Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
| امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود: |
2 para conocer la sabiduría y la instrucción; para discernir las palabras del entendimiento;
| این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید. |
3 para recibir instrucción en el trato sabio, en la rectitud, la justicia y la equidad;
| آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید. |
4 para dar prudencia a los simples, conocimiento y discreción al joven —
| این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت. |
5 para que el sabio escuche y aumente su aprendizaje; para que el hombre de entendimiento alcance el sano consejo;
| با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند. |
6 para entender un proverbio y parábolas, las palabras y acertijos de los sabios.
7 El temor a Yahvé es el principio del conocimiento, pero los necios desprecian la sabiduría y la instrucción.
| ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است. |
8 Hijo mío, escucha la instrucción de tu padre, y no abandones las enseñanzas de tu madre;
| ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو، |
9 pues serán una guirnalda que adornará tu cabeza, y cadenas alrededor del cuello.
| زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت. |
10 Hijo mío, si los pecadores te atraen no lo consienten.
| وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو. |
11 Si dicen: “Ven con nosotros. Acechemos la sangre. Acechemos en secreto a los inocentes sin causa.
| اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم |
| و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585) |
13 Encontraremos toda la riqueza valiosa. Llenaremos nuestras casas con el botín.
| از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛ |
14 Echarán su suerte entre nosotros. Todos tendremos un bolso”—
| هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!» |
15 hijo mío, no camines por el camino con ellos. Mantén tu pie fuera de su camino,
| پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛ |
16 porque sus pies corren hacia el mal. Se apresuran a derramar sangre.
| زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند. |
17 Porque la red se tiende en vano a la vista de cualquier ave;
| یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند. |
18 pero estos acechan su propia sangre. Acechan en secreto por sus propias vidas.
| ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند. |
19 Así son los caminos de todo aquel que tiene afán de lucro. Le quita la vida a sus dueños.
| این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند. |
20 La sabiduría llama en voz alta en la calle. Ella pronuncia su voz en las plazas públicas.
| حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد. |
21 Llama a la cabeza de los lugares ruidosos. A la entrada de las puertas de la ciudad, pronuncia sus palabras:
| مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید: |
22 “¿Hasta cuándo, simples, amaréis la sencillez? Cuánto tiempo se deleitarán los burladores en la burla, ¿y los tontos odian el conocimiento?
| «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟ |
23 Vuélvete ante mi reprimenda. Mira, derramaré mi espíritu sobre ti. Te daré a conocer mis palabras.
| بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت. |
24 Porque te he llamado y te has negado; He extendido mi mano y nadie me ha hecho caso;
| «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید. |
25 pero has ignorado todos mis consejos, y no quería ninguna de mis reprimendas;
| شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید. |
26 Yo también me reiré de tu desastre. Me burlaré cuando la calamidad te alcance,
| من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد، |
27 cuando la calamidad te alcanza como una tormenta, cuando tu desastre llega como un torbellino, cuando la angustia y la angustia se apoderan de ti.
| آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد. |
28 Entonces me llamarán, pero no responderé. Me buscarán con ahínco, pero no me encontrarán,
| «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛ |
29 porque odiaban el conocimiento, y no eligió el temor a Yahvé.
| زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند. |
30 No querían ningún consejo mío. Despreciaron toda mi reprimenda.
| نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند. |
31 Por eso comerán del fruto de su propio camino, y se llenan de sus propios esquemas.
| بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید. |
32 Porque la reincidencia de los simples los matará. La despreocupación de los tontos los destruirá.
| زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد. |
33 Pero el que me escuche habitará con seguridad, y estarán tranquilos, sin temor a sufrir daños”.
| ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.» |
