío, si es posible pase de Mí esta copa! Pero no como Yo quiero, sino como Tú [quieras].
Osi'a vu ogamnu'a atreno avugosaregati mopafi unemaseno, Anumzamofontega nunamu huno, Nafa'nimoka knare'ma hu'nesiana, ama'i knazana eri atrenanto. Hu'neanagi Nagri navesira ovaririo. Kagri kavesizamo forehino.
40 Luego regresó a los discípulos y los halló dormidos, y dijo a Pedro: ¿Así que no pudieron velar conmigo una hora?
Ananteti amage'ma nentaza disaipol nagate eno, zamageana, zamu mase'nageno, Pitanku amanage hu'ne. Tamagra mago auafina Nagranena kva osugahazo?
41 Velen y hablen con Dios para que no entren en tentación. En verdad, el espíritu está dispuesto, pero el cuerpo es débil.
Reramatagafi ufreta traka hanagi, kva huneta nunamu hiho. Avamu timimo'a ave'nesianagi, amega tamavufgamo'a avenosie.
42 Fue de nuevo y habló con Dios por segunda vez: ¡Padre mío, si esto no puede pasar sin que lo beba, sea hecha tu voluntad!
Ete mago'ene vuno nunamu ome huno, Nafa'ni moka ama'i knazamofo taferora eri atre onante'nanke'na nesuana, Kagri kvesimo forehugahie.
43 Al regresar, los halló otra vez dormidos, porque sus ojos estaban cargados [de sueño].
Ete eno eme zamageana zamu toko hige'za zamu mase'nageno,
44 Nuevamente los dejó, fue y habló con Dios por tercera vez, y dijo las mismas palabras.
ete zmatreno vuno tagufa zupa ko'ma hu'neankna ke huno Anumzantega nunamu ome hu'ne.
45 Luego fue a los discípulos y les dijo: Duerman lo que resta y descansen. Miren, la hora llegó y el Hijo del Hombre es entregado en manos de pecadores.
Ananteti eno amage'ma nentaza disaipol naga'a zamasmi'ne, Tamagra manigsa nehutma tamu masenazo? Keho, Vahe'mofo mofavrema komoru hu'za kumi vahe'mokizmi zamazampi avremisaza knahie.
46 Levántense, vamos. Miren, se acerca el que me entrega.
Otinke' vamneno, komoru huno navre zamisia nera ama ne-e.
47 Mientras hablaba llegó Judas, uno de los 12, acompañado por mucha gente con espadas y garrotes de parte de los sacerdotes y ancianos del pueblo.
Jisasi'a ke huvaga ore'negeno 12fu'a amage'ma nentaza disaipol naga'afinti mago'mo Judasi ehanitino tusi'a vahe kevune e'ne. Ugagota pristi kva vahe'mo'zane, Jiu kva vahe'mo'za huzmantage'za kazinknone kumpa knone eri'za e'naze.
48 El que lo entregaba les dio una señal: Al que [yo] bese, Él es. Arréstenlo.
Judasi'a komoru hu'nemo zamasmino, Agi'ma antako hanuana, e'i ana neki azeriho.
49 Enseguida, al acercarse a Jesús, dijo: ¡Te saludo, Maestro! Y lo besó ostentosamente.
Judasi'a ame huno Jisasinte vuno, Knare kenegere hurami ne'moke nehuno, agi antako hu'ne.
50 Jesús le dijo: ¡Compañero, a lo que vienes! Entonces se acercaron, pusieron las manos sobre Jesús y lo arrestaron.
Jisasi'a ke nona'a huno, Rone'nimoka hunakurema hunka anazana huo. Anante ruga'amo'za e'za Jisasina eme azeri'naze.
51 Pero uno de los que estaban con Jesús, sacó su espada, atacó al esclavo del sumo sacerdote y le amputó la oreja.
Hianagi mago Jisasi'ene mani'nea ne'mo, kazinknoma'a erino ugagota pristi ne'mofo kazokzo eri'za ne' agesa rukafri atre'ne.
52 Entonces Jesús le dijo: Vuelve tu espada a su lugar, porque todos los que toman espada, a espada perecerán.
Ana higeno Jisasi'a amanage huno asmi'ne, Kazi knonka'a anoma'afi vazinto. Kazi knonu ha' nehaza vahe'mokizmi'a kazi knonu zamahe frigahaze.
53 ¿O piensas que no puedo invocar a mi Padre, y ahora mismo pondría a mi disposición más de 12 legiones de ángeles?
Kagra ontahinampi, Nagrama Nenfanku antahigesugeno'a, mago'ane 12 tauseni'a sondia ankero kevu vahe menitfa erami'za naza hanazana?
54 Pero entonces, ¿cómo se cumplirían las Escrituras las cuales dicen que así debe suceder?
Hianagi Nagrama anama hanugeno'a, amanahu kante fore'ma hino huno Anumzamofo avontafepima kre'nea kemo'a, inankna huno efore hugahie?
55 En aquella hora Jesús dijo a la muchedumbre: ¿Como contra un bandido salieron ustedes a arrestarme con espadas y garrotes? Cada día me sentaba y enseñaba en el Templo, y no me arrestaron.
Ana knafi Jisasi'a ana vahe kevu amanage huno zamasmi'ne, Nagri nazerikura nahigeta kazinknone kumpa kno erita kumzafa vahe zamazeriku nehazankna hutma neaze? Knaneknane ra mono nompi mani'ne'na naneke huneramasmugeta naze'ori'naze.
56 Pero todo esto sucedió para que se cumplieran las Escrituras de los profetas. Entonces todos los discípulos lo abandonaron y huyeron.
Hagi ana maka zama fore hu'neana korapa kasnampa vahe'mo'za, fore hugahie hu'za kre'naza'zamo avufga'a fore hu'ne. Ananknafi amage nentaza disaipol naga'mo'za atre'za fre'naze.
57 Los que arrestaron a Jesús lo llevaron ante el sumo sacerdote Caifás, donde estaban reunidos los escribas y los ancianos.
Jisasima azeri'za vu'naza vahe'mo'za, Kaiafasi ugagota pristi nemofo nompi avare'za vu'naze, ana nompina kasegere ugagota hu'naza vahe'ene Jiu ranra kva vahe'mo'za atru hu'za mani'nazafi avare'za vu'naze.
58 Pedro lo seguía de lejos, hasta el patio del sumo sacerdote. Después de entrar, se sentó con los guardianes para ver el fin.
Hu'neanagi Pita'a ogama'a zamavaririno nevuno, ana mono ne'mofo nonkumapi ufreno, Jisasinte'ma fore haniaza kenaku eri'za vahe'ene umani'ne.
59 Los principales sacerdotes y todo el Tribunal Supremo buscaban un falso testimonio contra Jesús para matarlo.
Hagi ugagota pristi vahe' mo'zane ana miko kanisol (Senhitren) vahe'mo'za, Jisasima havige huntesage'za ahefrisaza vaheku hakare'naze.
60 Pero, aunque se presentaron muchos testigos falsos, no [lo] hallaron. Finalmente, al presentarse dos,
Hianagi miko vahe'mo'za eama hu'za havige huntazanagi, mago havizama'a hake'za eri fore osu'naze. Hianagi henka'a taremoke eama huke,
61 dijeron: Éste dijo: Puedo derribar el Santuario de Dios y reconstruirlo en tres días.
Jisasinku anage hu'na'e, Ama ne'mo Anumzamofo ra mono nona tapage hu'na tagufa knafi ki vagaregahue, huno hu'nea nere.
62 Entonces el sumo sacerdote se levantó y le preguntó: ¿Nada respondes a lo que testifican estos contra ti?
Anante ugagota pristi ne'mo'a otino amanage hu'ne, Ama nanekema hunegantarera kenona osugahampi? Na'a hu'nanke'za ama vahe'mo'za kea hunegantaze?
63 Pero Jesús callaba. Entonces el sumo sacerdote le dijo: ¡Te conjuro por el Dios viviente que nos digas si Tú eres el Cristo, el Hijo de Dios!
Jisasi'a ke osu' mani'negeno ana ugagota pristi ne'mo amanage hu'ne, Kasefa huno mani'nea Anumzamofo agire nehuanki tasamio. Kagra, Kraisiga Anumzamofo Nemofogafi? higeno,
64 Jesús le contestó: Tú mismo lo dijiste. Y además les digo: Desde ahora verán ustedes al Hijo del Hombre sentado a la mano derecha del Poder, y que viene sobre las nubes del cielo.
Izo Kagraka'a hago nehane. Hianagi amanage hu'na mika motmagura nehue, henka'a Vahe'mofo mofavremo'a, negesnageno Anumzamofo azantmaga kaziga manino hihamu'ane mona hampompi ne-enketa kegahaze.
65 Entonces el sumo sacerdote rasgó sus ropas y dijo: ¡Blasfemó! ¿Qué necesidad tenemos aún de testigos? ¡Ahora mismo ustedes oyeron la blasfemia!
Higeno ugagota mono kva ne'mo kukena'a eritagato hunetreno amanage hu'ne, keho Anumzamofonku azanava ke nehie! Mago'ene naneke huontegosune, tamagra tami azanava kema huntea kea nentahize.
66 ¿Cómo les parece? Ellos respondieron: ¡Es reo de muerte!
Hagi na'ane tamagesa nentahize? Hige'za kenona hu'za, hazenke hu'neankino frisie.
67 Entonces lo escupieron en el rostro y le dieron puñetazos. Otros le dieron bofetadas
Nehu'za Jisasina avufi zmetu henente'za zamaza kano ahe'naze. Mago'amo'za zamaza rutarete'za nehe'za,
68 y decían: ¡Profetízanos, Cristo! ¿Quién es el que te golpeó?
amanage hu'za antahige'naze, Kagra Kraisige, aza negahefi kasnampa ke hu'ama hunka tasimio?
69 Pedro estaba sentado afuera en el patio. Se le acercó una esclava y [le] dijo: ¡Tú también estabas con Jesús el galileo!
Ana kumapi fegi'a Pita'a umani'negeno mago eri'za mofa'mo eno, Kagranena Galili ne' Jisasi'ene vano nehazafinti mago zamimoke, hu'ne.
70 Pero él negó delante de todos: ¡No sé [de] qué hablas!
Pita'a maka vea zamufi vahane huno, Nagra ontahi'noa zanku nehane.
71 Al salir a la puerta, otra lo vio y dijo a los que estaban allí: ¡Éste estaba con Jesús nazareno!
Ananteti atiramino ana kumamofo kafante vigeno, mago ru eriza mofa'mo negeno, Anante'ma mani'naza vahera zamasmino, ama nera Jisasi Nazareti ne'ene nemania nere.
72 Otra vez negó con juramento: ¡No conozco al Hombre!
Pita'a mago'ene vahane huhampo'na huno, Nagra onke'noa neku nehane hu'ne.
73 Después, se acercaron los que estaban por ahí y dijeron a Pedro: En verdad tú también eres de ellos, porque hasta tu manera de hablar te delata.
Anante osi'a kna evige'za, oti'za mani'naza vahe'mo'za Pitante eza, anage hu'naze, tamage kagra mago zamimoke, na'ankure kageru'mo hufore nehie.
74 Entonces comenzó a maldecir y a jurar: ¡No conozco a ese Hombre! Enseguida un gallo cantó.
Pita'a hanave kefinti agra'agu huhaviza nehuno, monamo'a antahine, tamage nagra onke'noa neku nehaze, higeno kokoremo'a ana agi'ene krafa hu'ne.
75 Pedro se acordó de la Palabra de Jesús, Quien le dijo: Antes que un gallo cante, me negarás tres veces. Y salió afuera y lloró amargamente.
Anante Jisasi'ma hu'nea kere Pita'a agesa antahigeno vu'ne, Kokoremo krafa osu'nenkenka onke'noa nere hunka tagufa zupa vahane hugahane hu'nea kegu nentahino, Pita'a fegi atiramino tusi asunku huno zavi ate'ne.